Haksız tahrik indiriminin belli dosyalarda suçtan kurtulma maddesi olarak kullanıldığını belirten ceza hukukçusu Umur Yıldırım; “Haksız tahrik indirimi Türk Ceza Kanunu 29. Maddesinde düzenlenmiştir. Bu madde kapsamında haksız tahrik, ‘haksız bir fiilin meydana getirdiği hiddet veya şiddetli elemin etkisi altında suç işleyen kimseye, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine 18 yıldan 24 yıla ve müebbet hapis cezası yerine 12 yıldan 18 yıla kadar hapis cezası verilir. Diğer hallerde verilecek cezanın dörtte birinden dörtte üçüne kadarı indirilir' şeklindedir. Yani kanun açık ve net değildir. Bu nedenle uygulamada özellikle kadın cinayeti davalarında ‘haksız tahrik' indirimi suiistimal ediliyor. Son bir yılda medyaya yansıyan kadın cinayeti davalarında karara bağlanan 39 davanın 23'ünde haksız tahrik indirim uygulandı. Kanun açık ve net olarak tekrar düzenlenmelidir. Pınar Gültekin, Ayşe Tuba Arslan, Didem Uslu, Selma Taşkafa, Duygu Kadakal gibi birçok kadın cinayetinde haksız tahrik indirimi uygulandı. Maktul veya mağdur kadın olduğu her davada haksız tahrik indirimi savunma mekanizması haline geliyor.
Haksız tahrik indirimlerine örnek veren ceza avukatı Umur Yıldırım; “Eşim bana bakmıyordu, yemeğimi yapmıyordu, beni aldattığını düşündüm, erkeklik onuruma dokundu” şeklinde savunmaların haksız tahrik indirimine konu ediliyor. 2018'in tepki çeken kadın cinayeti Halide Özpolat cinayetiydi. Nisan ayında görülen davada sanık ağırlaştırılmış müebbet cezası aldı ancak ceza “haksız tahrik” indirimi uygulanarak önce 24 yıla düşürüldü. Daha sonra sanığın mahkemedeki davranışlarına bakılarak TCK 62 indirimini uygulayarak 20 yıl ceza almasına karar verildi. Sanık A. R. O.'nun celselerde “karım bana bakmıyordu ve yemeğimi yapmıyordu” şeklinde savunma yapması kayıtlara geçti.
Haksız Tahrik İndirimi Nedir?
Ceza avukatı Umur Yıldırım: “Haksız tahrik indirimi Türk Ceza Kanunu 29. Maddesinde düzenlenmiştir. Bu madde kapsamında haksız tahrik, haksız bir fiilin meydana getirdiği hiddet veya şiddetli elemin etkisi altında suç işleyen kimseye, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine 18 yıldan 24 yıla ve müebbet hapis cezası yerine 12 yıldan 18 yıla kadar hapis cezası verilir. Diğer hallerde verilecek cezanın dörtte birinden dörtte üçüne kadarı indirilir.”
Haksız tahrik etkisi altında suç işleyen kişinin kusur yeteneğinde bir azalma söz konusu olur. Kusur yeteneğinde azalma meydana gelen fail, haksız tahrik altında suç işlediğinden ceza indiriminden yararlanır. Haksız tahrik indirimi tahrikin derecesine göre belirlenir. Haksız tahrik indiriminde ilk haksız hareketin kimden geldiği önemlidir. İlk haksız hareketin kimden geldiğinin belirlenemediği halde, haksız tahrikin koşullarının oluşup oluşmadığının değerlendirilmesi mahkeme tarafından yapılır ve uygulanması gerektiği kanaatine varılırsa sanık lehine asgari oranda tahrik indirimi yapılmalıdır.
Haksız Tahrik İndirimi Hakkında Detaylı Bilgi Almak İçin Tıklayınız: https://kadimhukuk.com.tr/makale/haksiz-tahrik-indirimi-tck-29-madde/
Haksız Tahrik İndiriminde Ne Kadar Ceza Verilir?
Ceza avukatı Umur Yıldırım: “Haksız tahrik indiriminde;
- Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine 18 yıldan 24 yıla
- Müebbet hapis cezası yerine 12 yıldan 18 yıla
- Diğer hallerde verilecek cezanın dörtte birinden dörtte üçüne kadarı indirilir.”
Haksız Tahrik İndirimi Şartları Nelerdir?
Ceza avukatı Umur Yıldırım: “TCK 29. Maddesi kapsamında haksız tahrik indirimi koşulları şunlardır;
- Haksız bir eylemin olması, eylem bir insan davranışından kaynaklanmalı veya bir insanın sorumlu olduğu hareket niteliğinde olmalıdır.
- Haksız eylemin, hiddete veya şiddetli eyleme neden olması, haksız fiilin failin psikolojisi üzerinde hiddet ve şiddetli eleme neden olması gereklidir.
- Suçun, hiddet veya şiddetli eylemin etkisinde işlenmesi gereklidir.
- Suçun haksız fiile karşı işlenmesi, suçun mutlaka haksız fiili gerçekleştiren kişiye karşı işlenmesi gerekli olup başkasının haksız hareketi tahrik sebebi kabul edilemez.
- Haksız tahrikin zamanı ve tepkide orantılı olması, etki-tepki arasında denge bulunup bulunmadığı gözetilmelidir.
Bu şartlar birlikte gerçekleşirse mahkeme cezada indirim uygulamaktadır. Haksız tahrik nedeniyle cezanın indirilmesi, Yargıtay mahkemenin tahrik nedeniyle uyguladığı indirim oranının, somut olaya uygun olup olmadığını denetler.”
Af Çıkacak mı? Af Hakkında Bilgi Almak İçin Tıklayınız: https://kadimhukuk.com.tr/makale/genel-af-ozel-cikacak-mi/
Haksız Tahrikle İlgili Uygulama Sorunları
Mahkemeler tarafından somut olaya haksız tahrik hükmü uygulanırken uygulamada sorunlarla karşılaşılabilmektedir. Bu uygulama sorunlarına örnek verilecek olursa;
- Haksız tahrike failin neden olması ve karşılıklı haksız tahrik
- İlk haksız davranışı yapanın saptanamaması, bu durumda Yargıtay son yıllarda ilk haksız davranışı yapanın belirlenemediği durumda sanığın haksız tahrikten yararlanması gerektiği görüşünü benimsemiştir.
- İştirak halinde işlenen suçlarda haksız tahrik, yalnızca haksız fiilden dolayı etkilenen şahsın kusurunun azaldığı fikrine dayandığından dolayı haksız fiile maruz kalan fail bakımından uygulanır.
- Tasarlama ve meşru savunma hallerinde haksız tahrikte, Yargıtay tasarlama halinde haksız tahrik hükmünün uygulanabileceğini kabul etmektedir.
- TCK md.29 kusuru azaltan genel nitelikle bir düzenlemedir. Buna karşın bazı suçlar için özel haksız tahrik hükümleri yer almaktadır. Bu duruma örnek verilecek olursa TCK md.129'da hakaret suçlarına özel haksız tahrik hükümleri bulunmaktadır. Özel haksız tahrik hükmünün bulunduğu hallerde yalnızca bu özel hüküm uygulanır, ayrıca TCK md.29 uygulanmaz.
Haksız Tahrik İndiriminin Uygulanmayacağı Suçlar
Ceza avukatı Umur Yıldırım: “Haksız tahrikin uygulanamayacağı suçlar;
- Soykırım (m.76),
- İnsanlığa karşı suçlar (m.77),
- Göçmen kaçakçılığı (m.79),
- İnsan ticareti (m.80),
- Genel tehlike yaratan suçlar (m. 170 180),
- Çevreye karşı suçlar (m. 181-184),
- Kamunun sağlığına karşı suçlar (m. 185-196),
- Kamu güvenine karşı suçlar (m. 197-206),
- Kamu barışına karşı suçlar (m. 213-222),
- Sabit platformlara karşı suçlar (m.223-224),
- Genel ahlaka karşı suçlar (m. 225-229),
- Aile düzenine karşı suçlar (m.230 234),
- Ekonomi, sanayi ve ticarete ilişkin suçlar (m. 235-242)
- 256 ve 265. maddeler hariç olmak üzere kamu idaresinin güvenilirliği ve işleyişine karşı suçlar (m. 247-264),
- Adliyeye karşı suçlar (m. 267-298)
- Sonraki bölümlerdeki suçlar (m. 299-343).
Bu suçlarda haksız tahrik indirimi uygulanmaz.” Dedi.
