Bencillik, kişinin yalnızca kendini ve kendi menfaatlerini gözetmesidir
Bencillik kavramının toplumsal olarak kültürel ve sosyal bağlamda, dilbilimsel tanımının ötesinde farklı biçimlerde algılanan ve yorumlanan bir kavram olduğunu kaydeden Uzman Klinik Psikolog Penbesel Özdemir, “Psikolojik açıdan bencillik kavramı, kişinin yalnızca kendini ve kendi menfaatlerini gözetmesi, yaşamsal seçim ve davranışlarında salt kendi çıkarlarını eylemlerinin merkezine alarak hareket etmesi olarak tanımlanabilir. Bir başka deyişle, bencillik, kişinin sadece kendi menfaatlerine odaklanması, odaklandığı kişisel menfaatleri uğruna bir başkasının duygusunu, düşüncesini ve isteklerini gözetmemesi ile birlikte kendi dışındaki herkesi yok sayması olarak tanımlanabilir.” diye konuştu.
Kendi istek ve ihtiyaçlarımıza sahip çıkmak bencillik değildir
Kişinin kendi menfaatlerini gözetmesi ve çıkarlarını düşünerek hareket etmesinin bencillik kavramı ile karıştırılmaması gerektiğini belirten Uzman Klinik Psikolog Penbesel Özdemir, “Kendi istek ve ihtiyaçlarımıza sahip çıkmak, önemsemek, seçimlerimizi bu doğrultuda yapmak, istek ve ihtiyacımıza yönelik amaçlı davranış sergilemek; psikolojik sağlığın ve iyilik halinin en önemli yordayıcılarından biridir. Burada ayırıcı nokta olarak, kişinin yalnızca kendisinin değil, bir başkasının da ihtiyaç ve isteklerini gözetebilme becerisi örnek verilebilir.” dedi.
Bencillik savunma mekanizması değildir
Bencilliğin bir savunma mekanizması olmadığını kaydeden Uzman Klinik Psikolog Penbesel Özdemir, “Tehlike veya zarar veren bir uyaran algıladığımızda ya da endişe karşısında bilindışı süreçler ile ilişkili olarak birtakım psikolojik stratejiler, savunma mekanizmaları devreye girer. Bencillik bir savunma mekanizması değildir. Bencilliğin bir diğer ucundaki aşırı fedakarlık kavramı savunma mekanizmalarımız ile ilişkili olabilir. Örneğin birey, iç dünyasında yaşadığı bencil duygular ile olan çatışmasını dış dünyada fedakarlık yaparak çözümlemeye çalışır. Dünya ile kurduğu ilişkide hayatı talepkar olarak algılayan kişi, kendisini sürekli talepleri karşılamak zorunda hisseden bir yapıya bürünebilir ve bu durum psikolojik açıdan oldukça zorlayıcı olabilir.” diye konuştu.
Bencillik karşısında kişi sınırlarını korumalıdır
İlişkilerdeki bencilliğe dikkat çeken Uzman Klinik Psikolog Penbesel Özdemir, “Bencillik ve fedakarlığı iki farklı uçta bulunan kavramlar olarak ele aldığımızda; eğer bir ilişkide karşınızdaki kişi yalnızca çıkar sağlamak için yanınızda oluyorsa veya sadece kendisine yardımınız dokunacağı zaman sizi umursuyorsa yani bencil bir durum ile karşı karşıya kaldıysanız, orada bir sınıra ihtiyacınız var demektir. Bir uçtaki bencillik, sizi diğer uçtaki aşırı fedakarlığa doğru manipüle edebilir. Bu durum kişinin kendi yönünü kaybetmesine veya kendi ihtiyaçlarını dahi fark edemeyeceği bir konuma geçmesine neden olabilir. Dolayısıyla bencillik karşısında bizi koruyan sınırlara ihtiyacımız vardır.” uyarısında bulundu.
Bencillik ilişkinin dinamiğini bozabilir
Bencilliğin insan ilişkilerinde yıkıcı bir etkiye sahip olduğunu ve ilişkinin dinamiğini bozabileceğini vurgulayan Uzman Klinik Psikolog Penbesel Özdemir, “Yalnızca bireysel olarak değil, toplumsal olarak da birtakım ciddi problemlere sebep olabilir. Bencillik nedeniyle insan ilişkilerindeki bağ güvensiz bir zemine kayar. Kişilerin ilişkilerde empatiden yoksun bir konuma geçmesine neden olabilir. Bu durum, toplumsal yapıyı olumsuz yönde etkiler. Bencillik ile atılan adımlar, ilişkilerde sınır ihlaline yol açabilir. Bu sebeple, empati becerimizi geliştirmek ve ilişkilerde sağlıklı sınırlar inşa edebilmek için psikolojik bir destek almak önemlidir.” diye konuştu.
