Abdestle ilgili olarak Allah (CC) ayette mealen şöyle buyurmuştur: "Ey iman edenler! Namaza kalktığınızda yüzlerinizi, dirseklere kadar kollarınızı yıkayın, başınızı meshedin ve topuklara kadar ayaklarınızı yıkayın… Eğer su bulamazsanız temiz toprakla teyemmüm edin." (Mâide, 5/6)
Bir müslümanın namaz kılmak, Kur'an okumak gibi dini vecibeleri yapabilmesi için öncelikle abdest alması gerekmektedir. Abdestsiz olarak namazların kabul edilemeyeceği Peygamber Efendimiz (SAV) tarafından bildirilmiştir.
Abdest Nasıl Alınır?
Niyet ve besmele ile abdeste başlanıp önce eller bileklere kadar ve parmak araları da hilallenerek/ovuşturularak üç defa yıkanır. Varsa deri üzerindeki hamur, boya, sakız gibi maddeler temizlenir. Parmaktaki yüzük oynatılır. Misvak veya diş fırçası ile, bunlar yoksa sağ elin parmaklarıyla dişler temizlenir. Sağ el ile üç defa ağza, üç defa da burna su verilir. Üç kere yüz yıkanır. Sonra dirsekle birlikte sağ kol üç defa, sonra aynı şekilde sol kol üç defa yıkanır. Sağ el ıslatılarak avuç ve parmakların içiyle başın üstü bir defa mesh edilir. Bu şekilde başın dörtte birini mesh etmek yeterli ise de iki elle başın tamamının mesh edilmesi Malikî mezhebine göre farz (İbn Cüzey, el-Kavânîn, s. 84), diğer mezheplere göre sünnettir. Eller yine ıslatılarak başparmakla kulağın dışı, şehadet parmağı veya serçe parmakla içi mesh edildikten sonra her iki elin arkasıyla boyun mesh edilir. Önce sağ, sonra sol ayak, parmak uçlarından başlanarak topuk ve aşık kemikleri de dâhil olmak üzere yıkanır. Parmak aralarının yıkanmasına özen gösterilir (Kâsânî, Bedâî', I, 23-25).
Abdestin Farzları:
1. Yüzü bir kere yıkamak...
2. Elleri dirseklerle beraber bir defa yıkamak...
3. Başın dörtte birini bir kere meshetmek...
4. Ayakları iki topuklarıyla beraber bir defa yıkamak...
Abdestin Sünnetleri:
1 - Abdeste başlarken ilk olarak temiz olan elleri bileklere kadar yıkamak...
2 - Abdeste "Eûzü - Besmele" ile başlamak...
3 - Niyet etmek. Niyet, elleri veya yüzü yıkarken olmalıdır. (Mâlikîlere ve Şâfiîlere göre, abdestin başlangıcında niyet etmek farzdır. Şâfiîlerde bunun yüz yıkanırken yapılması gerekir. Hanbelîlere göre ise, niyet, abdestin sıhhatının şartıdır. Niyetsiz abdest sahîh olmaz.)
4 - Abdestin başlangıcında misvak kullanmak, yani, dişleri temizlemek...
5 - Üç kere mazmaza, üç kere de istinşak yapmak... (Mazmaza, ağzın içini su ile doldurmak ve bu suyu ağızda dolaştırıp ağzın her tarafını ıslattıktan sonra atmaktır. İstinşak ise; suyu burnun içine çekerek yumuşak yerlerine ulaştırmaktır.)
6 - Mazmaza ve istinşakda mübalâğa yapılması... (Yani mazmazada suyu boğaza kadar vardırmak ve istinşakda suyu burnun katı yerine kadar çekmektir.)
7 - Abdesti tertip üzere almak... (Yani önce yüz, sonra kollar, sonra başa mesh, sonra da ayakları yıkamak tertibiyle abdest almak... Bu tertibe riayet edilmese de abdest câizdir. Ancak sünnet terkedilmiş olur. Şâfiîler ve Hanbelîlere göre tertibe riâyet farzdır.)
8 - Yıkamaya sağdan başlamak... (Yani kol ve ayakların önce sağ, sonra sollarını yıkamak.)
9 - Azaları üç kez yıkamak...
10 - El ve ayakları yıkamaya parmak uçlarından başlamak...
11 - El ve ayakları yıkarken parmakların arasını hilâllemek, yani parmak aralarını ovmak...
12 - Yüz, üç kere yıkandıktan sonra, sık olan sakalı bir avuç su ile alttan hilâllemek...
13 - Başın tamamını bir su ile meshetmek. Buna kaplama mesh denir. (Yapılışı şöyledir: Her iki el tamamen ıslatılır. Sonra bu iki elin küçük ve orta ve adsız parmakları birbirine birleştirilerek başın ön tarafına parmak uçları birbirine değecek şekilde yerleştirilir. Ve bu parmaklar başın ön tarafından enseye kadar çekilir. Sonra da iki elin ayaları başın iki tarafına yapıştırılarak ense tarafından başın önüne kadar çekilir. Bu suretle kaplama mesh yapılmış olur.)
14 - Kulakları meshetmek... Kulakları mesh için, ayrı suya lüzum yoktur. Başın meshedildiği ıslaklık ile kulaklar da meshedilir. (Hanbelîlere göre, kulakların içini meshetmek farzdır. Zira onlar, kulağı başa dahil sayarlar. Şâfiîlere göre, başa yapılan meshi üç kere tekrar etmek sünnettir.)
15 -Bonunu iki elin arkası ile meshetmek... (Boğaz meshedilmez. Boynun meshi, el yeniden ıslatılmadan, elin arkasındaki yaşlık ile yapılır.)
16 - Abdest âzalarını, üstüne su döktükçe ovalamak...
17 - Abdest âzalarının yıkanmasına aralıksız devam etmek... (Yani, âzalardan herhangi biri kurumadan diğerlerini de yıkamalıdır. Mâlikîlere göre, müvalât, abdestin farzlarındandır.)
