Depremler aniden ve uyarı vermeden gelmektedir. Deprem, yerkabuğundaki bir fay hattı boyunca tektonik plakalar arasındaki hareketin neden olduğu şiddetli ve ani yer sarsıntısı. Depremler yer sarsıntısına, toprak sıvılaşmasına, toprak kaymalarına, çatlaklara, çığlara, yangınlara ve tsunamilere neden olabilmekte.
Bir depremin neden olduğu yıkım ve zararın boyutu büyüklüğüne, yoğunluk ve süreye, yerel jeolojik yapıya,meydana geldiği günün saatine, bina ve endüstriyel tesis tasarım ve malzemelere ve uygulanan risk yönetim önlemlerine göre değişebilmektedir.
750 bin kişinin ölümüne neden oldu
Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre 1998-2017 yılları arasında, depremler dünya çapında yaklaşık 750.000 ölüme neden oldu, bu da tüm ölümlerin yarısından fazlası doğal afetlerle ilgili. Bu süre zarfında 125 milyondan fazla insan depremlerden etkilendi, yani afetin acil durum aşamasında yaralandı, evsiz kaldı, yerinden edildi veya tahliye edildi.1998-2017 yılları arasındaki depremlerden 125 milyondan fazla insan etkilendi.
En büyük depremler
Dünyada en büyük depremler arasında 9.5 şiddetinde 1960 yılında Şili'deki deprem şiddet bakımından en büyük deprem olarak tarihi kayıtlara geçmiştir. İkinci büyük deprem 9.2 büyüklüğünde ve 1964 yılında Alaska'da meydana gelen deprem. Alaska'da gerçekleşen bu deprem yaklaşık 3 dakika sürmüştür. Üçüncü en uzun deprem 9.1 şiddetinde ve 2004 yılında gerçekleşen Endonezya'nın Sumatra adasına kaydedilen deprem yaklaşık 10 dakika sürerek dünyada yaşanan en uzun deprem olarak kayıtlarda yer alıyor.Büyük depremler genellikle 2 dakika ile 10 dakika süreyle değişkenlik göstermektedir.
Büyük depremlerde kaç kişi hayatını kaybetti?
22 Mayıs 1960: 9.5 şiddetinde meydana gelen dünyanın en yüksek şiddetli Güney Şili depreminde 1655 kişi hayatını kaybetti
28 Mart 1694: 9.2 şiddetinde meydana gelen dünyanın ikinci en şiddetli depremi Alaska'da yaşanmış yaklaşık 3 dakika sürmüştür ve bu depremde 128 kişi hayatını kaybetti
26 Aralık 2004: 9.1 şiddetinde meydana gelen Endonezya depremi dünyanın en uzun depremi olarak kayıtlara geçmiş tam 10 dakika sürdü. 230.000 kişi hayatını kaybetmiştir ve 1.7 milyon insan evsiz kalmıştır.
4 Kasım 1952: 9 şiddetinde Rusya'da meydana gelen ve en büyük depremlerden biri olan Rusya depreminde ise hiç can kaybı olmadı.
11 Mart 2011: 9 şiddetinde Japonya'daki deprem 6 dakikalık bu deprem dünyanın en büyük depremlerinden biri. Bu depremde ise 19.000 kişi hayatını kaybetti.
Dünya tarihte böyle "sallandı"
Ülkelerin coğrafi kaderleri aynı zamanda insanların da kaderi. Dünyanın çok farklı bölgelerinde tarihi süreç içerisinde yaşanan depremlerde binlerci insan canından oldu.
İşta en büyük depremlerden bazıları:
Çin'i yıkan korkunç deprem
Şensi Depremi veya Hua ilçesi Depremi yaklaşık 830.000 kişinin ölümüne sebep olarak en çok kişinin ölümüne sebep olmuş deprem olarak tarihe geçti. 23 Ocak 1556 sabahında Şensi, Çin'de meydana geldi. Şensi, Şansi, Henan, Gansu, Hebei, Shandong, Hubei, Hunan, Jiangsu ve Anhui illerinin 97'den fazla ilçesi etkilendi.28 Temmuz 1976'da günü meydana gelmiş depremin merkezi Çin'in Tangshan şehridir. 7,8 şiddetindeki deprem sonucu 180.000 bina yıkıldı ve 240.000 kişi öldü.
Norveç'ten bile hissedildi
11 Ekim 1138 yılında Suriye'nin Halep şehrinde meydana gelen depremde yaklaşık 300.000 kişi hayatını kaybetmiştir.
Bu deprem de dünyanın en büyük felaketlerinden birisi olarak tarihteki yerini almıştır.1920'de Gansu depremi olarak bilinen deprem 7.8 büyüklüğündeydi Can kaybının 200.000 üzerinde olduğu deprem, Gansu bölgesi olarak da adlandırılan Lijunbu Haiyuan ve Ganyanch'ı yerle bir etti. Sadece Haiyuan'da 73 bin kişi yaşamını yitirdi. Xiji bölgesindeki Sujiahe köyü tamamen toprağın altına göçtü. Deprem, Norveç'ten bile hissedildi
İran ve Türkmenistan'daki depremler
2010 Haiti Depremi merkez üssü başkent Port-au-Prince'e 25 km uzaklıkta ve 7,0 büyüklüğünde olan ve zaman olarak, 12 Ocak 2010 da gerçekleşen deprem. Deprem yerin 13 km altında meydana geldi. Birleşik Devletler Jeolijik Araştırma kurumu 5,0 ve 5,9 şiddetindeki bir seri ondört artçı depremi kaydetti. İran'da 856 yılındaki depremin şiddetinin 8.0 olduğu tahmin ediliyor. Deprem yaklaşık 200.000 kişinin öldümüne yol açtı.6 Ekim 1948 yılında meydana gelen yıkıcı deprem, 7.3 büyüklüğünde olmuştur. 110.000 kişinin öldüğü deprem sonucunda kent tamamen zarar görmüş ve daha sonra yeniden inşa edilmiştir. 26 Nisan 1727 yılında Tebriz, İran'da meydana gelen bu depremin şiddeti tam olarak bilinmese de yaklaşık 77.000 kişinin hayatını kaybettiği tahmin ediliyor.
Asya'nın kaçınılmaz kaderi
28 Aralık 1908 yılında 7.2 büyüklüğünde meydana gelen deprem sonucunda 70.000 ila 100.000 arasında insanın hayatını kaybettiği tahmin ediliyor.Çin Halk Cumhuriyeti'nin Siçuan eyaletine bağlı Ngawa Tibet-Çiang Özerk İlinin Vençuan ilçesinde 12 Mayıs 2008 tarihinde meydana gelen 7,8 şiddetli depremdir. Deprem Çin'in ekonomik merkezleri Pekin ve Şangayda da hissedildi. Dış ülkelerde ise başta Vietnam, Tayland, Hindistan ve Pakistan'da dahi hissedildi. Yaklaşık 70.000 kişinin öldüğü depremden sonra Çin'de 3 günlük yas ilan edildi. Pakistan'da 8 Ekim 2005'te meydana gelen 7.6 büyüklüğündeki deprem 1dk 19sn sürdü. Ölü sayısı resmi kayıtlarda yaklaşık 75.000 kişi olarak belirtilmiştir.
