Petrol baharı

Brent ham petrolünün varil fiyatı 1 doların üzerinde düşüşle Mayıs 2009’dan bu yana dün gün içinde ilk defa 49.92 dolara kadar geriledi. Brent petrolündeki kayıplarda küresel büyümede yavaşlama etkili olurken, analistler arz fazlasına bağlı olarak fiyatlarda daha da fazla düşüş görülebileceğini belirttiler. Her 10 dolarlık düşüşün cari açığa yılda 4.4 milyar dolar katkı sağlaması hesaplanıyor. SETA Ekonomisti Doç. Dr. Hatice Karahan, petrol fiyatlarında 2014 yazından bugüne kadar süren sert düşüşün, farklı aktörler için farklı etkiler ortaya çıkardığını söyledi. Ülkeler ve firmalar için enerjide maliyetin azalmasının küresel piyasalarda tüketimi canlandıracağını anlatan Karahan, “Tabii petrol firmaları tam tersi kanatta yer alıyor. Onlar, yeni düzende ayakta kalabilmek için zorlu bir dönemden geçiyorlar” dedi.

CARİ AÇIKTA AZALMA DEVAM EDECEK
Global anlamda petrol fiyatının ihracatçı ve ithalatçı ülkeler için farklı etkileri olduğuna dikkat çeken Karahan, “Bu işten kazançlı çıkacak aktörler, Türkiye gibi “net petrol ithalatçıları”... İthalatçı ülkelerin cari dengeleri, düşüşten olumlu yönde etkileniyor. Örneğin, Türkiye’nin cari açığının ağırlıklı kısmı enerjiden geliyor. Dolayısıyla, ham petrol fiyatlarındaki sert düşüş, 2014’ün 2. yarısında cari dengemize olumlu katkı verdi. 2015’te de vermeye devam edecek” dedi.

İHRACATÇI ÜLKELER ZORDA
“İhracatçı ülkeler ise, zor günler geçiriyor” diyen Karahan şöyle devam etti: “Sarsıntının şiddeti de, ülkeden ülkeye değişiyor. Suudi Arabistan ve Körfez ülkeleri, düşük fiyatlara daha dayanıklı bir görünüm sergilerken, İran ve Venezuela gibi ekonomilerdeki sarsıntı, hasar verecek cinsten. Petrolün etkilerinden mustarip olan bir diğer ülke de, Rusya… Bu ülkelerin, bütçe planlarına aldıkları bazı maddelerden vazgeçmesi beklenebilir."

RUSYA VE İRAN FAKTÖRÜNÜ UNUTMAYIN
Rusya ve İran’ın durumlarına dikkat çeken Hatice Karahan, "Her ne kadar fiyatlardaki aşağı yönlü hareket, arzın güçlü, talebin ise zayıf seyretmesi nedeniyle tetiklendiyse de, piyasalardaki düşüş trendinin güçlenmesinde bu iki ülkenin bölgedeki davranışlarına yönelik bir yaptırım hikâyesi de var” değerlendirmesinde bulundu. Bu arada, uluslararası piyasalar petrol baharını yaşarken, ülkemizde de vatandaşın cebine akaryakıt indirimi olarak yansımaya devam ediyor. Akaryakıt dağıtım şirketleri, benzin satış fiyatlarında litrede 4-6 kuruş indirim yaptı.

Enflasyon üzerinde olumlu etki görülecek

Petrol fiyatlarının enflasyon üzerindeki etkisini değerlendiren Karahan şunları söyledi: “Türkiye gibi hedefinin üzerinde enflasyon yaşayan ülkeler için olumlu bir etki. Türkiye’de akaryakıt fiyatlarında böyle bir desteği, 2014 yılının son aylarında yaşadık. Özellikle Aralık ayı enflasyonunda petrolün enflasyon üzerindeki aşağı yönlü etkisi net bir şekilde görülüyor. 2015 yılının ilk dönemlerinde de, bu etkinin güçlenerek devam edeceğini öngörebiliriz. Öte yandan, Euro Bölgesi gibi düşük enflasyonla mücadele eden ülkeler için ise petrol, fiyat istikrarı anlamında olumsuz bir etkiye neden oluyor.”

Yenişafak