Kot taşlarken hayatları karardı

Bingöl'ün Karlıova ilçesinde iş bulamadıkları için yıllar önce gittikleri İstanbul'da kot taşlama atölyelerinde çalışan yüzlerce genç, yakalandıkları silikozis hastalığıyla mücadele ediyor.

Bir süre önce silikozis hastası Halit Karabulak'ın yaşamını yitirmesiyle hastalık nedeniyle ölenlerin sayısının 14'e yükseldiği Bingöl'de 300 haneli Taşlıçay köyünde yüzlerce genç, hastalığın pençesinde yaşamlarını sürdürüyor.

Atölyede iş bulan, yakınını da çağırdı

2000'li yılların başında ilçenin Taşlıçay köyünden çalışmak için İstanbul'a giden gençler, "merdiven altı" tabir edilen atölyelerde kot taşlayarak geçimlerini sağlamaya başladı.

Çalışma imkanı bulan kişiler, köydeki işsiz yakınlarını da çağırarak atölyeye yerleştirdi. Yıllarca kotların taşlandığı sağlıksız ortamlarda soludukları silika tozu nedeniyle akciğer rahatsızlığına yakalanan gençler, yatağa mahkum olmaya başladı.

Bingöl'de 400 silikozis hastası bulunuyor

Alınan bilgiye göre, ülke genelinde yaklaşık 2 bin silikozis hastası bulunurken, bunlardan 400'ü Bingöl'de yaşıyor. Söz konusu hastalardan 300'ü ise "silikozis köyü" olarak da bilinen Taşlıçay köyünde yaşamlarını devam ettiriyor.

Taşlıçay köyünde yakalandığı hastalık nedeniyle oksijen makinesine bağlı yaşayan 4 çocuk babası Faysal Demir, AA muhabirine, 2002 yılında ailesinin geçimini sağlamak için büyük umutlarla gittiği İstanbul'da kot taşlama atölyelerinde çalıştığını ve uzun süre hiçbir rahatsızlık hissetmediğini anlattı.

Hastalığın kendisini birkaç yıl sonra göstermeye başladığını kaydeden Demir, şimdiye kadar köylerinde 9 kişinin aynı hastalıktan öldüğünü söyledi.

"Oksijen makinesine bağlı olarak ölüm sırasını bekliyorum" diyen Demir, "Günün 24 saati evdeyim. Bu oksijen makinesine bağlıyım. Dışarı çıkamıyorum, hastanelere gidemiyorum. Makineye bağlıyım, çalışamıyorum. Geçimizi rahat sağlayamıyoruz. Üç ayda bir aldığımız yaşlılık maaşı da geçinmemiz için yetmiyor" ifadesini kullandı.

8 kardeş aynı hastalığa yakalandı

Faysal Demir'in ağabeyi Metin Demir de 8 kardeşin aynı hastalığa yakalandığını belirtti.

Kot taşlama işinin böyle tehlikeli olduğunu bilmediklerini hastalığın belirtileri ortaya çıktıktan sonra işin ciddiyetinin farkına vardıklarını kaydeden Demir, şöyle konuştu:

"Hastalık nedeniyle 8 kardeş yatalağız. Devletin bize verdiği bir maaş var. Allah razı olsun. Ama yetmiyor. Benim 8 tane çocuğum var, biz 10 nüfusuz. Ayda aldığım 500 lira. Elektrik olmadığı zaman mecburen Karlıova'ya gidiyoruz. Çünkü makinesiz yaşayamıyoruz. Bazı günler yollar kapalı olduğu için gidemiyoruz. Köyde yaşamak çok zor. Durumu iyi olanlar köyden taşınıp gitti. Bizde köyde perişan bir vaziyete ölüm sırasının gelmesini bekliyoruz. Bu makineye bağlı yaşıyoruz elektrik olmadığı zaman ölüyoruz."

"Biz işi bıraktık, hastalık bizi bırakmadı"

Silikozis hastası Tuncay Oral da yakalandıkları hastalıktan ölüm dışında kurtuluş olmadığını ileri sürerek, "Biz işi bıraktık ama hastalık bizi bırakmıyor" dedi.

Hastalığın ileri seviyesinde kişinin nefes almada zorluk çektiğini, yürüyemediğini ve geceleri uyuyamadığını kaydeden Oral, şunları söyledi:

"Bu hastalığın ilacı yok. Bugün Faysal’dır, yarın Tuncay. Yani herkes sırasını bekliyor. Yaşıyorsun ailene bir faydan dokunamıyor. Yaşıyorsun, yürüyemiyorsun. Hayatın elektriğe bağlı. Bu hastalığın çaresi yok ama bu hastalığa yakalanan arkadaşlarımıza yardımcı olunmasını istiyoruz. Kısa süre önce bir arkadaşımız daha vefat etti. Bu haberi duyunca çok üzüldük. Biliyoruz ki yarın sıra bizde. Bizim tek isteğimiz ölen arkadaşlarımızın eşlerine aylık bağlanması, raporu olup da aylık alamayan arkadaşlarımıza hak tanınması ve bizim aylıklarımızda da bir iyileştirme yapılmasıdır."

Silikozis hastaları için mücadele ediyor

Karlıova ilçesinde silikozis hastalığına yakalananların sorunlarıyla ilgilenen emekli öğretmen Semiramis Karaaslan, söz konusu hastaların emeklilik hakkı elde etmesi için mücadele ediyor.

Oksijen makinesi olmayan hastalar için makine ve jeneratör temin ettiğini ifade eden Karaaslan, "Bu köyde amca atölyede iş bulmuş, yeğeni peşinden gitmiş. Akrabalık ve işsizlik nedeniyle İstanbul'a gitmişler burada kot taşlama işinde çalışmışlar. Ücretin yüksek olmasından kaynaklı, üstelik çalıştıkları yerde kaldıkları, yedikleri ve içtikleri için hastalığa daha çabuk yakalanmışlar. Şu anda oksijen makinesine bağlı olarak 3 kişi var" dedi.

"Bingöl'de yüzlerce kişi bu hastalığa yakalandı"

AK Parti İl Başkanı ve eski AK Parti Bingöl Milletvekili Yusuf Coşkun ise görev yaptığı dönemde TBMM'ye verdiği önergeyle yüzlerce hastaya emeklilik hakkı tanınmasına vesile olduğunu söyledi.

Söz konusu hastaların haklarında iyileştirme yapılması için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nda girişimlerin devam ettiğini belirten Coşkun, şunları söyledi:

"Bu kardeşlerimiz yıllar önce ekmek parası kazanmak için İstanbul'a gitmiş ve orada kot taşlama atölyelerinde çalışarak silikozis hastalığına yakalanmışlar. Bu acı gerçekle karşılaşan vatandaşlarımızdan sigortalı olarak çalıştırılanı da hemen hemen yok gibiydi. Yani çoğunluğu sigortasız olarak çalıştırılmıştı. Bu yüzden işten ayrılanların hiçbir sosyal güvencesi olmadığı için tedavi edilemiyordu ve kendilerine aylık bağlanamıyordu. Bir kısmı hayatını kaybetti. Geriye kalanlar ise tedavi konusunda ve çalışma güçlerini kaybettikleri için sıkıntı yaşadı. Ayrıca kayıt dışı çalıştırıldıkları için de meslek hastalığı sigortasından yararlanamadıkları için aylık bağlanamıyordu. Bingöl merkez ve özellikle Karlıova ilçemizden yüzlerce kişi bu hastalığa yakalandı. Bu sıkıntıların giderilmesi için girişimlerde bulunduk. Bu vatandaşlarımızın tedavilerinin ücretsiz olarak yapılması için Sağlık Bakanlığı'nca düzenleme yapıldı, tedavilerine başlandı. Daha sonra bu hastalarımıza aylık bağlandı."

Silikozis hastalığı

Hastalık, taş ocağı, tünel ve diğer maden işçilerinin silika tozlarını uzunca bir süre solumaları sonucu gelişen akciğer rahatsızlığıdır. Kot taşlama sırasında kullanılan kumun solunum yoluyla akciğerlere ulaşması ve oluşan kitlelerin ciğeri işlevsiz kılmasıyla ortaya çıkan hastalığın akciğer nakli dışında bir tedavisi bulunmuyor.