44 saattir su altındalar

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Afet Koordinasyon Merkezi’nin (AKOM) Karaman’a gönderdiği 'Ahtapot' adlı su tahliye aracı, arama kurtarma çalışmalarına Çarşamba 17.00 sıralarında başladı. Çok sayıda hortumu ve güçlü motoruyla su tahliye eden aracın madendeki çalışmalara hız katması bekleniyordu.

Ancak uzmanlar, madenin içindeki yaklaşık 12 bin ton suyu boşaltmasının 24 saat alabileceğini belirtiyor. Ayrıca 'Ahtapot', boruları çamurla tıkandığında ya da motoru hararet yaptığında çalışmaya ara vermek zorunda kalıyor. Bu anlarda da madene tekrar su dolmaya başlıyor.

Dakikada 8 bin 500 litre su tahliye edebilen Ahtapot, 60 metre derinlikten su çekebiliyor ve 50 metre yükseğe su tahliyesi yapabiliyor. Ahtapot'un yanı sıra, yeni gelen jeneratörler sayesinde de su tahliye işleminde kullanılan güç kaynağı 6 kat arttı. Ermenek'te işçilerin mahsur kaldığı madende arama-kurtarma çalışmaları 420 kişilik ekip ve 90 araç ile 28 saattir sürüyor.
Aslında AKOM tarafından Karaman'a iki Ahtapot gönderilmişti. Ancak araçlardan bir tanesi ilçenin 10 kilometre yakınında kaza geçirdi. Devrilen araçta yaralanan iki görevli Ermenek Devlet Hastanesi’ne kaldırıldı.

"Umutlarımız azalıyor"

Karaman'ın Ermenek ilçesindeki özel bir şirkete ait kömür ocağında yaşanan göçüğün ardından tonlarca suyun bastığı madende mahsur kalan 18 işçiyi kurtarma çalışmaları sürüyor. Kurtarma çalışmalarını takip eden Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, "Her geçen dakika umutlarımız azalıyor" dedi.

Ocağı basan suyun tahliyesiyle ilgili bilgi veren Yıldız şunları söyledi:

"Şu anda su seviyesi işçilerin bulunduğıu seviyenin üzerinde. Birçok ekip kurtarma çalışmalarına katılıyor. Aşağı kadar indik, bakan ve mühendis arkadaşlarımızla birlikte bir tespit yaptık, bir yol haritası belirledik... 11-12 bin ton kadar sudan bahsediyoruz. Elimizdeki pompaların tamamı çalışsa bile önümüzde zor bir süreç var. İstanbul’dan gelen pompanın 3 bin ton günlük tahliye kapasitesi var. Ancak suyun ne kadar beslendiğini bilemiyoruz, biz tahliye yapıyoruz ama içeriye aynı anda ne kadar su girdiğini bilemiyoruz. Bu nedenle tahliyeyle ilgili zaman vermek çok doğru olmaz."

Yıldız gazetecilerin kazanın nedeniyle ilgili sorusuna ise, "Şu anda odaklandığımız konu kurtarma çalışmaları. Sonrasında soruşturma olacaktır. Ama şimdilik gücümüzü oradaki işçi arkadaşlarımız için harcıyoruz" sözleriyle yanıtladı. Yıldız madendeki koşulların dalgıçların çalışmasına elvermediğini belirterek, "Suda görüş mesafesi bir metre bile değil. Dalgıçlar girdiler, baktılar ama orada 3-4 metre bile dalamayacaklarını söylediler. Canlarını tehlikeye atmaları da söz konusuydu, biz de elbette onları böyle bir şeye zorlayamazdık" diye konuştu.

350 metre aşağıdalar

Ermenek ilçesinin kömür ocaklarının yoğun olduğu Güneyyurt beldesi ile Pamuklu köyü arasında bulunan Has Şekerler Madencilik Ltd. Şti.'ye ait linyit kömürü ocağındaki olay 28 Ekim Salı günü saat 12.15'te meydana geldi.
Sabah vardiyasındaki işçiler üretim yaparken, ocağın yeraltı su seviyesinin altında bulunan 350 metrelik bölümde bir anda galeriye su dolmaya başladı. Öğle yemeğindeki işçilerden 16'sı kurtarıldı. Kurtarılanlardan ikisi yaralıydı. 18 işçi ise su ile dolan bölümü geçemedi.

'Su seviyesi azalıyor'

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız daha önce gece saatlerinde yaptığı açıklamada su seviyesinin azalmaya başladığını söylemişti:

"Ocakta 10-11 bin ton civarında su var ve bunu tahliye etme imkanlarını zorluyoruz. Zaman aleyhimize işliyor. O yüzden işçi kardeşlerimize ulaşabilmek için bu suyun mutlaka tahliye edilmesi lazım. Çünkü maden ocağında dinamik bir süreç işliyor. Tavan ve taban malzemelerinde gevşemeler başlıyor. Ocağın ve malzemelerin su içinde kalması teknik açıdan da, işçi kardeşlerimiz açısından da doğru değil."

Madende biriken tüm su, yalnızca bu tahliye borusundan boşaltılıyor. [Fotoğraf: Osman Baytürk / Al Jazeera Türk]
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Lütfi Elvan da 'Baraj gölünden maden ocağına suyun geçtiği' iddialarına ilişkin, "Arada ciddi bir kot farkı var, aşağı yukarı 50 metre, hatta daha fazla. Böyle bir şeyi düşünmüyoruz açıkçası" diye konuştu.
Çalışma Bakanı Faruk Çelik ise faciayla ilgili olarak, "Son 15 yılda su baskını nedeniyle meydana gelen ilk kaza" ifadesini kullandı. Madende yapılan teftişlere ilişkin bilgiler de veren Çelik, bu yıl ocağın Şubat ve Haziran aylarında iki kez denetlendiğini söyledi:

“Haziran ayında yapılan denetimlerde sekiz eksik bulunmuş. Bu sekiz eksiğe karşılık da yasadaki müeyyideler uygulanmış. Kapatmayı gerektiren eksikler değil bunlar ama idari para cezası uygulamışız. İşyeri sahibine bizzat tutanak imzalatılarak bunların bir an önce tamamlanması, aksi takdirde gerekli işlemlerin yapılacağına ilişkin uyarılarda bulunulmuş."
Mahsur kalan işçiler

18 işçinin isimleri şöyle:

Osman Çoksöyler, Hüsnü Çolak, Ali Haznedar, Kerim Haznedar, Mehmet Tokat, Hüseyin Çolak, İsa Gözbaşı, Bahri Üzer, Kamil Yaman, Tezcan Gökçe, Uğur İlhan, Hüseyin Gültekin, İsmail Gürses, Mehmet Baha, Mehmet Özcan, Hasan Tuncer, Recep Çiloğlu ve Ömer Cansu.

İki yıl önce de su sızıntısı yaşandı

İşçilerin mahsur kaldığı madende iki yıl önce de bir su sızıntısı yaşandığı, işçilerin durumu fark ettiği öğrenildi. 2012'deki olayda, madene dolan su pompalarla boşaltıldı ve ardından sızıntı tamir edildi.

AFAD, TTK ve AKOM ekipleri çalışıyor

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), madene çok sayıda jeneratör ve motorlu pompa götürdü. Arama kurtarma çalışmaları 353 kişilik ekip, 2 uçak, 3 helikopter ve 21 ambulans ile sürüyor. Bekleyişleri süren madencilerin yakınlarına hizmet vermek için çadırlar, seyyar mutfak, mobil yatakhaneler ve gıda yardımları da yapıldı.

Türkiye Taşkömürü Kurumu'ndan da 20 kişilik bir ekip çalışmalara katıldı. Ekipte 7 mühendis ve 13 madenci bulunuyor. Sağlık Bakanlığı da 21 ambulansla 4 UMKE (Ulusal Medikal Kurtarma Ekipleri) ekibini görevlendirdi. Olay yerinde çok sayıda sağlık personeli hazır bekliyor.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Afet Koordinasyon Merkezi (AKOM), Karaman’daki su baskının haber alınması üzerine beşi dalgıç 25 personelin yanı sıra 10 kilometreden su tahliyesi yapabilen iki Ahtapot aracı, iki hortum aracı, dört ‘buster’ pompa, iki 'motopomp', beş dalgıç pompa, ‘Hızırgüç’ çok amaçlı afet müdahale aracı, bakım aracı, itfaiye ekipman taşıma aracı, mobil büfe ve lojistik araç gönderdi.

Üretime ara verdi, 15 gün önce açıldı

Torba yasa ile yürürlüğe maden işçilerinin ücret ve sosyal haklarını iyileştiren düzenlemenin ardından Has Şekerler Madencilik Ltd. Şti.'nin diğer özel maden ocakları gibi üretimi yaklaşık bir ay süreyle durdurduğu, varılan anlaşmayla iki hafta kadar önce yeniden üretime geçtiği belirtildi. İlçedeki dokuz maden işletmesinde yaklaşık 1500 işçi çalışıyor. Has Şekerler Madencilik'te toplam işçi sayısı 350. Torba yasadan sonra işçi sayısı ve çalışma kapasitesi azaltıldı.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 19-20 Haziran 2014 tarihlerinde yapılan denetimde, madenin eksikleri nedeniyle 9 bin lira para cezası uygulandı ancak kapatılmasına gerek görülmedi.

44 saattir su altındalar

Ermenek'teki kömür ocağını su basalı 44 saat oldu. Mahsur kalan 18 işçinin kurtarılması için ekiplerin umudu olan Ahtapot adlı araç 15 saattir çalışıyor.