Ruhani'nin Ankara programı netleşti

umhurbaşkanı Abdullah Gül ve Başbakan Erdoğan ile bir araya gelecek olan İran Cumhurbaşkanı’nın Türkiye temaslarının 3 gün sürmesi bekleniyor.

Beraberinde kalabalık bir bürokrat ve işadamı heyeti ile Ankara’ya gelecek olan Ruhani’nin gündeminde Suriye'deki son durum, Mısır ve Filistin’deki gelişmeler ile doğalgaz ticaretinde yeni fiyat pazarlığı ve bölgesel ticarette işbirliği fırsatları önemli yer tutuyor.

DOĞALGAZ PAZARLIĞI

Kasım 2013’te Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Ruhani'nin 17 Aralık 2013 tarihinde Türkiye’ye gelerek Şeb-i Arus törenlerine katılacağını ilan etmişti. Ancak tam da 17 Aralık 2013 tarihinde başlatılan ve İran uyruklu işadamı Reza Zarrab’tan Başbakan Erdoğan ile kabineden 4 bakana uzanan yolsuzluk soruşturmasının patlak vermesi ile Ruhani'nin Türkiye ziyareti apar topar ertelenmişti.

Ardından Başbakan Erdoğan ile 29 Ocak’ta Tahran’da bir araya gelen Ruhani, şimdi iade-i ziyaret için Ankara’ya geliyor. Tahran buluşmasında gündeme gelen “yüksek düzeyli işbirliği antlaşması”nın Ruhani’nin Ankara ziyareti sırasında imzalanması bekleniyor.

Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı da, birkaç gün önce yaptığı açıklamada işbirliği kapsamında hayata gerçekleştirilecek ikili ticaret antlaşmalarıyla halen 14,5 milyar dolar seviyesindeki ticaret hacminin kısa sürede 20 milyar dolara çıkarılabileceğini belirtmişti.

‘İRAN DA ‘SIFIR SORUN' İSTİYOR'

Deutsche Welle Türkçe Servisi’ne konuşan Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK) Ortadoğu ve Güvenlik Uzmanı Eyüp Ersoy, Ruhani’nin Türkiye ziyaretinin ikili ilişkileri aşan mesajlar içerdiğini belirtiyor.

İran Cumhurbaşkanı’nın Türkiye’ye gelmeden önce Çin, Afganistan ve Umman’a gittiğine dikkat çeken Ersoy, “Bu ziyaretleri Türkiye’nin bir dönem çok fazla dillendirdiği ‘komşularla sıfır sorun’ politikasının İran versiyonu olarak görmek gerekiyor. İran, Batı'ya da kendi coğrafyasına da olumlu ve uzlaşmacı mesajlar vermeye çalışıyor” diyor.

İran heyetinin Türkiye’deki mevkidaşları ile başlıca gündeminin doğalgaz ticaretindeki fiyat pazarlığı olduğunu ifade eden Ersoy, “Türkiye en pahalı doğalgazı İran’dan satın alıyor. Bin metreküp için yaklaşık 500 dolar ödeniyor. Türkiye’nin bu konuda Uluslararası Tahkim’e açtığı bir dava da bulunuyor. Türk tarafı bu fiyatın yüzde 25 oranında azaltılmasını isterken, İran tarafı ise indirim için daha fazla alım garantisi istiyor. Ruhani ziyaretinin en önemli gündem maddesi de bu olacaktır” şeklinde konuşuyor.

SURİYE VE NÜKLEER İŞBİRLİĞİ

Ersoy, Türkiye’nin sert tavrına rağmen İran tarafından destek gören Suriye’deki Esad rejiminin geleceği ve nükleer enerji üretimine ilişkin ortak çalışma hedeflerinin de ziyaret sırasında gündeme geleceğini dile getiriyor.

Tarafların Esad rejimi konusundaki fikir ayrılıklarını kaşıyacak açıklamalar yapmaktan kaçınacağını öne süren Ersoy, “Örneğin İran, Türkiye ile Kuzey Irak arasında özellikle enerji alanındaki yakınlaşmadan da rahatsız. Ancak Ruhani’nin ziyareti ayrı düşülen noktaların değil, ortaklık ve işbirliklerinin öne çıkarılacağı bir ziyaret olacak” diyor.

‘TÜRKİYE'NİN İRAN ÜZERİNDEKİ ETKİSİ ZAYIF'

Bahçeşehir Üniversitesi Avrupa Birliği İlişkileri Bölüm Başkanı Prof.Dr. Cengiz Aktar ise, İran’ın bölgesel ticarette Türkiye’yi önemsediğini, ancak küresel politikalar konusunda Türkiye’nin yardımına ihtiyaç duymadığına işaret ediyor.

“Türkiye’nin son dönem dış politikasındaki yanlışlar, İran üzerindeki etkisini de azalttı. Öte yandan İran, Ruhani liderliğinde batıya göz kırpıyor ve çok istikrarlı bir politika geliştiriyor. Batı Avrupa’da yüzlerce yatırımcı İran pazarına girmek için fırsat kolluyor ” diye konuşuyor.

'ERDOĞAN'A DESTEK ZİYARETİ'

Ruhani’nin temaslarının Türkiye’deki Cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde yapılmasının “dikkat çekici” olduğunu vurgulayan Aktar, “Bunun Ruhani hükümetinden Erdoğan’a bir destek ziyareti olduğu düşünülebilir” diyor.

Ruhani'nin Ankara programı netleşti

Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre Türkiye ile İran arasında cumhurbaşkanları düzeyindeki protokolleri uygulama geleneğinde anıt mezar ziyaretleri yer almadığını kaydetti.