Rekabetin çimentosu eksik kaldı

Yenişafak'ın haberine göre; Rekabet Kurulu'na çimentoda aşırı fiyat oynaklıkları nedeniyle şikayet yağmaya devam ediyor. Rekabet Kurulu'nun bugüne dek yaptığı 26 soruşturma neticesinde kestiği toplam 88 milyon TL'lik cezaya aldırış etmeyen bazı çimento şirketlerinin belirli bölgelerde fiyatları yüksek tutmaya devam etmesi inşaat üreticilerine darbe vuruyor. Marmara'da 50 kilogramlık çimento paketi 12,5 TL'ye satılırken İç Anadolu'da 10 TL'ye, Güneydoğu'da ise 8,5 TL'ye satılıyor.

FİYATI ORTAK BELİRLEDİLER

Türkiye'de faaliyet gösteren 49 çimento şirketinin birkaç büyük yerli ve yabancı grubun elinde bulunması da çimentoda rekabet sorununu beraberinde getiriyor. Rekabet Kurulu'na yapılan ihbarlar üzerine 19 çimento şirketine yönelik başlatılan incelemelerde Kurul üç şirkete, fiyatları ortak belirledikleri gerekçesiyle 2013 yılında 9,5 milyon lira para cezası kesti. Rekabet Kurulu'nun kayıtlarına giren şirket yazışmalarına göre, üç şirket İstanbul'da biraraya gelerek fiyatlarda ortak hareket etme kararı aldı. El yazısıyla yazılan bir notta, 'Masada halledelim', 'Portlantı kaldıralım' gibi ifadelere rastlandı.

2013'TE % 7 ZAM YAPTILAR

Çimento fiyatlarına 2013'te yüzde 7 civarında zam yapan çimento üreticileri, inşaatçıları zora soktu. Bazı hazır beton ve inşaat üreticilerinin ağırlıklı olarak 2010 sonrasında Rekabet Kurumu'na yaptığı başvurular ise sektördeki haksız rekabet bitirmeye yetmedi. 2010'da 19 çimento şirketi Rekabet Kurulu'na şikayet edildi. Bu şikayetlerde, çimento üreticilerinin anlaşarak fiyatlarını artırdıkları, coğrafi bölge paylaşımda bulundukları ve bunun sonucunda hazır beton fiyatlarının yükseldiği, ayrıca çimento üreticileri ile hazır beton üreticilerinin birlikte ortak fiyat belirledikleri iddialar kurul kayıtları arasında yer aldı.

ÜÇ FİRMAYA CEZA YAĞDI

Bunun yanı sıra bayilere ve hazır beton üreticilerine yönelik çimento üreticilerinin, satış şartlarını birlikte belirlemek suretiyle rekabetin ihlal edildiği iddiası da gelen şikayetler arasında. Bu şirketleri inceleyen Rekabet Kurulu, açılan soruşturma sonucunda üç şirketin çimento fiyatlarını ortak belirlediğini tespit etti. Bu kapsamda Denizli Çimento, Göltaş Göller Bölgesi Çimento ve Konya Çimento olmak üzere toplam üç şirkete, 9 milyon 487 bin 956 lira rekabeti ihlal gerekçesiyle idari para cezası kesildiği Kurul kayıtlarında yer aldı.

Şikayetten sonuç çıkmıyor

Türkiye'de çimento fiyatları bölgeden bölgeye aşırı oynaklık gösterirken, bu oynaklıklarda Rekabet Kurulu'na sıklıkla şikayet konusu oluyor. Sektörde oluşan rekabet sorunları ile ilgili Rekabet Kurulu 4054 sayılı kanunun rekabeti ihlal edici faaliyetleri yönüyle inceleme ve soruşturma yapıyor. Yapılan soruşturmalarda fiyat farklılıklarının oluşumuna ilişkin genellikle bir müeyyide getirilemediği görülüyor.

Rekabet ihlaline ceza yağdı

2012 yılında Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri ile Adana ve Doğu Karadeniz bölümlerinde çimento sektöründe faaliyet gösteren üreticilerin rekabeti ihlal edip etmedikleri tespiti yapıldı. Soruşturma sonucunda firmalara, 2011 mali yılı sonunda oluşan ve Kurul tarafından belirlenen yıllık gayri safi gelirlerinin takdiren yüzde 2'si civarında olmak üzere idari para cezası kesilmesine karar verildi. Bu kapsamda,

- Adana Çimento Sanayii TAŞ.'ye 4,9 milyon lira, ? Çimko Çimento ve Beton San. Tic. A.Ş.'ye 3.3 milyon lira, ? Çimsa Çimento Sanayi ve Tic. A.Ş.'ye 7.7 milyon lira, ? Kars Çimento San. ve Tic. A.Ş.'ye 1.1 milyon lira, ? KÇS Kahramanmaraş Çimento Beton San. ve Madencilik Işletmeleri A.Ş.'ye 2.9 milyon lira, ? Mardin Çimento Sanayii ve Ticaret A.Ş.'ye 2.5 milyon lira idari para cezasına karar verildi. Bununla birlikte yine, 2011 mali yılı sonunda oluşan ve Kurul tarafından belirlenen yıllık gayri safi gelirlerinin takdiren yüzde 3'ü oranında olmak üzere,

- Aşkale Çimento Sanayi T.A.Ş.'ye 10.7 milyon lira, ? Elazığ Altınova Çimento Sanayi Tic. A.Ş.'ye 2.9 milyon lira, ? Limak Çimento San. ve Tic. A.Ş.'ye 10.2 milyon lira, ? Yurt Çimento San. ve Tic. A.Ş.'ye de 2.5 milyon lira idari para cezası verilmesine karar verdi.

İşte at pazarlığı

Rekabet Kurulu'nun yaptığı tespit ve incelemelerde bazı belgelere de rastlanıldı. Raportörlerce, bir şirketin el yazısı ile yazılmış ajanda notları da değerlendirildi. Bu kapsamda bir toplantı masası etrafında oturma düzeninin de çizildiği bahse konu notların bulunduğu belgede, 'As fiyatlara uymadı', 'Medeni masada halledelim, 'Gelecek hafta toplantı yapalım', 'Biz kurallara uyuyoruz', 'Bunun tesellümünü nasıl yapalım', 'Portlantı kaldıralam,', 'Satışlar bir haftadır artıyor', 'Çimentoyu filler gibi kullanıyorsun' gibi ifadelerin yer aldığı notlara rastlandı. El yazısı ajanda notlarından, üç çimento üreticisinin üst düzey yetkililerinin 1.10.2010 tarihinde İstanbul'da yapılan bir toplantıda biraraya geldiklerinin anlaşıldığı belirtildi. Belgede ismi geçen kişilerin, söz konusu tarihte İstanbul'da bulunup bulunmadıklarına yönelik, seyahat dökümleri istendiği kaydedildi.

Fiyatlarda aşırı oynaklık

Rekabet Kurulu çimento ve hazır beton satışları ile ilgili inceleme yapıyor. Bu sektörde taşıma maliyetlerinin yüksekliği, ildeki talep durumunun fiyatları belirlemede önemli olduğuna işaret ediliyor. İnşaat sektörünün dönemsel taleplerinin de çimento ve hazır beton talebini geriletebildiğine dikkat çekiliyor. Böyle olunca, ildeki rekabet koşullarından kaynaklı fiyat farklılıklarının olabildiği belirtiliyor. Çimento ve hazır beton sektöründeki fiyatları aşırı oynaklığında da hammaddelere yakınlık fabrikaların kapasitelerinin öne çıktığını ifade eden Rekabet Kurulu yetkilileri, 'Çimento fabrikasını çalıştırdığınızda durdurması ciddi maliyetlidir. Bu durumda da talep miktarlarına göre üretim maliyetlerini etkiliyor' tespiti yapıyorlar.

İstanbul'da toplandıkları kesinleşti

Teşebbüslerden gelen cevaplardan, belgede adı geçen teşebbüs yetkililerinin anılan tarihlerde İstanbul'a seyahat ettiklerinin kesinlik kazandığı değerlendirme raporunda yer aldı. Bu bilgiler ışığında çimento üreticilerinin geçmiş ve gelecek uygulamalara ilişkin üretim ve satış konularında birlikte hareket edilmesi yönünde çaba içerisinde olduklarının anlaşıldığı rapora not düşüldü. Sözkonusu soruşturmada rekabet ihlalinden dolayı Denizli Çimento'ya 2 milyon 824 bin 435 lira, Göltaş Göller Bölgesi Çimento'ya 3 milyon 119 bin 921 lira ve Konya Çimento'ya 3 milyon 543 bin 600 lira idari para ceza verilmesine oy çokluğu ile karar verildiği Rekabet Kurulu'nun raporu kayıtlarına girdi. Rekabet Kurulu'nun halen çimento sektöründe 2-3 firmayı kapsayan bir soruşturması da sürüyor.