E – Hükümet : perspektif geleceğin garantisi
Naile Memmedova-
Küreselleşen dünyada entelektüel potansiyel arttıkça modern dönemin ilerleme faktöründünde söz sahibi olan yeni teknolojilere talep de artmaktadır.
Teknolojilerin insan hayatına hızla sarması reddedilemez faktördür . Yenilikçi bilişim teknolojilerinin toplumun gelişmesinde,bilgi ve deneyim alışverişlerinin yapılmasında,önemli işbirliği ilişkilerinin kurulmasında oynadığı rol not edilmelidir.Şüphesizdir ki, "bilgi çağı" olarak nitelendirilen XXI yüzyıl yeni teknolojilerin uygulanması,kullanımı ve paylaşımı ile akılda kalacaktır. Bilgi teknolojisi ister çok yönlü hizmet hızında,gerekse gerçekleştirilen etkinlikte etkinliğin artmasına olanak sağlar.Herhangi bir ülkede bilgi ve iletişim alanlarının,ulusal refah ve demokratik gelişmenin temel göstergesi o ülkede " Elektronik hükümet" sisteminin düzenlenmesi ve uygulanabilirliğinin seviyesidir.Bu sistemin temelinde devletin toplumun temel ihtiyaçlarını örnek şekilde sağlamaya hizmet veren kurum olarak faaliyet göstermek gerçeği duruyor.Rastgele değildir ki,dünyanın bir çok gelişmiş devletlerinin deneyinde " e -devlet" kendi onayını bulmuş ve beklenen sonuçları doğrultmuştur.
Bugün dünyada başarılı siyasi ve ekonomik gelişmeye,asırlık zengin tarihi geleneğe,çeşitli ulusların genel yaşamının güvenliği hoşgörülü ortamına sahip olan Azerbaycan için modern teknolojilerden kullanım günceldir. Cumhuriyetimizde gerçekleşen amaçlı gelişme modeli petrol bağımlılığının iptaline,alternatif kaynaklardan kullanıma yönelmiştir.Bu stratejik hattın temel kolunu BİT (Bilgi İletişim Teknolojileri) sektörünün hızlı gelişimi,petrol gelirlerinin yerini BİT gelirlerinin tutması oluşturuyor.Petrol sermayesi dinamik gelişmesine yönelik pragmatik siyaset yeni gelişme stratejisinin temelinde duruyor.Artık bu yönde esnek adımlar atılmış,aşamalar üzere sonucun çalışmalar yapılmıştır.Son yıllarda Azerbaycan Cumhuriyetin de bilgi iletişim teknolojilerinin gelişimi,mevcut potansiyelin maksimum şekilde kullanılması ve Cumhuriyetin bilgi potansiyelinin uluslararası alanda tanınması,aynı zamanda dünyanın gelişmiş devletlerinin birikimini içeren seri,maksatlı,stratejik " elektronik gelişme modeli " gerçekleştirilmektedir.
Bu yükümlülükler ise bilgi ve iletişim teknolojileri alanında devlet politikasını gerçekleştiren İletişim ve Bilgi Teknolojileri Bakanlığı yönetiminde hayata geçirilmiştir.Yeni teknolojilerin uygulanması ve geliştirilmesi çerçevesinde kabul edilen çok sayıda hukuki-normatif düzenlemeler işte ülkenin elektronik imkanlarından verimli şekilde yararlanması amacını taşıyor.Dünyada " Elektronik hükümet hakkında " kanunun kabul edildiği çok az ülke ( yaklaşık 7 ülke ) vardır ki,Azerbaycan bu listelenen ülkelerden olan Avusturya'nın birikimini daha çok merak göstermektedir.
Azerbaycan BDT coğrafyasında "elektronik hükümet" projesi üzerinde çalışmaların yapıldığı 4. ülkedir. " Azerbaycan Cumhuriyeti'nin gelişmesi adına bilgi ve iletişim teknolojileri Ulusal stratejiye (2003-2012 yılları ) " göre geliştirilen "Elektronik hükümet" projesi "Elektronik Azerbaycan" Devlet Programı çerçevesinde gerçekleştirilmektetir.Proje Azerbaycan toplumu için yeni ve farklı formatlı olsa da toplumun kabulü ve uyumu açısından istenen sonuçları vermektetir.
"Elektronik toplum" un oluşumu,toplumsal bilinçte mastering için ilk önce projenin katkıları,güncellemeler,sosyo ekonomik avantajlarının değerlendirilmesi ve aktarılması zorunludur.Sosiumu oluşturan her bir vatandaş projeden haberdar olmalı,elektronik hizmetlerden kullanıma kayıtsız kalmamalıdır.Dikkate almak gerekir ki, projenin temel amacı sivil etkinliği artırılmasına,iç sorunlarının etkili çözümü, devlet kurumları ile toplum arasındaki ilişkilerin çözümüne,şeffaflık elde edilmesine yöneliktir.Yani elektronik hizmet yönetimin operatifliyi,çevikliğine ve doğruluğuna garanti vererek,sivil - devlet fikrinin gelişmesine zemin yaratmaktatır.
Elektronik hükümetin faaliyet önceliklerini birbirleriyle karşılıklı ilişkide olan,bilgileri doğru kullanma olasılığını içeren "e-demokratik" şeklinde nitelemek mümkündür.Bu söylenenleri planlı şekilde: "yasal zorunluluk ulusal çıkarlar bilgi nesnelliği " gibi ifade etmek mümkündür.
Elektronik hükümet devletin yolsuzlukla mücadele yönteminin etkileyici faktörü rolünde hareket edebilir.Öyle ki,bu kurum devlet kurumları ile vatandaşlar arasında samimi temas kurarak devlet adına yolsuzluk,sivil haklarının çiğnenmesine de engel olur.Yolsuzluğa karşı mücadeleyi devletin hayati amaçlarından birine çeviren Azerbaycan Cumhuriyeti "Elektronik hükümet " in bu üstünlüğünden faydalanma ve sonuç elde etme amacı güdmektetir.
Modern dönemin önde gelen unsuru olarak görev yapan "e - hükümet" in gerçekleşmesi bir takım açıdan getirdiği avantajları ve verimliliği ile önem arz edecektir.
|
"Elektronik hükumetin" in pragmatik geleceğe yönelik avantajları:
(yönleri)
|
||
|
Siyasi yön:
|
Sosyal yön :
|
Ekonomik yön:
|
|
Devlet yönetiminde etkinliğin artması
|
Vatandaşların apati durumundan çıkarılması
|
Ekonomik aktifliğin maksimum hale getirilmesi;
|
|
Modern teknolojilerin uygulanması olanakların genişlemesi;
|
Vatandaşların devlet yönetiminde aktif katılımcıya dönüştürülmesi;
|
İnsan sermayesi rasyonel talebinin karşılanması;
|
|
Etkili yönetimin gerçekleşmesi olasılığı
|
Vatandaşların devlet kurumları ile esnek, normal ilişki kurmak olanağı
|
şeffaf, amaçlı, dinamik ekonomik bağlılık
|
20 yıllık tarihi kapsayan kısa süreli tecrübesine rağmen , artık BİT alanında nüfuz sahibi olan ülkeler arasında seçilen,milli uyduya sahip sayılı devletler içerisinde vurgulanan Azerbaycan Cumhuriyeti için "E-hükümet" projesi perspektif geleceğin güvencesi rolünde görülmektetir.Cumhuriyetimizin ilk uydusunun yörüngeye çıkarılması,ekonominin gelişmesi ve yeni sanayi alanlarının geliştirilmesi,yenilik odaklı ekonominin oluşturulması,aynı zamanda Azerbaycan'ın bölgesel ve uluslararası nüfuzunun genişletilmesi,BİT bölgesel merkeze dönüşmesini sağlamış oldu.Uydu endüstrisi yenilikçi ve teknolojik açıdan gelişmiş ve dünya çapında en karlı sanayi alanlarından biri olarak kabul edilir.Tesadüf değildir 2015 yılında Azerbaycan'ın ikinci uydusunun yörüngeye yerleştirilmesi planlanıyor.
Bu ise ülke ekonomisinin telekomünikasyon hizmetlerine olan ihtiyacının karşılanmasını sağlanması ve telekomünikasyon altyapısının geliştirilmesi, ekonomik verimlilik açısından önemli rol oynayacaktır.doğal olarak, bu faktör ülkede bilgili toplum yapılanması doğrultusunda gerçekleştirilen süreçlere daha hızlı şekilde yol açmakla,elektronik toplum altyapısını geliştirlmesi rolünde de görülmüktedir.
Elektronik-hükümetin etkin düzenleme,önem ve içeriğinin açıklığı ve berraklığı,vatandaşların elektronik rejime adaptasyonu ve devletin ayrılmaz bir koluna dönüşmesi elektronik-demokrasinin varlığına yol açacaktır.
Azerbaycan şu anda bilinçlere önemli etkileyen küresel sınır ötesi bilgi-telekomünikasyon ağının oluşumu dönemini-bilgi toplumunun oluşması aşamasını yaşıyor.Azerbaycan yeni bilgi mekanında kendi konumunu pekiştirmiş,bilgi işbirliğinin üyesine dönüşmüştür.Bununla birlikte ülkemizde bilgi toplumuna entegre dönemindedir.Böyle bir ortamda elektronik-hükümetin geleceğe doğru yönelik pragmatik uygulaması için önemli olduğunu doğrulayan aşağıdaki faktörler göstermektetir:
· "Elektronik hükümet" in beklentilerinin gerçekleşmesi,zorunlu sonuçların elde edilmesi sadece İletişim ve Bilgi Teknolojileri Bakanlığı faaliyetine dahil olmamalıdır."Elektronik hükümet" yapılanması altında tüm devlet yapılarının aktifliğini içerenbir plan mevcutdur.Çünkü elektronik hükümet tüm ülke vatandaşlarının refahını öngörüyor.Bu faktör ise kamu kurumlarının ortak eylem değişimi gerçekleştirmesini zorunlu kılar;
· Yabancı devletlerin deneyimine taleple "elektronik hükümet" sisteminin benimsenmesi devlet çıkarları çerçevesinde gerçekleşmelidir, "milli elektronik toplum modeli" in oluşması gereklidir;
· "Elektronik hükümet" modelinin oluşumu sivil-devlet ilişkilerinin maksimum vazgeçilmezdir.Sosyal bilinçte devlete yasalar veren (yasaların uygulanmasının kontrol eden üst kurum gibi bakılması stereotipinin kırılması), karşılıklı değişim çerçevesinde sivil refah zeminine çalışan kurum gibi yanaşılması izlenimi oluşması şarttır.
"Elektronik toplum" kuruculuğunun kısa süre için elde edilen başarılı sonuçları projenin perspektif geleceğine zemin oluşturur. Belirtildiği gibi,projenin devlet yönetimine ait edilmesi uzun süreli, esnek, rasyonel siyasetin sonucu olabilir.
Sonunda, "Elektronik hükümet" in geleceğe yönelik rasyonel,pragmatik ve amaca yönelik yapısal kalitelerinden kaynaklanan avantajları genel olarak aşağıdaki formülle karakterize etmek istiyorum:
Elektronik hükümüt=elektronik hizmet + milli refah + operatif yönetim + aktif katılım
Naile Memmedova
“Azerbaijan Realities”
