Yeni MİT kanunu neden gerekli

Yasa MİT'in Oslo ve İmralı görüşmelerine yasal güvence getirirken, dinlemeler konusunda olağanüstü yetkiler öngörüyor. MİT mensuplarının yargı zırhını da getiren teklif, bankalar başta olmak üzere ticari sır dahil her türlü bilgi ve belgeye istediği gibi ulaşma olanağı tanıyor. Eski Mit yasası 1980 askeri darbesinin bir ürünüydü. 7 Şubat 2012'de Paralel Örgüt, MİT Müsteşarı Hakan Fidan'ı Oslo görüşmelerini bahane göstererek suçlu göstermek istedi. Bu olayın ardından Başbakan Erdoğan'ın talimatıyla Meclis'ten çıkan yasayla MİT Müsteşarı'nın yargılanması Başbakan'ın iznine tabi olmuştu.

MİT YASASI NEDEN DEĞİŞTİ

Paralel Örgüt'ün 17 Aralık operasyonu ve Hatay'daki Tırları durdurması üzerine hükümet düğmeye bastı ve MİT yasasını değiştirdi.

MİT'İN RAKİPLERİ ÜST DÜZEY YETKİLERLE DONATILMIŞ DURUMDA

Eski MİT yasasında istihbarat teşkilatının yetkileri çok sınırlıydı. Rakipleriyle karşılaştırıldığında çok dar bir alan hakimiyeti vardı. Örneğin; CIA, FSB, BND ve Mossad neredeyse sınırsız yetkilerle donatılmış istihbarat örgütleri. Ülke ve devlet menfaatine ya da tehdidine karşı hükümetten her türlü yerkiyi alabiliyor. Türkiye'de ise MİT yakın zamana kadar askeri kökenli kişilerin kontrolünde ve sorumlu olduğu Başbakan'dan bağımsız hareket ediyordu.

MİT İLK KEZ MİLLİ BİR YAPIYA KAVUŞUYOR

Bunların en bariz örnekleri; 12 Mart askeri muhtırası, 12 Eylül 1980 darbesi ve postmodern darbe olarak tarihe geçen 28 Şubat. Bu darbelerin hiçbirinde MİT bildiği halde darbeyi haber vermemiştir.

AK Parti hükümeti döneminde başlayan değişim devletin kurumlarına da yansımış özellikle MİT Müsteşarı Hakan Fidan'ın kurumun başına geçmesiyle çağ atlayan MİT ilk kez kapılarını gazetecilere açmıştı. Çağın gereklerine göre yeniden dizayn edilen ve büyük Türkiye projesinde bu projenin en önemli sac ayaklarından biri olan MİT sadece bölgenin değil dünyanın sayılı istihbarat kurumları arasındaki yerini almıştır.

Tüm bu gelişmeler ışığında işte değişen MİT yasası:

YURTDIŞI OPERASYONA TIRPAN

1. maddede MİT'e verilen "Devletin güvenliği ile ilgili sınır ötesi görevler hariç olmak üzere" ifadesi teklif metninden çıkarıldı. Böylece MİT'in teklifte açıkça yer alan yurtdışı operasyon yapma yetkisi geri alınmış oldu. Ancak aynı maddenen başka fıkrasında "MİT, Bakanlar Kurulu'nca verilen her türlü görevi yerine getirir" ifadesinin yer alması MİT'e yine yurtdışı operasyon yapma yolunu açık tuttuğu değerlendirmesine yol açtı.

GÖREV DIŞI İŞ YAPACAK

1. Maddede, "MİT Devletin güvenliği ile ilgili istihbarat hizmetlerinden başka hizmet istikametlerine yöneltilemez" hükmü çıkarıldı. Böylece MİT iktidarın kendi görevlerinin dışında hizmet taleplerini de yerine getirebilecek. Muhalefetin "MİT bu kadar aciz mi?" eleştirisine yol açan "MİT'in yabancı isihbarat teşkilatlarının kullandığı usul yöntem, imkân ve kabiliyet takip etme" ifadesi değiştirildi. Söz konusu ifade "çağdaş istihbarat usul ve yöntemlerini araştırmak, teknolojik gelişmeleri takip etmek ve uygun görülenleri temin etmek" şeklinde yeniden yazıldı.

BAŞBAKAN BAŞKANLIK ETMEYECEK

Milli İstihbarat Koordinasyon Kurulu'nu(MİKK) düzenleyen 2. maddede MİKK'ye Başbakan'ın başkanlık yapması düzenlemesinden geri adım atıldı. Düzenleme tekliften çıkarılırken, MİKK'e bugün olduğu gibi MİT Müsteşarı başkanlık yapacak.

GÖREVLERİYLE İLGİLİ BELGELER

3. Maddede MİT'e bankalar başta olmak üzere ticari kuruluşlardan her türlü bilgi ve belgeyi alma yetkisine "görevleriyle ilgili" sınırlaması getirildi.

TEK HAKİM ONAYI

MİT, acil hallerde yaptığı dinlemeler için Ankara Ağır Ceza Mahkemesi'nden sadece bir hakimin onayı ile onay alabilecek. Yürürlükteki mevzuatta dinlemeler için bir mahkemedeki hakimlerin oybirliği ile onay çıkması gerekiyor.

YARGILAMADA HSYK DEVRE DIŞI

Teklifte MİT mensuplarının görev suçlarında HSYK'nın belirlediği Ankara Ağır Ceza Mahkemesi'nin yetkili olduğu düzenlemesi değiştirildi. MİT Mensuplarının yargılanmasında HSYK devre dışı bırakılarak doğrudan Ankara Ağır Ceza Mahkemeleri görevli olacak.

İSTENİRSE KORUNACAK

MİT mensupları ile istihbarat hizemterine yardım, teşvik edilenlerin ailelerinin MİT Müsteşarı'nın onayı ile Terörlü Mücadele Kanunu'nda yer alan koruma tedbirlerinden kesin olarak yararlandırılması hükmü değiştirildi. Yeni düzenleme "istenirse yararlandırılabileceği" şeklinde yazıldı.

MİT BELGEYESİNİ YAYINLAYANA 9 YIL

MİT'e ait bilgileri yayınlayan basına teklifte öngörülen 12 yıllık hapis cezası 9 yıla düşürüldü.

BEDELSİZ EL KOYACAK

Kamu ve özel tüm kuruluşların görev sırasında ihtiyaç doğması halinde ellerindeki tüm malzeme, teçhizat ve cihazı MİT'e devredebileceği hükmü değiştirildi. Yeni düzenlemede ilk etapta bu techizat ve cihazlar, "geçici olarak" MİT'e devredecek. MİT envanterlerine kaydı içeren sürekli devir işlemi ise bedelsiz olarak gerçekleştirilecek.

FİŞLEME BELGELERİNİ VERMEYECEK

MİT'in fişleme belgelerinin yargı organlarına verilmesi hükmü daha da daraltıldı. Değişikliğe göre, MİT sadece Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk suçlarıyla ilgili adli mercilerce istenecek belgeleri verecek. Anayasal düzene, TBMM'ye, Hükümete karşı suçlar, Cumhurbaşkanı'na suikast, darbeler gibi diğer bütün suçlarda MİT "belge vermem" diyecek.

SERKAN ÜSTÜNER / HABER 7

Yeni MİT kanunu neden gerekli

Yeni Mit yasasıyla beraber Türk istihbaratı yepyeni ve güçlü bir yapıya kavuştu.