Vicdani ret gündemde

Hükümet, daha önce hazırladığı ‘İnsan Hakları Eylem Planı’nı revize etti. Revize edilen planda, vicdani ret, intihar eden asker konusunda komutana sorumluluk, mayın temizliği, hasta haklarına ilişkin hükümler bulunuyor. Hükümet, uzun tutukluluklar dışında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nden (AİHM) dönen dosyalarla ilgili olarak Adalet Bakanlığı bünyesinde yeni bir inceleme komisyonu kurulmasını da karara bağladı.

Nuray Babacan'ın Radikal'de yer alan haberine göre, iktidar partisi, insan hakları ve yolsuzluklar konusundaki eleştirileri göğüslemek için hamleye hazırlanıyor. Bakanlar kurulu önceki gün ‘İnsan Hakları Eylem Planı’nı görüşerek revize etti. Maliye Bakanlığı’nın üzerinde çalıştığı yolsuzlukla mücadele düzenlemesi de seçim sonrasında gündeme gelecek. Ancak, her iki çalışma da seçimden önce kamuoyuna deklare edilerek imaj oluşturulmaya çalışılacak. Yenilenmiş ‘İnsan Hakları Eylem Planı’ özetle şu hükümleri içeriyor:

VİCDANİ RETÇİYE KAMU GÖREVİ: Vicdani ret konusunda, kamu vicdanını rahatsız etmeyen ve insanları askerlik hizmetinden soğutmayan formüller bulunacak. Bunun yerine, kötüye kullanımları engelleyen, objektif kriterlere bağlı, süre olarak askerlik hizmet süresini aşan (en az iki katı gibi) alternatifli kamu hizmeti getirilecek.

KADIN DOKTOR ZORUNLU: Adli muayenelerde kadın hekim talep etme hakkı, işkence veya kötü muamele mağduru kadınlarda isteğe bağlı değil, zorunlu olarak uygulanacak. İşkence ve kötü muamele iddialarına ilişkin soruşturmalarda muayeneler teknolojik araçlarla kayıt altına alınacak. Bu kayıtlar, özel hayatın gizliliğini ihlal etmeyecek şekilde korunacak.

HASTANELERE ÖMÜR BOYU BAKIM CEZASI: Tıbbi hata ve hastane koşullarının yetersizliğinden kaynaklanan ölümlerin önlenmesi için çalışılacak. Bu kapsamda tazminat ödenmesinin yanı sıra ömür boyu tedavi giderlerinin karşılanması gibi farklı tazmin yöntemleri için yasal düzenleme getirilecek.

ASKERDE İNTİHARDA KOMUTANA SORUMLULUK: İntihar riski taşıyan askerlerin etkili bir şekilde belirlenmesi ve makul tedbirlerin alınması yönünde TSK Sağlık Yönetmeliği ve Askerlik Kanunu değiştirilecek. İntihar edeceğinden şüphelenilen askerlerden sorumlu kişilerin sorumluluklarına ilişkin mevzuat düzenlemesi yapılacak. Askerde intihar olaylarında ihmali bulunan yetkililerin yargılanmaları sağlanacak.

MAYIN VE PATLAYICI TEMİZLİĞİ: Mayınlı araziler temizlenecek, bu süreç tamamlanana kadar masum insanların yaşamlarını koruyacak şekilde gerekli önlemler alınacak. Tatbikat ve teröristle silahlı mücadele alanları daha sonra titiz bir şekilde kontrol edilerek patlayıcı madde bırakılması önlenecek. Mayınlı alanlar konusunda ilköğretim çağından itibaren çocuklara eğitim verilecek.

POLİSTE İŞKENCEYE ÖNLEM: Kolluk görevlileriyle ilgili ihbar ve şikâyetlerin tek elden değerlendirilmesi için Kolluk Gözetim Komisyonu kurulacak. İşkence ve kötü muamelenin cezasız kalması önlenecek. Buna paralel olarak CMK’nın 172. maddesi değiştirilecek. Kamu görevlilerinin etkin soruşturulması sağlanacak. Bu suçları soruşturan savcılara AİHM kararları el kitapçığı dağıtılacak.

KADINLARA İSİM SEÇME HAKKI: Kadınların evlendikten sonra evlenmeden önceki soyadlarını tek başına kullanabilmeleri sağlanacak. İsim tahsisi ve isim değişikliği taleplerinde yetkili makamların takdir yetkisi sınırlandırılacak. Bunun için Medeni Kanun ile Nüfus Hizmetleri Kanunu’nda değişiklik yapılacak.

UZAYAN DAVADAN HÂKİM SORUMLU: Makul sürede yargılama, yargı mensuplarının performans denetimine girecek. Mahkemelerde yargılamaların uzun sürmesi nedeniyle oluşabilecek mağduriyetlerin giderilmesi için Anayasa Mahkemesi’nin bireysel başvuru uygulamalarının yanı sıra, alternatif etkili iç hukuk yolu oluşturulacak.

Vicdani ret gündemde

İnsan hakları eleştirilerine karşı harekete geçen hükümetin paketinde 'vicdani ret, asker intiharlarına önlem ve hasta hakları' da var.