Ekonomiye İran dopingi

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın bugün başlayacağı İran ziyaretinde çantasında enerji, İran'a yönelik ambargo ve Suriye konuları bulunuyor. Seçildikten sonra ABD ve Batı ile katı kapalı diplomasi yerine diyaloğa açık bir siyaset çizen Ruhani ile görüşecek olan Erdoğan'ın Dini Lider Ayetullah Ali Hamaney ile de görüşmesi bekleniyor. Yeni Cumhurbaşkanı Ruhani'nin Batı'ya yönelik tavrını yumuşatarak, bu ülkelerle ekonomik ve ticari işbirliğine yeşil ışık yaktığı bir dönemde Başbakan Erdoğan'ın İran'a yönelik ziyaretini daha da anlamlı bir hale getiriyor. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün davetlisi olarak Türkiye'ye gelen François Hollande'ın da çantasında İran ile ilişkilerde Türkiye'nin desteğini aramak yatıyor.

NÜKLEER DÖNÜM NOKTASI

İran'ın barışçıl amaçlı nükleer enerji politikası denetimini Uluslararası Atom Kurumu'na açması ve başka program geliştirmeyeceğini deklare etmesi geçtiğimmiz 24 Kasım'ında İran ile Batı arasında yeni bir dönemin başlamasına neden oldu. BM Güvenlik Konseyi'nin 5+1 üyesinin İran ile nükleer müzakerelerde anlaşmaya varıldığının açıklaması üzerine bu ülkeye yönelik ekonomik ve ticari ilişkiler kurulmasının da önünü açtı. İran'a yönelik ambargo hafifletilirken, Batılı enerji ve maden şirketleri gözünü bu ülkeye yöneltti.

SERBEST TİCARET ARTACAK

Türkiye ile İran arasındaki son görüşmelerde tercihli ticaret anlaşmasını imzalanmasının İran ile Türkiye arasında serbest ticarete geçişte önemli bir adım oldu. Bu açıdan 50 milyar dolarlık hedefe ulaşmak çok güç olmayacak. Bu arada iki taraf daha önce ticaret hacminde 30 milyar dolarlık hedefi takip ediyordu.

DEĞERLİ MADEN KATKISI

İran'a yönelik yaptırımların kaldırılması da ticaret hacminin artmasına ve iki ülkenin başta yatırım ve enerji olmak üzere ekonomi iş birliğini geliştirmesine ivme kazandıracak. Altın ve değerli maden ticaretinin resmi olduğu da iş çevresince vurgulanıyor. . Bu işlemlerin tamamen yasal olduğunu vurgulayan iş dünyası temsilcileri, birçok ülkenin de benzer şekilde hareket ettiğine dikkat çekiyor.

Yeni rakip TPAO

Türkiye'nin talip olduğu Güney Pars bölgesinde faaliyet gösteren ENI, Statoil, LG ve Total gibi şirketler ambargolar, alınan kararlar ve baskıların neticesinde oradaki faaliyetlerini askıya almış ve geri çekilmişlerdi. Ambargo hafifleyince şirketler görüşme trafiğine yeniden başladı. Kuzey Irak gazı ve petrolleri konusunda hızlı adımlarla ilerleyen TPAO Güney Pars Doğalgaz sahasında 3 önemli sahaya talip.

Avrupa ülkeleri sırada

Türk İran Sanayici ve İşadamları Derneği (TİSİAD) ve İran Sanayici ve İşadamları Derneği (İSİAD) Başkanı Hamid Kihan, Batı'nın İran'da iş yapmak için sırada beklediğine dikkat çekti. Kihan, 'Türkiye ve İran işbirliği yaparsa bölgedeki iki büyük gücün işbirliği olur ki bu Ortadoğu'da birçok işbirliğine kapı aralar. Türkiye ile İran arasındaki işbirliği hacmi şükürler olsun ki büyüyor.' şeklinde konuştu.

İran'la stratejik dönem

Cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturan ve Batıya ılımlı mesajlar veren Ruhani İlk kez Batılı bir lideri misafir etmeye hazırlanırken, Erdoğan Tahran ziyaretinde, İran'ın Ruhani ile başlayan yeni dönemde stratejilerini ortaya koyması bekleniyor. İranlı kaynaklara göre 'Serbest Enerji Bölgesi' projesi, yeni doğal gaz hattı, Suriye denklemi ve bölgesel sorunlar ana gündem maddesi olacak.

DOĞALGAZ DA GÜNDEMDE

Başbakan Erdoğan'ın Tahran ziyaretinin en önemli gündem maddesi İran Doğal gazı olacak. Zira, bugüne kadar İran'dan doğal gaz ithal eden Türkiye şimdi dünyanın en büyük 'offshore' doğal gaz sahası Güney Pars Doğalgaz Sahasında 3 ayrı noktada sahaya talip. İran'ın güneyinde bulunan bu sahanın mevcut kapasitesi 51 trilyon metreküp. Dünyanın ikinci büyük doğalgaz rezervlerine sahip ülkesi olan İran'ın rezervlerinin yaklaşık olarak % 40'i bu sahada bulunmakta.

YENİ BORU HATTI İNŞASI

İran Ulusal Petrol Şirketi (NIOC)'nin merkezi Türkiye'nin Güneydoğusunda kurulacak olan 'Serbest Enerji Bölgesi' projesi üzerinde çalıştığı bildirdi.İranlı kaynaklardan edinilen bilgiye göre, İran doğalgazının Hindistan'a ihracatı konusunda üç Hindistanlı firma ile uzlaşma sağlandığını belirtiliyor. Diğer taraftan İran ikinci projesi ise Türkiye üzerinden yeni bir boru hattı daha inşa etmek.

İLHAN TOPRAK - ÇETİNER ÇETİN / YENİ ŞAFAK