ABD'den kritik Türkiye açıklaması

Koç Üniversitesi'nde konferans veren Moniz, enerjinin küresel olarak son derece yüksek sermaye gerektiren bir konu olduğunu söyledi.

Bütün yakıtları düşük karbonlu geleceğin bir parçası yapmaya başkoyduklarını ifade eden Moniz, farklı ülkelerin çok farklı enerji kaynak koşulları olduğunu, bu nedenle de birden fazla düşük karbonlu çözümler olacağını anlattı.

Özellikle enerji kaynaklarının farklı olduğu bir ülkede maliyeti azaltacak şekilde girişimlerde bulunmaları gerektiğini vurgulayan Moniz, bunun bir taahhüt olmadığını, bir politika olduğunu dile getirdi.

Karbonların yer altında depolanması ve kullanılması gerektiğini anlatan Moniz, ABD Enerji Bakanlığı'nın bunun için 6 milyar dolarlık bütçe ayırdığını ve 8 büyük projeleri olduğunu ifade etti.

Bugün 300 bin varil petrolü karbondioksit enjeksiyonu ile ürettikleri bilgisini veren Moniz, "Karbondioksitin büyük çoğunluğu doğal kaynaklardan elde ediliyor. Aslında 10 kat daha potansiyel var. Yani 3 milyon varil olabilir. Ve karbondioksitin de geleceği kaynak, mesela enerji tesisleri, enerji santralleri olabilir" şeklinde konuştu.

ABD'de şu anda çok daha fazla petrol imal ettiklerini anlatan Moniz, bunun ABD'nin küresel petrol piyasalarından çekildiği anlamına gelmemesi gerektiğini aktardı.

20 yıldır ilk defa ABD'nin ithal ettiğinden daha fazla petrol ürettiğini vurgulayan Moniz, bunun ekonomi anlamında bir mihenk taşı olmasa da, siyasi anlamda bir mihenk taşı olduğunun altını çizdi.

Her ne olursa olsun kendilerinin petrole olan bağımlılıklarını azaltma konusunda kararlılıklarını sürdürdüklerini vurgulayan Moniz, sözlerine şöyle devam etti:

"3 şey var. Biri sayın Başkanın da müzakerelerinde söylediği gibi yüzde 20-25 oranında yakıt ekonomisini ikiye katlamış olacağız. Bu bağlamda karbondioksit salımını azaltmaktayız. İkinci olarak alternatif yakıtlar geliştirmeye devam edeceğiz, örneğin yeni nesil biyoyakıtlar. Üçüncü olarak da araçlar için elektrik kullanımı seçeneklerini artırmaya çalışıyoruz. Bir yandan elektrik sektöründeki karbonu azaltmaya çalışıyoruz, bir yandan da otomobilleri elektrikli hale getirmeye çalışıyoruz. Sadece 4 sene içeriside otomobil akülerinin maliyeti 2 kat azaldı."

"Nükleer enerjiden uzaklaşmadık"

Bakan Moniz, petrolün fiyatından dolayı elektrik sektöründe kömür ile ilgili ciddi bir değişim görüldüğünü kaydederek, karbondioksit salınımında azalma görüldüğünü, bunun yarısının da doğalgazdan kaynaklandığını söyledi.

Nükleer enerjiden uzaklaşmadıklarını vurgulayan Moniz, ABD'de 4 tane 3. nesil nükleer reaktör geliştirildiğini dile getirdi.

Yeni nesil küçük modüler reaktörleri de inceledikleri bilgisini veren Moniz, yenilenebilir enerjiye odaklanmaya devam ettiklerini ifade etti.

"Ben enerjide düşük karbon için güvenilir bir çözüm bilmiyorum" diyen Moniz, bazı insanların hala yakıtlı araçları tercih ettiğini ve tamamen elektrikli araçların menzil kaygısından dolayı fazla ilerleme sağlayamayacağına inandıklarını söyledi.

Bioyakıtların üretiminin çevreye etkisinin yerine göre çok değiştiğini kaydeden Moniz, "Mesela Brezilya'da çok çok optimal koşullar var. Onlar şeker kamışından ciddi oranda etanol üretiyorlar. Bunu çevreye sorumluluklarını göstererek yapıyorlar. Tabii gıda yakmakla kalmamalıyız" diye konuştu.

Nükleer enerji santralleri konusunda dünyada farklı görüşlerin bulunduğuna değinen Moniz, şunları kaydetti: "Almanya'da nükleer güce ilişkin olumsuz bir kamuoyu görüşü var. Almanya da nükleer enerjiyi ortadan kaldıracaklar gibi görünüyor. Japonya'da çok ciddi, olumsuz bir kamuoyu görüşü var. Farklı yerlerde farklı karbon çözümleri var. Bunu kısmen kaynak mevcudiyeti, kamu tutumları gibi kriterler belirliyor. Eğer Alman halkı nükleer gücün ortadan kaldırılmasını istiyorlarsa kaldırsınlar. Ama burada cevaplanması gereken soru onun yerine neyi koyacağınız. Ne yazık ki bizim gördüğümüz şey belli bazı yerlerde kömür kullanılıyor ve karbon emisyonu konusunda bize yardımcı olmuyor. Benim nükleer enerjiye alternatif olarak favorim dediğim bir şey yok. ABD'de kamuoyu nükleer enerjiyi destekler bir eğilim gösteriyor. Ama bence burada önemli olan konu yeni nesil nükleer tesislerinin kurulmasının fiyat performansı ne olacaktır. Bu konuda bir düzenleme yapılması gerekir."

Moniz, Türkiye ile Kuzey Irak arasında yapılması planlanan petrol ve doğalgaz boru hattının inşa edilmesine ilişkin, "Türkiye ve Erbil arasındaki diyaloğun artmasından memnunuz. Bize göre ileriye gidilecek yola taraflar karar verecekler. Bunu da tabii ki anayasal yapılara göre gerçekleştirilecektir" dedi.

"Yeni teknolojilerin geliştirilmesi gerekiyor"

Koç Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Umran İnan ise, enerji faturasının Türkiye'nin ticaret açığının büyük bölümünü oluşturduğunu belirterek, "Yeni teknolojilerin geliştirilmesi gerekiyor" dedi.

Çok etkin bir şekilde ülkelerin enerjilerinin çevre dostu teknolojilerle yakıt üretmeleri gerektiğini kaydeden İnan, çevrenin korunmasının gelecek için çok önemli olduğunu söyledi.

İnan, bu sorumluluğun bir göstergesi olarak ve hedeflerin gerçekleştirilmesi için Koç Üniversitesi TÜPRAŞ Enerji Merkezi'ni (KÜTEM) kurmaya karar verdiklerine dikkati çekerek, amaçlarının daha etkin ve daha kolay fosil yakıtları kullanacak teknolojiler geliştirmek olduğunu vurguladı.

İnan, amaçlarının uluslararası açılımlar gerçekleştirmek ve bunu dünyayla entegre hale getirmek olduğunu ifade etti.

Ernest Moniz'in ABD'nin 13. Enerji Bakanı olduğunu hatırlatan İnan, "Moniz, Başkan Obama'nın politkalarının geliştirilmesi, güvenliğin artırılması ve çevrenin korunması gibi amaçlarına hizmet ediyor. Çok disiplinli ve politika çalışmalarında nükleer enerjinin geleceğini yönlendirmiştir" değerlendirmesinde bulundu.

ABD İstanbul Başkonsolosu Charles Hunter da hazır bulunduğu konferansta konuşmalardan sonra İnan, Bakan Moniz'e günün anısına bir fotoğraf hediye etti .