Her helal sertifikalı ürün helal mi?

Helal üretime yönelik hassasiyetin artması üzerine şirketler, sertifika almaya ağırlık veriyor. Ancak sertifika verilmesinin ardından yapılan denetimlerde bazı firmaların İslami usullere göre üretimi devam ettirmediği belirlendi. Bir sertifikalandırma kuruluşu, 14 şirkete verdiği belgeyi iptal etti.

Zaman'da yer alan habere göre, dünyada ticaret hacmi 2,5 trilyon doları geçen helal ürünler sektörü, gıda üreticilerinin dikkatini üzerine çekti. Ülkelerindeki Müslüman nüfusu dikkate alan birçok firma da helal sertifikalandırmaya gidiyor. Ancak sektörün genişlemesiyle beraber hileler de beraberinde geldi. Sertifika veren bazı kurumların yetersiz denetimlerini fırsat bilen üreticiler, hileli üretime geçti. Örneğin beyaz et sektöründe, helal sertifikası olduğu halde enseden otomatik kesim yapan ve özellikle yurtdışı menşeli kurumlardan alınan helal sertifikalarını kullanarak tüketiciyi yanıltmaya devam eden firmalar tespit edildi.

Süt ürünleri firmasından alınan yoğurt numunelerinde, analiz sonucu jelatin kullandığı belirlendi. 6 Haziran 2013’te yapılan ara denetimde ise bir dondurma firmasının standartlar dışında birçok girdi kullandığı görüldü. Ayrıca bir fındık firması pürelerinde tağşiş yaptığı açığa çıkarken, bir et firmasının ise aynı marka altında fason üretim yaptığı tespit edildi. Bazı firmalar denetime izin vermezken, bazılarının da şartları yerine getirmek istemediğinden kendi isteğiyle sertifikaları iptal ettiği öğrenildi. Bazı firmalar da herhangi bir helal sertifikası olmamasına veya sertifikasının süresi dolmuş olmasına rağmen satış noktalarında müşterilere ürünlerinin sertifikalı olduğunu lanse ediyor. Bir çiğ köfte firması daha önce helal sertifikası için başvuru yaptı. Fakat sertifikalandırma kurumu helal kurallarına uymadığı için sertifika vermedi. Ancak çiğ köfte markasının bazı bayilerinde müşterilere ürünün sertifikalı olduğu yönünde bilgi verildiği öğrenildi. Hamur ürünleri satan başka bir firma ise satışa sunulan onlarca ürün arasından yalnızca bir ürününü sertifikalandırdı. Ancak satış noktalarında çalışan personel tarafında satışa sunulan bütün ürünlerin helal sertifikalıymış gibi gösterildiği tespit edildi. Müşterilerin yanlış bilgilendirilmesi üzerine helal sertifikası veren kurum, söz konusu firmaya uyarıda bulundu.

Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Denetleme ve Sertifikalandırma Derneği (GİMDES) Teknik Bilim Kurul Üyesi Hayrettin İşbilir, helal gıda pazarını bir pasta olarak görüp, ticari rant elde etmek isteyenlerin olduğunu söyledi. Helal sertifikası alan firmaları ikiye ayıran İşbilir, “Helal sertifikası alan firmalar ya hassasiyetten dolayı alıyor; ki bunların sayısı çok az. Ya da ticaretlerini geliştirmek amacıyla sertifika alabiliyorlar.” şeklinde konuştu. Ayrıca gerekli hassasiyeti göstermeyenlerin sertifikalarını iptal ettiklerini vurgulayan İşbilir, sertifikası iptal olan firmaların başka kurumlara yöneldiğini kaydetti. Dünya Helal Konseyi adlı çatı kurumun bünyesinde yer alan tek Türk üye olduklarını ifade eden İşbilir, sertifika veren bazı kurumların denetime dahi gitmediğini söyledi. İşbilir, sertifika alan firmalara denetimlerin önceden yapılan sözleşmeler doğrultusunda olduğunu belirtti. Sözleşmede geçen kurallara uymayanların sertifikaları iptal ediliyor. İşbilir, denetimleri ise şöyle sıraladı: “Habersiz, ani denetimler gerçekleştiriyoruz. Numuneler alıyor ve analizler yapıyoruz. Firmaların kritik bazı evrakları kayıt altına almasını istiyor ve bunları inceliyoruz. Bütün kesimhanelerde kesimhaneyi izleyebilen kamera sistemi koyuyoruz. İnternet üzerinden verilen şifre ile canlı olarak izleyebiliyoruz. Son olarak, sertifikaları iptal edilen firmaların iptal sebebini teşhir ediyoruz.”