Mısır, Erdoğan'ın Gazze ziyaretine izin vermedi

Rusya'nın Sesi sitesinde konu ile ilgili olarak şu haber servis edildi:

"Mısır’ın yeni hükümeti Türkiye Başbakanı Tayyip Erdoğan’ın ülke topraklarından geçerek Gazze’ye gitmesini reddetti. Al-Yawm Al-Sabi internet portalının bildirdiğine göre Kahire, ‘Mısır üzerinden böyle bir ziyaretin gerçekleşmesinin mümkün olmadığı ve Mısır halkının zararına Müslüman kardeşlere destek verdiği için Erdoğan’ın ülkede hoş karşılanmayacağı’ hususlarında Ankara’yı bilgilendirdi. Başbakan Erdoğan’ın Gazze ziyareti konusundaki karar, 3 Temmuz’da İslamcılara karşı ülkede başlayan kitlesel protestolar sonucunda ordu tarafından görevden alınan devrik Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi zamanında alınmıştı. Mursi’nin devrilmesinin ardından Ankara, ülkenin seçilmiş cumhurbaşkanının illegal olarak görevinden uzaklaştırıldığı gerekçesiyle Mısır Ordusu’nu sert bir dille eleştirmiş ve Mursi hükümetinin yerine göreve atanan geçici hükümet ile ilgili memnuniyetsizliğini dile getirmişti. Buna karşılık Kahire, Ankara’ya dengeli bir tutum izlemesini ve Mısır’ın içişlerine karışmamasını tavsiye etmişti.

Erdoğan’ın Gazze ziyaretinin gerçekleşmemesinin altında yatan temel sebep olarak Ankara’nın Kahire’deki yeni hükümeti tanımaması olduğu yönünde pek çok izlenim olsa da siyaset bilimci Stanislav Tarasov’a göre mevcut durumda başka gerekçeler de rol oynamakta:

Türkiye Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu kısa bir zaman önce ABD’li meslektaşı John Kerry’e Erdoğan’ın Gazze’ye yapacağı ziyaret ile ilgili bilgi verirken ‘söz konusu ziyaret, İsrail-Filistin barış süreci çerçevesinde Filistin topraklarındaki güçler dengesine ve El Fetih ile Hamas arasındaki ulusal barış sürecine olumlu bir katkı yapacaktır’ demişti.

Erdoğan’ın yalnızca Mısır toprakları üzerinden geçerek gerçekleştirebileceği Gazze ziyareti ile ilgili olarak ilk defa, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’nun Mayıs 2010’da Gazze blokajını kırmak için yola çıkan Mavi Marmara gemisinin İsrail güçleri tarafından ele geçirilmesinden dolayı 22 Mart’ta özür dilemesinin ardından konuşulmaya başlandı. Fakat gemide ölenlerin ailelerine ödenecek olan tazminatlar üzerine yapılan tartışmalardan dolayı Türk-İsrail ilişkileri halen gergin durumda. El Fetih ve Hamas arasındaki karşılıklı ilişkiler ve bu süreçlerde Türkiye’nin oynadığı rol ile ilgili olarak da farklı senaryolar mevcut.

Hamas ile İsrail arasındaki silahlı çatışmalar esnasında Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu Gazze’ye gitmiş ve İsrail bombardımanı sonucunda ortaya çıkan tahribatı görerek kameralar karşısında ağlamıştı. Tam da bu esnada Hamas, Suriye’deki muhalefete destek verdiğini açıklayarak İran ve Lübnan Hizbullah’ı ile ilişkileri koparmış ve buna karşılık olarak da Ankara, Gazze’de gerçekleştirilecek projelerin teşviki için yılda 300 milyon dolarlık bir finansal destek sağlama söz vermişti.

İlerleyen zamanlarda Ankara, Filistin’in BM’ye ‘gözlemci devlet’ sıfatında kabul edilmesi sürecini teşvik etti. Fakat sonuçta bu süreçten Hamas değil, uluslararası arenada kendi hukuki kimliğini güçlendirme başarısı gösteren El Fetih kazançlı çıktı. Tam da bu zamanda Mursi, Filistin Yönetimi’nin Lideri Abbas’a destek vererek Hamas’la ittifak kurmaktan kaçındı. Yani, Kahire bölgedeki etkinliğini artırmak için yeni bir politik oyun ortaya koyarken aynı anda Ankara’yı da Ortadoğu sürecinden dışladı. Akabinde Mursi Ankara ile ittifak yapsa da, Mısır’da Batı’nın ve İsrail’in desteğini alan askeri darbe gerçekleşti. Böylece, Arap Baharı ile birlikte Tunus ve Mısır’da İslamcıların yönetime gelmesi ve Türkiye ile Katar’ın bölgedeki süreçlere daha aktif katılımları sayesinde jeopolitik kazançlar elde etmeyi planlayan Hamas’ın hesapları da tutmamış oldu.

Bölgede artık hiçbir şey eskisi gibi değil. Hamas ile liderliğini Mahmud Abbas’ın yaptığı El Fetih arasındaki anlaşmazlıklar yeniden alevlendi. İsrail-Filistin uzlaşması zemininde Ortadoğu barış süreçlerinde yeni senaryolar ortaya çıktı ve görünüşe göre söz sebeplerden dolayı Kahire, Erdoğan’ın Gazze’ye Mısır toprakları üzerinden gitmesini engelleyerek Ankara olmadan mevcut konjonktürde hareket etmek istemekte.