Merkez Bankası'nın rezervleri eridi

Nisan sonunda rekor tazeleyerek 135 milyar 245 milyon dolara ulaşan Merkez Bankası döviz ve altın rezervleri, geçen hafta sonu itibarıyla 119,4 milyar dolara geriledi. Para piyasalarındaki dalgalanmanın yol açtığı iki buçuk ayda yaşanan 15,845 milyar dolarlık erimenin 10,7 milyar doları döviz, 5,2 milyar doları altın rezervlerinde gerçekleşti. Sadece 11 Haziran ile 16 Temmuz tarihleri arasında 39 farklı dolar ihalesi düzenleyen Merkez Bankası'nın bu ihalelerde aldığı teklif 12 bini aştı ve satılan döviz miktarı 6 milyar 450 milyon doları buldu. 2012'nin toplamında düzenlenen 20 farklı dolar ihalesinde ise 1 milyar 450 milyon dolar satılmıştı.

Rezervlerde yaşanan düşüş ve ekonomide oluşan riskler sebebi ile geçtiğimiz pazar günü Başbakan Erdoğan önderliğinde Dolmabahçe Sarayı’nda bir ekonomi zirvesi gerçekleştirildi. Ertesi gün piyasaları rahatlatan açıklama Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı’dan geldi. Dövize olan talebi azaltmak için faiz koridorunda değişikliğe gidileceğini açıklayan Başçı, reeskont kredilerinin de ihracatçıların lehine olacak şekilde 2 katına çıkarılacağını duyurmuştu. Bu kısma açıklık getiren Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, reeskont kredilerinin 6 milyar dolardan 12 milyar dolara çıktığını açıkladı. Bu olumlu gelişmelerin ardından ekonomi dünyasında bir taraf Erdoğan’ın faiz lobisine yenildiğini, diğer taraf ise ‘aklıselimin’ kazandığını savundu. Türkiye gelen yabancı sermayenin her yıl yaklaşık yüzde 20’sine aracılık eden danışmanlık şirketi Ünlü&Co Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Ünlü, atılan adımı ülkenin geleceği için önemli bulduğunu belirterek, “Çünkü dünya bir dönemece girmek üzere. Likidite azalacak, dünyada büyük dönüşüm olacak. Bu süreçte akılcı, aklıselim adımlar atmak şart. Pazar günkü toplantı sonrası atılan adımlar bu manada beni sevindirdi.” dedi. İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Murat Akyüz ise ekonomisi bir anlamda dışa bağımlı ülkede böylesi adımların atılmak zorunda kaldığını ama bunun uzun vadede Türkiye’nin yararına olacağını savundu. Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı Mehmet Büyükekşi ise aksi halde dalgalanmaların enflasyona, dolayısıyla zamlara yansımasının kaçınılmaz olacağını kaydetti. Nitekim bir ayı aşan dalgalanmalar litre fiyatı 5 TL sınırına dayanan akaryakıt zamlarını tekrar gündeme taşıdı. Ancak önceki gün Amerika Merkez Bankası (FED) Başkanı Ben Bernanke’nin ekonomik gidişatın kötüleşmesi halinde parasal genişlemeyi artıracaklarını açıklaması, ülkede doları 1,91 TL seviyelerine çekti ve Borsa İstanbul 77 bin puana yükseldi. Başbakan Yardımcısı Ali Babacan da “Geçen yıl 8-10 değişik senaryo üzerinde çalıştık. Yazılı hale getirdik. Şimdi herkesin çekmecesinde ve her kurum ne yapacağını biliyor.” diyerek piyasaları telkin etti.

ALB Menkul Değerler Araştırma Uzmanı Arda Coşar’a göre Merkez Bankası ihalelere devam edecek. Merkez’in satışlarının devamının gelip gelmemesi FED’e bağlı. Yani durum ABD ekonomik veri akışına bağlı ve ABD ekonomisi gittikçe düzeliyor, muhtemelen düzelmeye de devam edecek, bu durumda Merkez’in ihalelere devam etmesi kaçınılmaz. İhale yapmadan dolar/TL’de istikrarı sağlamanın tek yolu faiz artırmak yani Merkez’in ya faiz artırımına gitmesi ya da rezervlerin erimesini göze alması lazım. Ben ilk etapta merkezin gecelik borç alma ve borç verme faiz koridorunu borç verme faizi lehine açacağına inanıyorum, şu an yüzde 6,5 ancak 50-100 baz puan artırım bekliyorum, yeterli olmaz ise gösterge faiz tartışmaya açılabilir.

ALTINDA KAYIP 5 MİLYAR DOLARIN ÜZERİNDE

Merkez Bankası’nın altın rezervi en yüksek seviyesine 26 Nisan’da ulaşmıştı. 415 tonun üzerine çıkan altın rezervi 21 milyar 975 milyon dolar değerini yakalamıştı. Ancak nisanın ikinci haftasında sarı metalde yaşanan sert düşüşler Merkez Bankası altın rezervini de etkiledi. Geçen hafta sonunda altın rezervi değeri 16 milyar 750 milyon dolara geriledi. Bu sürede özellikle FED’in açıklamalarının etkisi ile dünyadaki işlenmiş altının yaklaşık yüzde 19’una denk gelen 31 bin 694 ton altını rezervinde tutan merkez bankaları da yara aldı. Sert dalgalanmanın ardından yatırımcıların ellerinden altına dayalı fonları satması ile merkez bankaları rezervleri nisanın ortasında 560 milyar dolar eridi. Bu son iki yılın en düşük seviyesi olarak ölçülmüş, altından çıkan paranın ABD ve küresel hisse senetlerine 21,25 milyar dolar olarak girdiği gözlenmişti.