Eğer Suriye'de Hizbullah kazanırsa

Suriye'deki çıkmazın İran'ın bölgedeki gücünü tüketeceğini umanlar için uyanma vakti: Tahran ve müttefiki Hizbullah, Suriye'deki çatışmadan her zamankinden daha güçlenmiş olarak çıkacak.

Hizbullah'ın geçen ay Kusayr kasabasını Suriyeli muhaliflerin elinden almak için başlattığı seferin grubun sonu olacağı öne sürülüyordu. Uluslararası medya Nazi ordusunun Stalingrad'da aldığı yenilgiye benzetmeler yaptı. Lübnan'da ise, muhalif sempatizanları intikamla tehdit ederken Kusayr için verilen savaş Sünniler ve Şiiler arasında yeniden bir iç savaş çıkması endişelerini artırdı.

Ancak üç hafta süren yoğun savaşın ardından Hizbullah Kusayr'ı Esad rejiminin kontrolüne geri verdi. Bu zafer hem Suriye hem de Orta Doğu'nun kalanı için bir dönüm noktası anlamı taşıyor. Hizbullah militanı Abou Ali'nin yakın zamanda Lübnan basınına verdiği röportaj bunu en iyi şekilde özetliyor: "İnsanlar artık Hizbullah'ın bölgesel bir parti olduğunu anlaması gerek."

Son zamanlardaki algının tersine Hizbullah'ın ihtirasları Lübnan'ın bir zamanlar küçük düşürülmüş Şii cemaatini korumak ya da İsrail'in ülkeyi işgal etmesini engellemek değil. Hizbullah, Şiiliği Lübnan ve Müslüman dünyada ihraç etmek isteyen İslamı değerleri olan bir politik örgüt. 1980'lerin başında İran Devrimi grubun Batı karşıtı askeri bir güç olarak doğmasına olanak tanıdı. İran Devrim Muhafızları ile Hizbullah'ın ambleminin benzerliği tesadüf değil.

Hizbullah, liderlerinin faydacılık anlayışı ve ortamın sınırladığı ölçüde strateji belirleme yetenekleri sayesinde iktidara yükselebildi. 1989 yılında Lübnan'daki iç savaşı sonlandırma görüşmeleri sırasında, Hizbullah liderliği kendi içinde İslamlaştırılmış bir devlet peşinden mi gidileceği yoksa Lübnan'ın demokratik politik sistemiyle şöhretlerini arttırmanın daha mı iyi olacağı tartışılıyordu. İkinciyi seçtiler. Hizbullah'ın "Direnişe Sadakat" partisi o zamandan bu yana Lübnan'da siyasi ağırlığı ele geçirirken grubun özel ordusunun yasallaştırılmasını da sağladı.

Hizbullah'ın Suriye'ye müdahalede bulunma kararı, liderlerin ve Tahran'daki ortaklarının grubun gücünü yeniden değerlendirmesinin ardından alındı. Hesaplarının doğru olup olmadığını ise Batı'nın nasıl bir yanıt vereceği gösterecek.

Kusayr'ın düşmesinden iki hafta sonra Hizbullah uluslararası camia, Arap Ligi ve Suriye'deki çatışmaya daha fazla müdahil olarak eskiden kendi verdiği tarafsızlık vaatlerine meydan okumaya devam ediyor. Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah geçen hafta yaptığı bir konuşmada, grubun Beşar Esad'a bağlılığını bir kez daha doğruladı. Nasrallah, "Suriye'ye karşı kurulan bu tehlikeli komployu yenmek için hiçbir fedakarlıktan kaçınmayacağız ve her türlü sonuca katlanmaya hazırız," dedi. Hizbullah şu an, çatışmanın en önemli cephelerinden birinde uzun zamandır aşılamayan çıkmazın aşılması için Halep'te görevlendirilen binlerce Esad gücüne taktik desteği ve eğitim veriyor.

Hizbullah'ın Suriye'de giriştiği macera Basra Körfezi'ndeki düşmanlarından Esad'ın Moskova'daki yatırımcılarına herkesin dikkatini çekti. Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi, Bahreyn'in Hizbullah'ı terör örgütü olarak kara listeye alan ilk Arap ülkesi olmasından iki ay sonra, 10 Haziran'da Hizbullah'a karşı ceza niteliğinde önlemler alındığını açıkladı. Sünni çoğunluğa sahip ülkeler, İran'ın bölgede gücünü arttırmasını istemiyor ve ayrıca Hizbullah'ın kendi ülkelerindeki Şii cemaatleri içinde benzer militan gruplar kurmasından korkuyor.

Diğer taraftan Hizbullah'ın zaferleri, Esad birliklerinin, tartışmaya açık olmakla birlikte daha etkin ve daha motive savaş güçleriyle desteklenmeye devam edeceği konusunda Rusya ve İran'a güvence sağladı. Nasrallah Kusayr seferinin başlamasından haftalar önce Nisan ayında, İran'ın dini lideri Ayetullah Hamaney ile Tahran'da, Rusya Dışişleri Bakanı Yardımcısı ile ise Beyrut'ta bir araya geldi. Görüşmelerde gündem muhtemelen konumların koordine edilmesiydi. Kusayr saldırısından bu yana Moskova sessizliğini korudu, Tahran ise Suriye'deki birliklerinin sayısını artırdı.

Yeniden dirilen bir Hizbullah'tan en fazla zarar görecek ülke İsrail. Yalnızca Kusayr'da dahi yüzlerce kayıp verilmiş olmasına rağmen, Hizbullah militanları ciddi ve gelecekte İsrail güçleriyle girilecek bir çatışmada yararına olabilecek bir savaş deneyimi kazanıyor. Hizbullah'ın Suriye'de topraklarını ele geçirmekteki başarısını gören Kudüs bundan sonrasında Nasrallah'ın İsrail'in Celile bölgesini işgal etme tehditlerini görmezden gelemez.

Muhtemelen İran da, İsrail'in ek hava saldırısı tehditlerine rağmen Hizbullah'a silah sağlayarak Esad rejimine destek olmaya devam edecek. Hizbullah'ın İran'a ait uçak savar, gemi savar ve yerden yere füze sistemlerini elde etmesi yalnızca Nasrallah'ın uzun vadeli askeri egemenliğini Lübnan olsun olmasın garanti altına almakla kalmayacak. İsrail'in nükleer tesislerine gelecekte yapacağı saldırılarda Tahran'a daha caydırıcı bir güç de sağlayacak.

Batı'nın Hizbullah'ın Suriye'de artmakta olan varlığının olası sonuçlarını tam olarak idrak edip etmediği şüpheli. Avrupa Birliği hala Hizbullah'ı terörist bir grup olarak kara listeye alıp almamayı düşünmeye devam ediyor ki bu tüm Avrupa Kıtası'nda grubun mali operasyonlarına muazzam bir zarar verecektir. Diğer yandan ABD Suriyeli muhalifleri silahlandırma fikrine yeni yeni ısınmaya başladı.

Batılı stratejistler, yaklaşmakta olan Hizbullah tehdidinin önünü kesmektense, hangi muhalif grubun silahlandırılacağı ya da Esad'ın yerini hangi rejimin alacağıyla uğraşıyor. Hizbullah'ın müdahalesi kontrol altına alınmazsa bu soruların konu dışı kalacağını anlayamıyorlar. Batı'nın Esad rejimi, Hizbullah ve İran'ı durdurmanın risklerine takılmayı bırakması ve bu tarafları durdurmamanın sonuçlarını değerlendirmeye başlaması gerekiyor.

Daniel Nisman, jeopolitik risk ve güvenlik riski danışmanlık şirketi Max Security Solutions'ın Orta Doğu ve Kuzey Afrika istihbarat direktörüdür.

WSJ Türkiye

Eğer Suriye'de Hizbullah kazanırsa

Tahran ve müttefiki denetimsiz kalması halinde her zamankinden daha güçlü bir çıkış yapacak.