Gezi eylemcileri bu listeyi tek tek uygulamış
Gene Sharp’ın metotlarının tıpkı Arap baharında olduğu gibi Türkiye’deki Gezi Parkı protestosunda da kullanıldığı olasılığı ağırlık kazanıyor.Bu eylemlerin bundan sonraki yol haritası için de ipuçları veriyor
12 Yıl Önce Güncellendi
2013-06-19 11:11:11
Gezi eylemcileri, Gene Sharp'ın kaleme aldığı yöntemleri tek tek uyguluyor. 'Duran Adam' eylemi de Sharp'ın listesinin 163'üncü sırasında yer alıyor.
Protestolarına "çevre duyarlılığı" ile başladığını iddia eden gezi eylemcileri, Gene Sharp'ın kaleme aldığı yöntemleri tek tek uyguluyor. "Duran Adam" eylemi, Sharp'ın listesinin 163'üncü sırasında... İstiklal Caddesi'nde soyunup TOMA'nın üstüne çıkan eylemci de Sharp'ın 22. maddesini yani "Protesto maksatlı soyunma eylemi"ni uyguladı. "Orantısız zeka" eylemi de Sharp'ınkilerle bire bir aynı. Gezi parkındaki ağaçların kesilmesine yönelik olarak başlatılan eylemlerin tamamen çevre duyarlılığı ile başladığı ve giderek yayıldığı yönündeki sözler gerçeği yansıtmıyor. Eylemin ilk gününden itibaren bu operasyonun dışarıdan yönlendirildiği yönündeki eleştirileri reddeden kesinlikle tamamen gençlerin eylemi olduğu yönündeki iddialar da bir bir çürüyor. Önceki gece Taksim Meydanında Erdem Gündüz tarafından gerçekleştirilen pasif direniş eylemi de Devrim taktisyeni Gene Sharp'ın kaleme aldığı, önerdiği şiddetsiz eylem yöntemlerinin 163. maddesinde yer alıyor.
İstiklal'de tamamen soyunarak TOMA'nın önüne çıkan eylemci de yine Sharp'ın 22. maddesinde "Protesto amaçlı soyunma eylemleri" olarak tanımlanıyor. Her ne kadar gerek sosyal medyada gerekse bu eylemlerin parçası olanlar tarafından "Orantısız zeka" olarak sunulan eylemlerin Sharp tarafından kaleme alınanlarla birebir aynı olduğunu ve önceden çalışılmış hareketler olduğunu göreceksiniz.
İşte o maddeler ve Türkiye'de uygulananlar bütün hareketler:
1. Konuşmalar (Mehmet Ali Alabora gibi sanatçıların da dahil olduğu pek çok isim tarafından yapılan konuşmalar)
2. Muhalefet ya da destek mektupları (Silivri'den gönderilen paşa mektubu, Fatih Akın ve Sibel Kekilli'nin gönderdiği mektuplar. Bazı yazarların köşelerinde yazdığı "Başbakana mektup" başlıklı makaleler)
3. Kurum ve kuruluşlar tarafından verilen demeçler (Yabancı ülkeler, Türkiye'deki meslek kuruluşları v.s.)
4. İmzalı basın açıklamaları (Taksim Dayanışma Platformu şimdiye kadar 20'nin üstünde basın açıklaması yaptı)
7. Sloganlar, karikatürler ve semboller (Taksimin her yanı bu sembollerle donatıldı. Türkiye'deki bütün mizah dergileri kapak yaptı)
9. Broşürler, el ilanları ve kitaplar (Şimdiye kadar 2 tane kitap yayınlandı.)
10. Gazeteler ve mecmualar (Gezi parkı bünyesinde gazete çıkarıldı)
11. Kayıtlar, radyo ve televizyon (Çapul Tv. ve Gezi Radyo)
12. Hava reklamları ve yere yazılan yazılar (Yere yazılan yazılar çok yaygın kullanıldı)
13. Temsilciler heyeti (Taksim Platformu ve sanatçılar heyeti)
18. Bayrakların ve sembolik renklerin gösterimi (Futbol takımlarının renklerinin kullanılması)
19. Sembollerin giyilmesi (Herkes siyah giyindi)
22. Protesto amaçlı soyunma eylemleri (İstiklalde çıplak eylem)
26. Protesto olarak boya kullanılması (Duvar boyaları)
28. Sembolik sesler (Borozan)
29. Sembolik itirazlar (Taksimde bir almanın piyano çalması)
30. Kaba hareketler (Her türlü küfür ve hakaret kullanıldı)
33. Dost olma (Polislere çiçek verilmesi)
34. Gece nöbetleri (Parkta gece nöbetleri tutuldu)
35. Mizahi skeçler ve eşek şakaları (İnternet üzerinden video servis edildi)
36. Oyun ve müzik performansları (Kardeş Türkiler, Duman gibi pek çok müzik grubu şarkı besteledi)
37. Şarkı söylemek (Konserler verildi)
38. Toplu yürüyüşler (Çok sayıda yürüyüş yapıldı. sanatçılar, STK'lar yürüdü)
45. Göze çarpıcı cenazeler (Eylemlerde hayatını kaybeden Ethem Sarısülük'ün cenazesinde pek çok gerginlik çıkarıldı)
48. Protesto toplantıları (Çok sayıda toplantı gerçekleştirildi)
50. Tartışmalar (Gezi parkında çok sayıda forum oluşturuldu)
51. İş bırakmalar (KESK, DİSK ve diğer sendikaların iş bırakması)
53. Ödüllerden feragat edilmesi (Mehmet Ali Alabora Karadeniz Vakfı'nın ödülünü reddetti)
67. İşçilerin iş bırakması (DİSK, KESK ve diğer sendikaların bir günlük iş bırakma eylemi)
68.Sığınma (Camiye, otele sığınma)
97. Protesto amaçlı grev (DİSK, KESK ve diğer STK'ların grevleri)
146. Adli direniş (Avukatların adliyelerde yaptığı eylemler)
162. Oturma eylemi
180. Alternatif iletişim sistemi (Zello) Eylemi başlatıp sonra da kaçtı
163. madde olan Ayakta durma eylemi (Duran adam eylemi), Taksim'deki yeni protesto şekli. Performans sanatçısı Erdem Gündüz, önceki gün akşam saatlerinden meydanda tek başına sessiz şekilde ayakta durarak "duran adam" eylemi başlattı.
Dün sabaha kadar süren eylem yeni katılımlarla devam etti. Eylemi başlatan Erdem Gündüz gerginliği daha fazla tırmandırmamak için sabah saatlerinde meydandan ayrılırken dün gün boyu benzer eylemler yapıldı. Eyleme tiyatro sanatçıları Oktay Kaynarca, Selçuk Yöntem ve modacı Barbaros Şansal'ın yanı sıra bazı avukatlar da İstanbul Adliyesi'nde destek verdi.
AB BAKANI EGEMEN BAĞIŞ: Duran Adam CHP'nin başına geçsin
"Duran Adam" eylemlerine tepki gösteren AB Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış, "Duran adam arıyorsanız CHP Genel Merkezi'nde çok var. Gelin bu duran adamı CHP'nin başına geçirin" dedi. CHP'ye çağrıda bulunan Bağış, "Son 3 haftada insanlar gösterdi ki bu millet ana muhalefet partisinin muhalefet etme becerisine güvenmiyor ve onlara güvenmedikleri için kendileri sokağa dökülüyor. Madem bu duran adam hepsinden daha popüler, gelin bu duran adamı CHP'nin başına geçirin, hepiniz kurtulun, memleket de kurtulsun. Onlar duradursun biz çalışmaya devam edeceğiz. Biz bu milletin gelirini daha da arttıracağız. 500 milyar dolar ihracatı yakalamak için omuz omuza çalışacağız. Durmak yok yola devam" ifadelerini kullandı.
198 maddelik şiddetsiz eylem yöntemleri:
Resmi bildiriler: 1. Konuşmalar 2. Muhalefet ya da destek mektupları 3. Kurum ve kuruluşlar tarafından verilen demeçler 4. İmzalı basın açıklamaları 5. İtham ve niyet beyanları 6. Grup halinde ya da kitlesel dilekçeler
Daha geniş bir izleyici kitlesi ile iletişimler: 7. Sloganlar, karikatürler ve semboller 8. Flamalar, posterler ve afişe edilen iletişim araçları 9. Broşürler, el ilanları ve kitaplar 10. Gazeteler ve mecmualar 11. Kayıtlar, radyo ve televizyon 12. Hava reklamları ve yere yazılan yazılar
Grup temsilleri: 13. Temsilciler heyeti 14. Sahte ödüller 15. Grup olarak lobi çalışmaları 16. Grev gözcülüğü 17. Sahte seçimler
Sembolik kamusal oyunlar: 18. Bayrakların ve sembolik renklerin gösterimi 19. Sembollerin giyilmesi 20. Dua ve ibadet 21. Sembolik nesnelerin teslim edilmesi 22. Protesto amaçlı soyunma eylemleri 23. Kişisel eşyaların imha edilmesi 24. Sembolik ışıklar 25. Portrelerin gösterilmesi 26. Protesto olarak boya kullanılması 27. Yeni işaretler ve isimler 28. Sembolik sesler 29. Sembolik itirazlar 30. Kaba hareketler
Bireyler üzerinde baskı kurulması: 32. Görevlilerin rahatsız edilmesi 33. Görevlilerle alay edilmesi 33. Dost olma 34. Gece nöbetleri
Drama ve müzik: 35. Mizahi skeçler ve eşek şakaları 36. Oyun ve müzik performansları 37. Şarkı söylemek
Geçit törenleri: 38. Toplu yürüyüşler 39. Geçit törenleri 40. Dini geçit törenleri 41. Hac yolculukları 42. Konvoylar
Ölen kişiler için yas tutmak: 43. Siyasi matem 44. Sahte cenazeler 45. Göze çarpıcı cenazeler 46. Mezarlıklarda saygı gösterileri
Halk kurulları: 47. Protesto ya da destek kurulları 48. Protesto toplantıları 49. Kamufle edilmiş protesto toplantıları 50. Tartışmalar
Geri çekilme ve tanımama: 51. İş bırakmalar 52. Sessizlik 53. Ödüllerden feragat edilmesi 54. Sırtını dönmek
SİVİL DİRENİŞYÖNTEMLERİ
55. Sosyal boykot 56. Seçerek sosyal boykot 57. Lisistratik* eylemsizlik 58. Aforoz etme 59. Men etme (Aristofanes'in Lisistrata adlı oyununda yer alan ve eski Yunan'da eşlerin savaşın durması için cinsel perhiz uygulaması gibi örnekler kastedilmiştir. Sosyal etkinliklere, geleneklere ve kurumlara itaatsizlik)
60. Sosyal ve sportif etkinliklerin askıya alınması 61. Sosyal ilişkilerin boykot edilmesi 62. Öğrenci boykotları 63. Sosyal itaatsizlik 64. Sosyal kurumlardan çekilme Sosyal sistemden çekilme 65. Evden çıkmama 66. Tamamen kişisel direniş 67. İşçilerin iş bırakması 68. Sığınma 69. Topluca ortadan kaybolma 70. Protesto amaçlı göç (hicret)
EKONOMİK DİRENİŞ YÖNTEMLERİ:
(1) Tüketici eylemleri: 71. Tüketici boykotları 72. Boykot edilen malların tüketilmemesi 73. Tasarruf politikası 74. Kiraların ödenmemesi 75. Kiralamayı reddetme 76. Ulusal çapta tüketici boykotu 77. Uluslararası çapta tüketici boykotu
İşçi ve üretici eylemleri: 78. İşçi boykotları 79. Üretici boykotları
Aracı eylemleri: 80. Tedarikçi ve taşıyıcı boykotu, İş sahibi ve yönetimin eylemleri 81. Tüccarların boykotu 82. Mal satışının ya da kiralamasının reddedilmesi 83. Lokavt 84. Endüstriyel yardımın reddedilmesi 85. Satıcıların "genel greve gitmesi"
Mali kaynak sahiplerinin eylemleri: 86. Banka mevduatlarının çekilmesi 87. Ücretleri, aidatları ve vergi tarhlarını ödemeyi reddetmek 88. Borçları ya da faizi ödemeyi reddetmek 89. Fonlar ve krediler ile ilişiğin kesilmesi 90. Gelirin reddedilmesi 91. Bir devletin parasının reddedilmesi
Devletlerin eylemleri: 92. Yurtiçi ambargo uygulamak 93. Tüccarların kara listeye alınması 94. Uluslararası satıcıların ambargo uygulaması 95. Uluslararası alıcıların ambargo uygulaması 96. Uluslararası ticaret ambargosu (2) Sembolik grevler: 97. Protesto amaçlı grev 98. Ani grev (küçük çaplı grev)
Tarımsal grevler: 99. Çiftçilerin greve gitmesi 100. Çiftlik çalışanlarının greve gitmesi
Özel grupların greve gitmesi: 101. Etkilenmiş işgücünün reddedilmesi 102. Tutukluların greve gitmesi 103. Esnafın greve gitmesi 104. Mesleki grev
Olağan endüstriyel grevler: 105. İşletmelerde greve gidilmesi 106. Endüstriyel grev 107. Destek grevi
Kontrollü grev: 108. Ayrıntılı grev 109. Teker teker boykot 110. İş yavaşlatma grevi 111. Protesto amaçlı olarak kurallara harfi harfine uyarak işi yavaşlatma grevi 112. Hasta raporu almak 113. İstifa etmek suretiyle grev 114. Sınırlı grev 115. Seçici grev
Çok endüstrinin katılımı ile grev: 116. Genelleştirilmiş grev 117. Genel grev
Grev ve ekonomik kapanma kombinasyonları: 118. Dükkan kapatma 119. Ekonomik olarak işe son verme
POLİTİK DİRENİŞ YÖNTEMLERİ
120. Biat edilmemesi ya da sadakatin geri çekilmesi 121. Halkın destek vermeyi reddetmesi 122. Direnişi savunan yayınlar ve konuşmalar
Vatandaşların hükümet ile işbirliği yapmaması: 123. Yasama organlarının boykot edilmesi 124. Seçimlerin boykot edilmesi
125. Devlet memuru olarak işe girmenin ve memur pozisyonlarının boykot edilmesi
126. Devlet dairelerinin, kurumlarının ve diğer kuruluşlarının boykot edilmesi 127. Devlet eğitim kurumlarından çekilme 128. Devlet destekli kuruluşların boykot edilmesi 129. Kolluk kuvvetlerine yardımın reddedilmesi 130. Kendine ait işaretlerin ve yer imlerinin kaldırılması 131. Atanan memurların kabul edilmemesi 132. Mevcut kurumların lağvedilmesinin reddedilmesi
Vatandaşlar için itaate ilişkin alternatifler: 133. İsteksiz ve yavaş itaat 134. Doğrudan gözetimin olmadığı durumlarda itaatsizlik
135. Halk itaatsizliği 136. Gizli itaatsizlik 137. Bir kalabalığın ya da toplantının dağılmayı reddetmesi 138. Oturma eylemi 139. Zorunlu askerlik hizmetine ve sınır dışına direnme 140. Kimliğini gizleme, kaçma ve sahte kimlik kullanma 141. "Gayrimeşru" kanunlara sivil itaatsizlik
Devlet personelinin eylemleri: 142. Devlet memurları tarafından seçici şekilde yardımcı olmanın reddedilmesi 143. Komuta ve bilgi hatlarının işleyişinin engellenmesi 144. Oyalama ve engelleme 145. Genel anlamda idari direniş 146. Adli direniş 147. Kolluk kuvvetleri tarafından kasti olarak verimsizlik sergilenmesi ve seçici direniş 148. Ayaklanma
Ulusal Hükümet Eylemleri: 149. Kanunlara uygun nedenlerle iş yavaşlatma ve ertelemeler 150. Temel devlet birimlerinin direnişi
Uluslararası alanda devlet eylemleri: 151. Diplomatik ve diğer temsilciliklerde değişiklikler 152. Diplomatik etkinliklerin ertelenmesi ya da iptal edilmesi 153. Diplomatik olarak tanımamak 154. Diplomatik ilişkilerin sona erdirilmesi 155. Uluslararası kurumlardan çekilme 156. Uluslararası kurumlara üyeliğin reddedilmesi 157. Uluslararası kurumlardan ihraç
ŞİDDET İÇERMEYEN MÜDAHALE YÖNTEMLERİ
Psikolojik müdahale: 158. Öğelere kendini maruz bırakma 159. Oruç tutmak (a) Manevi baskı için oruç tutmak (b) Açlık grevi (c) Şiddet karşıtı direniş amaçlı oruç tutmak 160. Tersine duruşma 161. Şiddet içermeyen taciz
Fiziksel müdahale: 162. Oturma eylemi 163. Ayakta durma eylemi 164. Toplu taşıma araçlarını kullanma eylemi 165. (Wade-in) Yürüyerek girme eylem 166. Sürekli hareket etme eylemi 167. Dua etme eylemi 168. Şiddet içermeyen baskınlar 169. Şiddet içermeyen hava baskınları (broşür atmak) 170. Şiddet içermeyen istila 171. Şiddet içermeden vücudunu araya sokma 172. Bedeni kullanarak şiddet içermeyen engelleme 173. Şiddet içermeyen işgal
Sosyal müdahale: 174. Yeni sosyal düzenin tesis edilmesi 175. Tesislerin aşırı doldurulması 176. Oyalama eylemi 177. Konuşma eylemi 178. Gerilla tiyatrosu 179. Alternatif sosyal kurumlar 180. Alternatif iletişim sistemi
Ekonomik müdahale: 181. Ters grev 182. Dışarı çıkmama grevi 183. Şiddet içermeyen arazi işgali 184. Abluka ile karşı çıkma
185. Siyasi motifli taklitçilik 186. Tekelci alım 187. Varlıklara el konulması 188. Çöp boşaltma 189. Seçici himaye 190. Alternatif pazarlar 191. Alternatif ulaşım sistemleri 192. Alternatif ekonomik kuruluşlar
Siyasi müdahale: 193. İdari sistemlerin aşırı yüklenmesi 194. Gizli ajanların kimliklerinin ifşa edilmesi 195. Hapis cezası talep edilmesi 196. "Tarafsız" kanunlara sivil itaatsizlik 197. İşbirliği yapmadan ikna Etmeye çalışma 198. Çifte egemenlik ve paralel hükümet oluşumu
GENE SHARP KİMDİR?
Çoğu kişinin adını bile duymadığı bu teorinin yazarı Gene Sharp 85 yaşında. 2009’da Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterilinceye kadar pek kimsenin dikkatini çekmeyen görünüşte kendi halinde bir sosyolog ve siyaset bilimci, hatta teorisyen. Ancak, o pek ortalıklarda görünmese de hazırladığı 88 sayfalık bir kitap: ’Diktatörlükten Demokrasiye’ (From Dictatorship to Democracy). Dünyanın hemen her yerinde şiddet içermeyen devrim aktivistlerinin el kitabı.
Gene Sharp’ın pasif direniş ve sivil itaatsizlik üzerine yazdıkları, özellikle 198 Pasif Eylem Metodu, halkların, taleplerine ulaşmalarında işe yarıyor. Sharp, "Pasif eylem, her durumda kullanılabilir. Çünkü bütün hiyerarşik kurumlar ve hükümetlerin en ayırt edici özelliğine saldırıyor: Yönetilene bağımlılık" diye yazıyor. Bu yöntemlerin, halkın talepleri gündeme geldiğinde, ABD dâhil, her yerde geçerli olduğuna inanıyor.
SON VİDEO HABER
Haber Ara