‘Ötzi başına aldığı darbeyle ölmüş olabilir’

Avusturya’nın Ötztal Alpleri’nde 1991 yılında bulunan 5,300 yıllık mumya Ötzi, bilim dünyasının en çok analiz edilen ve bilime en çok katkı sağlayan mumyalardan biri olmaya devam ediyor. Yüzü ve vücudu yeniden canlandırılan, ölmeden önce ne yediği bilinen, neden öldüğü ortaya çıkarılan, diş bozukluğu ve kalp rahatsızlığı çektiği anlaşılan Ötzi, şimdi de beyninde hasar olduğunu ortaya koydu.

45 yaşına ölen, dövmeleri olan ve tarımla ilgilendiği bilinen Ötzi, sebebi bilinmeyen bir kovalamacada aldığı ok darbesiyle ölmüştü. Binlerce yıl sonra Avusturya-İtalya sınırındaki Similaun buzulunda bulunan Ötzi, Orta Avrupa’nın Kalkolitik Çağı hakkında benzersiz bulgulara ulaşılmasını sağladı.

‘Avrupa’nın en eski mumyası’ unvanıyla ünlenen 1,65 m boyundaki Ötzi’nin neden öldüğü, sol omzunun altına saplı bulunan ok ucuna rağmen hala tartışılıyor. Bugün Feldthurns kasabasının bulunduğu bölgede çocukluğunun geçtiği düşünülen Ötzi, birçok sağlık sorunu ve vücudundaki yaralarla, son yıllarını oldukça zor şartlarda geçirdiğini gözler önüne serdi.

Ötzi üzerinde 2007 yılında yapılan analizde, beynin arka tarafında iki koyu bölge tespit edilmişti. Dahası, buzadamın alnına şiddetli bir darbe aldığı anlaşılmış, bu darbenin ardından beyninin kafatasının arkasını çarptığı düşünülmüştü.

Ötzi'nin beyninde bulunan kan hücreleri (Fotoğraf: Marek Janko).

ÖLÜM SEBEBİ FARKLI OLABİLİR

Bilim insanları, bu darbelerin nasıl oluştuğunu anlamak için bilgisayar kontrollü endoskopi gerçekleştirdi. Donmuş olan bedenin beyninden, iğne başı büyüklüğünde iki numune alındı. Beyin numunelerinin incelenmesi sonucunda, şaşırtıcı sonuçlara ulaşıldı.

İlk olarak, birçok beyin proteiniyle beraber çok sayıda kan proteini tespit edildi. ‘Sinir hücrelerinin yapısının ve pıhtılaşmış kanın son derece iyi korunduğuna’ dikkat çeken bilim insanları, ‘pıhtılaşmış kanın, ölmeden önce Ötzi’nin başından yaralandığına işaret ettiğini’ belirtti.

Avrupa Bozen/Bolzano Akademisi (EURAC) tarafından gerçekleştirilen araştırmada yer alan Andreas Tholey, “Proteinler doku ve hücreler için belirleyici rol oynadığı gibi hücrelerde gerçekleşen birçok süreci gerçekleştiriyor... Bu sebeple proteinlerin tespit edilmesi belli bir dokunun fonksiyonunu anlamak için önemli” dedi.

Saarland ve Kiel ve diğer üniversitesilerden akademisyenlerin yer aldığı araştırmada, ‘Ötzi’nin sol omzuna isabet eden oktan değil, beyin hasarından da ölmüş olabileceği’ ifade edildi.

Ötzi'nin canlandırılmış hali.