11 Mart 2013... Türkiye'nin IMF üyesi olmasının 66'ncı yılı... Türkiye, ilk stand-by'ı 1961 yılında imzaladığı IMF'den 2 ay sonra kurtuluyor. 14 Mayıs'ta Türkiye için yeni bir dönemin de kapıları açılacak
Özellikle 2001 krizini yakından yaşayanlar için IMF'nin ayrı bir yeri var. Fakat Türkiye, ekonomik krizden kurtulup bugünlere gelmemizde büyük payı olan IMF ile göbek bağını sonunda kesiyor. Bugünün Türkiye-IMF ilişkilerindeki yeri ayrı.
BUGÜN 11 Mart. Yani Türkiye'nin IMF'ye üye olmasının tam 66'ncı yılı... Tabii bu yılın Türkiye açısından ayrı da bir önemi var. Türkiye mayıs ayındaki 424 milyon dolarlık taksidi de ödediği taktirde artık IMF ile olan borç ilişkisini de bitirecek. IMF'den ilk borcunu 1961 yılında alan ve Fon'dan bugüne kadar 50 milyar doların üzerinde kaynak kullanan Türkiye, böylece yepyeni bir dönemin de kapılarını açmış olacak. Türkiye'nin IMF'ye ödemesi gereken tutar yaklaşık 281 milyon SDR. Bu arada hatırlatmakta fayda var. IMF nezdinden herhangi bir ülkenin para birimi kullanılmıyor. Buna karşılık Fon'un yaptığı ödemeler ya da Fon'a yapılacak transferler SDR olarak hesaplanıyor.
TÜRKÇE'YE özel çekme hakları olarak çevrilen birim dolar, euro, sterlin ve yenin bazı oranlarla karıştırılmasıyla hesaplanıyor. En son 1 Ocak 2011'de hangi para biriminin sepette ne kadar ağırlığı olacağına karar verilmişti. Bugün 1 SDR, 0,374 euro, 0,094 yen, 0,113 sterlin ve 0,419 dolardan oluşuyor.
İlk anlaşma 1961 yılında
- TÜRKİYE IMF'ye 11 Mart 1947'de üye oldu.
- İLK stand-by anlaşması ise 1 Ocak 1961'de yapıldı. Bu ilk stand-by anlaşması bir yıl sürüyor ve 31 Aralık 1961íde sona eriyor.
- TÜRKİYE'NİN AB ile ilişkilerinin başlaması da IMF ile stand-by düzenlemelerinin başladığı döneme rastlıyor. 30 Mart 1962íde IMF ile yeni bir düzenlemeye giden Türkiye'nin bu anlaşması bir yıldan da az sürdü ve 31 Aralık 1962'de bitti.
- 15 ŞUBAT 1963'te üçüncü stand-by'ına giden Türkiye'nin anlaşması yaklaşık dokuz ay sürdü. Dördüncü stand-by anlaşması 15 Şubat tarihinde başlarken, bu anlaşma da 31 Aralık 1964'de bitti.
8 YIL ARA VERDİK
- TÜRKİYE, 1961 yılından, 1970 yılına kadar her yıl, IMF ile bir stand-by gerçekleştirdi. Anlaşmalar genellikle bir yıl dolmadan sona erdi.
- 1970'TEN, 1978'e kadar IMF'ye sekiz yıllık bir ara veren ve bu süre içinde stand-by anlaşması yapmayan Türkiye, 1978 yılından, 1980 yılına kadar, IMF ile yeniden birer yıllık stand-by anlaşmaları gerçekleştirdi.
- TÜRKİYE, 18 Haziran 1980 tarihinde ilk kez, IMF ile en uzun stand-by anlaşmasını gerçekleştirdi ve bu anlaşma 17 Haziran 1983'te sona erdi.
- 1983 yılında yeni bir stand-by düzenlemesine giden Türkiye'nin anlaşması süresi bir yıl sürdü.
Artık sadece 4. madde için geliyorlar
Bugün, başbakan Erdoğan da ekonomiye ilişkin her konuşmasında IMF ilişkilerine değiniyor ve Türkiye'nin 2013 yılında IMF'den tamamen kurtulacağının altını çiziyor. Başta 2001 olmak üzere, Türkiye'nin kendi ayağına kurşun sıkarak yarattığı krizlerde IMF her zaman, Türkiye'nin bu 'yaralı' durumundan yararlanmaya çalışan bir kurum olarak gösterilmişti. Hükümet, mali disiplini sağlamlaştırmak için 2005 yılında imzaladığı stand-by anlaşmasının ardından Fon'la bir daha masaya oturmadı. 2010 yılında görüşmeler, ani bir kararla rafa kaldırılmıştı. Şu an IMF sadece 'dördüncü madde' görüşmeleri için Türkiye'ye geliyor. Görüşmeler, tüm üye ülkelerin her yıl gerçekleştirmesi gereken bir konsültasyon.
Sadece son ikisini tamamladık!
- TÜRKİYE, 1984'ten 1994'e kadar IMF ile stand-by düzenlemesine gitmedi.
- 8 TEMMUZ 1994'te yapılan stand-by ise 26 Eylül 1995'te sona erdi.
- 1999'a kadar stand-by düzenlemesine gitmeyen Türkiye, 1999-2002 döneminde 17. stand-by düzenlemelerini gerçekleştirdi.
- 18. stand-by düzenlemesine 4 Şubat 2002'de başlayan Türkiye, 4 Şubat 2005'te bu anlaşmanın sona ereceği tarihten önce Ocak 2005'te 19. stand-by'ına gitti.
- IMF ile şimdiye kadar 19 kez stand-by anlaşması yapan Türkiye, bunlardan sadece son ikisini başarıyla tamamladı.
IMF'de 32 Türk çalışıyor
- IMF 188 üye ülkenin oluşturduğu uluslararası bir kuruluş.
- DÜNYA Bankası ile birlikte İkinci Dünya Savaşı ertesi 1945 yılında toplanan Bretton Woods konferansıyla kuruldu. IMF; uluslararası parasal işbirliği ve döviz kuru istikrarını desteklemek, yüksek istihdamı teşvik etmek ve üye ülkelerin ödemeler dengesi finansmanında karşılaştıkları sorunların aşılmasını kolaylaştırmak amacını taşıyor.
- FON'DA 159 farklı ülkeden toplam 2,495 kişi çalışıyor.
- IMF'deki Türk personel sayısı ise 32. (Nisan 2012 itibarıyla)
- FON'UN kullandırdığı krediler ise 97,3 milyar SDR. (146,7 milyar dolar) AKŞAM
