Fransa'nın işgal ettiği Afrika'nın bahtsız ülkesi Mali
Ülkenin kuzeyinin islamcı silahlı grupların eline geçmesinin ardından askeri darbe yapılan, Nijer ve Fransa'nın askeri müdahalesine maruz kalan Mali hakkında merak edilenleri okurlarımız için derledik:
13 Yıl Önce Güncellendi
2013-01-12 19:41:01
Muammer Kaddafi rejiminin sona ermesinden sonra Libya’dan dönen yüzlerce Azavadlı Mali’nin kumlarla kaplı uçsuz bucaksız sahrasına yerleşti. Azavad bölgesinde yaşayan akrabalarına karşı ordunun son yıllarda giriştiği askeri operasyonlarda öldürülen on binlerce insan için intikam ateşiyle yanıp tutuşuyorlardı. Amaçları Mali’de merkezi hükümetin kontrolü dışında bağımsız bir Azavad devleti kurmaktı.
Tabii bu savaşçılar bölgeye gelirken silahlarını da beraberlerinde getirdiler. Kaddafi’nin silah depolarından kaptıkları hafif ağır ne kadar silah varsa beraberlerinde alıp getirmişlerdi.
Savaşın ilk kıvılcımı ve rejimin düşmesi
2012 yılı ocak ayının ortalarında geri sayım başlıyordu. Tüm askeri, lojistik ve örgütsel hazırlıklar tamamdı artık. Azavad Milli Kurtuluş Hareketi 17 Ocakta Nijer sınırı yakınlarındaki Menka kentini ele geçirdiğini ve kenti Mali işgalinden kurtardığını ilan etmesiyle savaşın ilk fitili ateşlenmiş oldu.
Menka savaşı yalnızca bir kıvılcımdı. Bölgede mermi sesleri vızıldamaya başladı. Kasım 2010’da kurulan ve 2011 yılı sonunda diğer üç gurubu da bünyesine katan Azavad Milli Kurtuluş Hareketi köyleri ve küçük kentleri ardı ardına eline geçirmeye başladı. Tam o sırada Batı Afrika’da ileriki aşamada bölgenin siyasi ve askeri haritasında güçlü bir rol ve etki sahibi olacak olan Tevhid ve Cihad Hareketi kuruluşunu ilan etti.
Kuzeyde askeri operasyonların başlamasından iki ay sonra ve Azavadlı savaşçıların Mali ordusunu büyük hezimet ve hasara uğratmasından sonra orta rütbeli subay ve askerler başkanlık sarayını, resmi Radyo ve Televizyon binalarını ele geçirip başkan Amadou Toumani Toure rejimini devirdiklerini ve yerine yüzbaşı Sonogo’yu atadıklarını ilan ettiler. Oysa Amadou Toumani Toure Nisan 2012 seçimlerde koltuğu bırakmaya hazırlanıyordu.
Alternatif Devlet
Mali Devleti’nin kuzey bölgelerinde kontrolü yitirmesi bu bölgelerde ciddi bir boşluğun doğmasına neden olmuştu. Azavad Milli Kurtuluş Hareketi de bağımsız bir Azavad devletini ilan etmek için bu boşluğu kullanmak istedi. Ancak laik kökenli bu hareket bu rüyasını gerçekleştiremedi. Zaten bu projenin koruması da yoktu. Hareketin yöneticileri ise Ensaru-d- Din ve Tevhid ve Cihad gibi el-Kaide örgütüyle müttefik selefi-cihadi eğilimlere sahip hareketler tarafından bir çok bölgeden kovuldu.
Çalkantılı bir Güney Mali
Eylül başlarında yüzbaşı Sonogo’ya bağlı subaylar başbakan Şeyh Modibo Diarra’yı gözaltına alıp onu istifaya zorladılar. Daha sonra vekaleten başkan olan Dioncounda Traore, Diango Sissoko’yu yeni hükümeti kurmakla görevlendirdi. Ekonomi, Savunma ve Dışişleri hariç tüm bakanlıklara yeni isimler atandı.
Askerlerin eski Başbakan Diarra’yı istifaya zorlaması taraflar arasında sessiz bir mücadeleye neden oldu. Gözlemcilere göre dış güçlerin desteğiyle başbakanlığa atanması beklenen Modibo Diarra ile iktidarı fiilen ele geçiren askerler arasında bir yetki mücadelesi başladı. Öte yandan Diarra’nın ülkenin kuzeyini kurtarmak için yabancı asker getirme niyeti bir çok tepkiye neden olmakta.
Katar’ın rolü
Bazı gözlemcilere göre Katar Mali’nin kuzeyinde savaşan islami gruplara mali destek sağlıyor. Bir Fransız gazetesi konuyla ilgili olarak yayınladığı bazı dosyalarda Katar Emirliğinin bölgede aktif olan islamcı gruplara mali destekte bulunduğunu ileri sürdü. Bu da bölgede bir çok kişinin endişesini artırmakta.
Fransız gazetesi Fransız askeri istihbarat kaynaklarından elde ettiği bilgilere dayanarak Katarlı yöneticileri Mali’nin kuzeyinde bulunan islami cemaatlere para dağıtıyor. Gazete ayrıca Katar Emirliği’nin uluslararası alanda da bu konuda bir takım girişimlerinin olduğunu ve Elysse Sarayından herhangi bir tepkinin gelmediğini iddia etti.
Gözlemcilere göre Katar’ın gözü sahil petrollerinde, bu da Katar-Cezayir arasındaki ilişkilerin daha da kötüleşmesine neden oluyor. Zira iki ülke arasındaki ilişkiler bir süredir epey gergin. Katar Emirliği’nin bu faaliyetleri önümüzdeki günlerde iki ülke arasında ilişkilerin daha da gerilmesine neden olacak gibi. Aynı şey Katar-Moritanya arasındaki ilişkiler için de geçerlidir. Zira Novakşot Katar’ın bölgedeki faaliyetlerinden son derece rahatsız.
“Dostumuz Katar Mali’deki İslami Cemaatleri finanse ediyor” başlığı altında yer verdiği bir makalede Katar Emirliği’nin Azavad Milli Kurtuluş Hareketi’ne, Ensar ed- Din Hareketi’ne, Mağrip el-Kaidesi’ne ve Batı Afrika Vahdet ve Cihad Hareketi’ne maddi destek sağladığını iddia ediyor. Ancak gazete sağlanan bu maddi desteğinin boyutunu açıklamadı.
Fransa ve Afrika müdahale kuvvetleri
Fransa Savunma Bakanı Jean Yves Le Drian daha önce yaptığı bir açıklamada Mali’nin kuzeyine 2013 yılının ilk yarısında askeri bir müdahalenin olabileceğini söylemişti.
Fransız bakan Lacroix isimli Fransız gazetesinde yayınlanan demecinde Fransa ve ABD’nin, silahlı İslamcı grupların denetiminde bulunan Mali’nin kuzeyine askeri müdahale niyetinde olan Afrika Koalisyonu’na her türlü lojistik, gözetleme, istihbarat ve eğitim desteği vereceklerini söyledi.
Fransız bakan ayrıca 400 kadar Avrupalı askerin ocak ayından itibaren Mali’ye geçerek bu ülkenin askerlerini eğiteceklerini ve ülkenin toprak bütünlüğünü sağlamak için onları Kuzey Mali’ye askeri müdahale yapmaya hazırlayacaklarını söyledi.
Mali’deki soruna şimdiye dek siyasi bir çözüm bulunamadığını vurgulayan Fransız Bakan Afrika’nın batısında yer alan ülkelerin silahlı terörist gruplardan yana çok endişeli olduklarını söyledi.
Ülke olarak topraklarının tümünü silahlı grupların elinden kurtarması için Mali’ye yardım edecek bir kuvvet oluşturması için ECOWAS’a her türlü teknik desteği vereceklerini belirten Fransız bakan askeri müdahale seçeneğinin masada olduğunu belirtti.
Öte yandan Nijerya’nın başkenti Abuja’da toplanan Ecowas ülkeleri yöneticileri Mali’nin Kuzeyine 3300 askerden oluşan bir Afrika gücünü gönderme hususunda anlaşmaya varmıştı.
Ancak ne olursa olsun bu batı Afrika ülkesi, güneyinde istikrarsızlık kuzeyinde devlet kontrolünün kalmadığı uçurumun kenarında duran bir ülke olarak kalmaya devam edecek.
Turk Arab News
SON VİDEO HABER
Haber Ara