TİMETÜRK/Batu Serdağ
Şu an için sadece teleskoplarda arkasındaki yıldızların önünde ilerleyen sönük bir ışık kümesi olsa da, önümüzdeki miladi yılda herkes ISON kuyruklu yıldızının adını öğrenecek. The Independent’tan David Whitehouse’un haberine göre zirvede olduğu zaman kuyrukluyıldız dolunaydan bile daha parlak olacak.
Küresel asteroit ya da kuyruklu yıldız erken uyarı sistemimiz olmadığı için ISON kuyruklu yıldızı da tesadüfi olarak keşfedilmiş.
ISON, Rusya’daki Kislovodsk Rasathanesi’nde araştırma yapan Vitali Nevski ve Artyom Novicnok tarafından fark edilmiş. Kuyruklu yıldız ismini de kullandıkları 40 cm’lik Uluslararası Bilimsel Optik Ağı’ndan (International Scientific Optical Network-ISON) almış.
Rus araştırmacılar çektikleri İkizler ve Yengeç Takım Yıldızları’nın bulunduğu bölgenin resmini özel bir bilgisayar programına yüklediklerinde, Jüpiter’in yörüngesinin ötesinde nispeten daha parlak bir cisim keşfetmişler. Ancak emin olmak için daha büyük bir teleskopla incelemişler. 2011 yılında o bölgeye ait diğer araştırmalarla da karşılaştırılınca ISON kuyrukluyıldızı resmen keşfedilmiş olmuş.
ISON’un yörüngesini hesaplayan araştırmacılar, daha şaşırtıcı bulgulara ulaşmış. Kuyrukluyıldız milyonlarca yıl öteden, Oart Bulutu denilen bir bölgeden geliyor. Gezegenlerin yaratılmasından arta kalan trilyonlarca kaya ve buzu barından bu bölge 1 ışık yılı yani 10 trilyon km’lik bir alanı kapsıyor.
Oart Bulutu’nda güneş bir ışık noktası olarak görünüyor ancak zayıf çekimi yine de burada etkili bulunuyor. Güneş sisteminden en yakın yıldız arasındaki uzaklığın dörtte birini oluşturan Oort Bulutu’nun dış çizgisi, güneş sisteminin sınırını belirliyor.
Bu bölgede yer alan cisimler, o bölgede meydana gelen kütle çekim değişiklikleri nedeniyle harekete geçiyor. Bu şekilde hareket geçen ISON Kuyrukluyıldızı güneş sistemine yapacağı ziyaret muhtemelen ilk ve son olacak.
Kuyrukluyıldız 2013 yazının sonunda küçük teleskoplar ve dürbünlerle görülebilecek. Ekim gibi Mars’ı geçecek ve işler değişmeye başlayacak. Isınan yüzey sayesinde kuyrukluyıldızın gövdesinde çatlaklar oluşacak ve gaz salınımları başlayacak. Kuyrukluyıldızın kuyruğu bu dönemde ortaya çıkacak.
Dünya yörüngesinden geçerken kuyrukluyıldızın etrafından uzay yüzeydeki buzun gaza dönüşmesiyle parlamaya başlayacak. ISON bu dönemde yüzlerce bin km’lik gaz bulutuyla çevrelenmiş olacak.
Kasım sonunda güneşin battığı yönde hava karardığında çıplak gözle görülebilecek. Kuyruğu ufuk çizgisi üzerinde bir fener gibi olacak. Ardından hızla güneşin etrafında tur atacak. Bu dönemde kutup yıldızı gibi kuzey göğünde parlayacak. Aylarca çıplak gözle seyredilecek kuyrukluyıldız güneşe yaklaştığında çok daha parlak hale gelecek. Ancak bu dönemde özel cihazlar olmadan gözlenemeyecek.
Önümüzdeki yıl sadece ISON değil aynı zamanda geçen sene keşfedilen 2014 L4 adlı bir kuyrukluyıldız daha gözlenecek. Mart-Nisan aylarında gözlenebilecek. Kuyrukluyıldız ISON ise güneşin etrafındaki turunun ardından geldiği bölgeye geri gidecek ancak bir daha muhtemelen geri dönmeyecek.
