Bağdat'la yaşanan uçak krizinin perde arkası
Bağdat, Bakan Yıldız`ın uçağının inişine neden izin vermedi.
13 Yıl Önce Güncellendi
2012-12-05 15:40:27
GERİLİM SEÇİMLERİNE DAYANIYOR
Maliki yönetiminin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız`ı taşıyan GAP uçağının Erbil`e inişine izin vermemesinin altında çok boyutlu bir kriz yatıyor.
Irak merkezi yönetimi ile bir süredir tırmanarak artan gerilim, Irak seçimlerine kadar dayanıyor. Türkiye, Irak seçiminde Şii olan Nuri El Maliki yerine sünni aday, Iyad Allawi`yi desteklemişti. Bu tutum, Maliki`yi rahatsız etmiş ve arkasına ABD`nin desteğini de alarak açıkça Türkiye`ye meydan okumuştu.
BASINA YANSIMAYAN KRİZ
O dönemde basına yansımayan kriz, dönemin Bağdat Büyükelçisi Murat Özçelik`in Ankara`ya geçtiği bir kriptoya da yansımıştı.
Özçelik ile Başbakanı Nuri El Maliki arasında arasında geçen olay Başbakan Erdoğan`a da iletildi. Maliki, yabancı diplomatlara kendisi aleyhine sözler söylediğini iddia ettiği büyükelçi Özçelik`in aracının Yeşil Bölge`ye girmesine izin vermedi. Maliki`yi Başbakan Erdoğan`a şikayet eden Büyükelçi Özçelik, "İnfial içinde bir çocuk gibi davranıyor" dedi. Olay şöyle gelişti:
GECE TELEFONU: MALİKİ ÇOK SİNİRLENDİ
"14 Temmuz gecesi, Türkiye`nin Bağdat Büyükelçisi Murat Özçelik`i arayan Irak Hükümet Sözcüsü Ali Debbagh, Başbakan Maliki`nin talimatı üzerine aradığını belirterek, "Yabancı diplomatlarla biraraya geldiğiniz bir toplantıda Başbakanımız aleyhine konuşmuşsunuz. Sayın Başbakanımız bu sözlerinize çok sinirlendi. Bunu size bildirmek isterim" dedi. Büyükelçi Özçelik, Debbagh`a gerekli yanıtları verirken, yaşananlarla ilgili kendisini savundu.
YEŞİL BÖLGEYE GİREMEDİ
Büyükelçi Özçelik, Debbagh`la görüşmesinin ardından 15 Temmuz günü makam aracıyla Yeşil Bölge`ye girmek istedi. Irak askerleri Başbakan Maliki`nin talimatıyla Büyükelçi`yi kapıdan geri çevirerek Yeşil Bölge`ye girmesine izin vermedi.
BAŞBAKAN`A ŞİKAYET ETTİ
Bu olay üzerine Büyükelçi Özçelik, Dışişleri Bakanlığı`na ve Başbakan Erdoğan`a bir bilgi notu gönderdi. Bilgi notunda, "Maliki`nin Başbakanlık görevini sürdürme ihtimalinin, zora başvurmadığı takdirde kalmadığını, Maliki`nin Başbakanlığı suya düşünce infial içinde bir çocuk gibi davranmaya başladığını" aktardı.
MALİKİ BAŞBAKAN OLDU
Büyükelçi Özçelik`in öngörüleri tutmadı ve Nuri El Maliki Kasım ayında Irak Başbakanı oldu ve Maliki hükümeti 21 Aralık`ta da Irak parlamentosundan güven oyu olarak göreve başladı. Görevine devam eden Maliki`nin bu gelişmelerden sonra Türkiye`nin Başbakan olmasını istemediği ve aleyhine çalıştığı gerekçesiyle Türkiye`ye karşı farklı tavırlar sergiledi.
"BAĞDAT`I BY-PASS EDELİM" ÖNERİSİ
Bağdat yönetimi ile ikinci gerginlik ocak ayında yaşandı. Türkiye`nin Irak`a iki yeni sınır kapısı açma önerisine Bağdat yönetiminden olumsuz yanıt geldi. İşadamları ile birlikte Erbil ve Dohuk`a giden dönemin Hakkari Valisi Muammer Türker, Bölgesel Kürt Yönetimi Lideri Mesut Barzani ile görüştü. Barzani, Türk heyetine ilginç bir öneride bulundu: "Irak merkezi yönetimini by-pass edelim. Sınır valilerimiz anlaşmaya imza koysun ve sınır kapılarını açalım." Bu öneri, Başbakan Erdoğan`a iletildi ve devletin üst yönetiminde konuşuldu. Maliki, bundan da büyük rahatsızlık duydu ve egemenlik haklarının ihlali olarak algıladı.
TARIK HAŞİMİ KRİZİ
Maliki yönetimi ile en büyük krizlerden biri de Irak Cumhurbaşkanı Tarık Haşimi oldu. Ülkesinde idamla yargılanan ve hakkında Interpol tarafından kırmızı bülten çıkarılan Haşimi, Türkiye`ye sığındı. Başbakan Erdoğan, Haşimi`ye koruma ve İstanbul`da ev tahsis etti. Haşimi 3 aydan fazla Türkiye`de kaldıktan sonra Katar`a gitti. Bu süreçte Bağdat yönetimi ile karşılıklı sert mesajlar verildi.
SON KRİZ ENERJİ
Bağdat ile yaşanan son krizin perde arkasında ise enerji ve Irak`ın yeraltı zenginlikleri konusu var. Türkiye`nen her fırsatta dile getirdiği, "Irak`ın yeraltı zenginliklerinin kullanımı tüm Irak halkına aittir" yaklaşımına rağmen Irak merkezi yönetimini by-pass ederek Kuzey Irak yönetimi ile ortak projelere girişmesi Maliki`yi rahatsız etti. Maliki, Türkiye`nin Kuzey Irak`tan 2014`ten itibaren ithal edeceği doğalgaz projesinden büyük rahatsızlık duydu. Özel bir şirket tarafından getirilmesi planlanan doğalgaz anlaşması, merkezi hükümetin engellemeleri nedeniyle bir türlü imzalanamadı. Türkiye 20 yıl içinde Kuzey Irak`tan 3 milyar metreküpe kadar doğalgaz ithal etmek istiyor.
KRİZ SİYASİ
Güvenilir kaynaklar, Bağdat yönetimi ile yaşanan krizin her ne kadar ekonomik gibi görünse de temelinde diplomatik ve siyasi sorunların yattığını vurguluyor. Fazla söze gerek yok. Yukarıdaki anlattığımız olaylara bakıldığında işin rengi de ortaya çıkmış oluyor. (Ensonhaber)
Haber Ara