UAEK: İran bir nükleer tesisi işletime açtı
Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, İran'ın zenginleştirilmiş uranyum miktarını iki misline çıkarmayı hedeflediği görüşünde.
13 Yıl Önce Güncellendi
2012-12-03 16:00:23
UAEK açıklamasında, "Fordo nükleer tesisine uranyumu yüzde 30 oranında zenginleştirmek amacıyla tüm teknik cihazların monte edildiği" ifade edilerek, "Tahran yönetiminin bundan böyle zenginleştirilmiş uranyum miktarını iki misline çıkaracağı" belirtildi.
UAEK'nun elindeki verilere göre Fordo nükleer tesisi 2 bin 800 santrifüj kapasitesine sahip ancak şu anda 700 santrifüj çalıştırılıyor.
Tahran yönetiminin 2010 yılından bu yana nükleer tesislerinde yüzde 20 düzeyinde toplam 233 kilogram uranyum zenginleştirdiği belirtiliyor.
UAEK ile İran arasında 13 Aralık'ta Tahran'da yapılması planlanan görüşmede "Yapısal Yaklaşım Uygulaması" belgesinin imzalanmasını bekleyen UAEK aynı zamanda Parçin ve Fordo nükleer tesislerinde denetim yapmayı da talep ediyor.
Kurumun veriline göre Tahran yönetiminin sahip olduğu nükleer tesisler ise şöyle:
FORDO: Tahran yönetimi gizli tuttuğu bu tesisin varlığını ilki kez 2009'da UAEK'e bildirdi. Başkent Tahran'ın güneyinde yeraltında inşa edilen nükleer tesis bir tünel ile Kum kenti yakınındaki askeri bir tesise bağlı. Askeri tesis 3 bin santrifüj kapasitesine sahip. Uranyum zenginleştirilmesi için gerekli tüm ünitelerin monte edildiği Fordo nükleer tesisinde uranyumu yüzde 20 oranında zenginleştirme faaliyetleri devam ediyor.
NATANZ: Başkent Tahran'ın güneydoğusunda yer altında inşa edilen tesiste elektrik elde etmekte kullanılmak üzere düşük düzeyde uranyum zenginleştiriliyor.
BUŞEHR: Ülkedeki 1979 İslam Devrimi öncesinde inşasına başlanan nükleer tesis, devrimden sonra Alman KWU firmasının projeden çekilmesi üzerine uzun süre tamamlanamadı. Sonraki yıllarda Rusya Federasyonu ile varılan anlaşma üzerine tesisi Rusya tamamladı ve Eylül 2011'de işletmeye açıldı. Tesiste iki nükleer reaktör bulunuyor.
İSFAHAN: Yakıt (zenginleştirilmiş uranyum) çubuklarının elde edilmesi ve santrifüjlerde gereksinim duyulan hexafluorid gazı bu tesiste üretiliyor.
ARAK: Varlığı 2002'den beri bilinen ağır bu su reaktöründe, Batı kaynakları nükleer bomba imalatında kullanılan plutonium hazırlandığını ileri sürülüyor.
TAHRAN: Şah Rıza Pehlevi'nin 1979'da ABD'nin yardımıyla inşa ettiği başkent Tahran'daki bu hafif su reaktöründe özellikle tıp alanında kullanılan malzeme üretiliyor. Bu malzemelerin üretilebilmesi için de yine yüzde 20 zenginleştirilmiş uranyuma ihtiyaç duyuluyor.
KARJ: Başkent Tahran yakınındaki bu reaktör araştırma amaçlı olarak kullanılıyor ve tıp alanında kullanılacak malzeme üretiliyor.
PARÇİN: Başkent Tahran'ın güneydoğusundaki bu nükleer tesis İran ile UAEK ve uluslararası toplum arasındaki en büyük sorun. İran yönetimi "barışçıl amaçlı faaliyetlerde bulunduğunu" ifade ederken UAEK, bu tesiste "nükleer başlık denemeleri yapıldığı yolunda kanıtlar bulunduğu" görüşünde. Tahran yönetiminin geçtiğimiz Ocak ve Şubat aylarında UAEK müfettişlerine denetim yapma izni vermemesi de uluslararası toplumun bu kaygılarını güçlendiriyor.
İran yönetiminin Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması'nın(NPT) ani denetimleri öngören ek protokolünü onaylamaktan ısrarla kaçınması da nükleer programı üzerindeki tartışmaların önemli bir nedeni.
Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu(UAEK), üst düzey teknik bir heyetle 13 Aralık'ta Tahran'a gidecek.
UAEK Başkanı Yukiya Amano'nun bu yıl Mayıs'ta Tahran'a yaptığı resmi ziyaret sırasında üzerinde mutabakat sağlanan "Yapısal Yaklaşım Uygulaması" belgesinin 13 Aralık'ta Tahran'daki resmi görüşmelerde imzalanması bekleniyor.
İçeriği açıklanmayan belgenin UAEK müfettişlerinin İran'daki nükleer tesislerde yapacakları denetimlerin kurallarını belirlemeye yönelik olduğu belirtiliyor.
Bu arada geçtiğimiz hafta yapılan yönetim kurulu toplantısında ABD temsilcisi, Tahran yönetimine "nükleer programının askeri boyutuna ilişkin kaygıları gidermek üzere" gelecek yıl Mart ayına kadar süre tanıdıklarını açıklamıştı.
Tahran yönetiminin Yapısal Yaklaşım Uygulaması belgesini imzalamaması ve Parçin ile Fordo nükleer tesislerinde UAEK'in denetim yapmasına izin vermemesi halinde ABD'nin bazı Batılı müttefiklerinin desteğiyle İran'a yönelik yeni bir karar tasarısı sunacağı ve kabul edilmesi halinde de İran'ın nükleer dosyasını yeniden BM Güvenlik Konseyi'ne göndermesine kesin gözüyle bakılıyor.
SON VİDEO HABER
Haber Ara