İsrail Gazze'ye saldırarak Mursi'yi test ediyor

TİMETÜRK / DAVID D. KIRKPATRICK / MAYY EL SHEIKH

Gazze'de artan çatışma Mısır'ın Mursi'sinin Hamas'ın militan grup İslamcı dostlarıyla ve İsrail ile Mısır'ın sınır barışı anlaşmasına bağlılığı arasında içler acısı bir test ile karşı karşıya bıraktı.

İki gün boyunca Filistinli sivilleri öldürdüğü için İsraili 'vampir' olarak adlandıran eski Müslüman Kardeşler lideri Mursi anlaşmayı tehlikeye sokmadan ulaşabileceği her diplomatik hareketi gerçekleştirmeye çalışıyor.

Mısır halkı,Mısır liderliği,Mısır hükümeti ve tüm Mısır bütün çabalarıyla Filistin katliamını ve ölümleri durdurmak için bu saldırıya karşı koyuyor. Mursi; 'İsrailliler bu saldırganlığı kabul etmeyeceğimizi anlamalılar,' dedi.

Ama İsrail ve Hamas saldırılarını artırıyor ve olası İsrail kara saldırısı başgösteriyor ve Mursi kendini daha da bağlanmış buluyor. Mısır'ın ilk özgür başkanlık seçimlerinde 2009'da Filistin'e karşı İsrail saldırısı sırasında eski başkan Hüsnü Mübarek'in bu duruma razı olduğu sezildiğinde radikal bir değişim talebiyle yüz yüze kalmıştır. Ama aynı zamanda Mursi Batı'nın yardımını sağlamlaştırmak için ve can çekişen ekonomisini harekete geçirmek için İsrail ile soğuk savaşında dengeyi korumak zorunda.

Bölünen sadakatinin farkında olarak her iki tarafta onu test ediyor gibi görünüyor. Mısır Müslüman Kardeşlerin İslamcı Filistin dalı Hamas şu anda en büyük Arap devletini yöneten ideolojik kardeşinin desteğinden ne kadar yararlanabileceğini görmek için çabalıyor. Ve bir yandan da İsrail'in savaş yanlısı liderliği Mursi'nin barış anlaşmasına sadakatinin derinliğini görmek istiyor.

Bar İlan Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Merkezi Begin-Sadat müdürü Profesor Efraim Inbar; 'Mısırlıları test ediyoruz,'dedi. Hamas konusunda Amerikalılar bizim yanımızda. Açıkca görülüyor ki Mursi bizi değil Hamas'ı destekliyor.

Mursi şimdiye kadar İsrail'e hoşnutsuzluğunun sinyallerini diplomatik adımlarla verdi. Tel Aviv'den Mısır elçisini çağırdı ve başbakanını dayanışma misyonu olarak Gazze'ye gönderdi. Başkan Obama'ya BM'ye ,Avrupa Birliği' ve Arap Birliğine bu saldırıyı durdurmaya çalışmak için çağrıda bulundu.

Mursi ayrıca çatışmalarda yaralanan Gazze sakinleri için sınırlarını ve hastahanelerini açtı ve askeri helikopterlere onları taşıma emri verdi. Üst düzey generaller ile görüştü ve Mısır devlet medyası hava üsslerini teftiş ettiklerini ve Gazze sınırına yakın savunma hazırlıkları yapıldığını bildirdi. Henüz Hamas'a askeri yardım da bulunmadı ve İsrail'e karşı direk bir harekette bulunmadı.

Mısır'ın içinde Mursi'nin tepkisindeki istek şimdiye kadar halkı arkasında topladığını gösteriyor. Filistin topraklarını İsrail'in işgal etmesine muhalefet olmak ve kendi sakinlerine muamelesi İslamcıları,laik eleştirmenleri ve hatta Mısır Kıpti Hıristiyan kilisesini birbirine bağlayan tek sebep olabilir. Eski başkan adayı Amr Musa'nında içinde olduğu Mursi'nin bazı rakipleri Mursi'nin eylemlerini kınadı.

Kahire Amerikan Üniversitesi'de bir siyaset bilimci olan Emad Şahin; İsrail ile Mısır arasında yasal yükümlülükler içinde her şeyi yapabilir,dedi

Özellikle İsrail Gazze'ye kara harekatına başlarsa daha fazla eylem için sinir ve talepler artabilir. Mursi'nin başkanlığını destekleyen Müslüman Kardeşler saldırıyı kınayan bir bildiri yayınladı ve Arap devletlerini dökülen Filistin kanlarını izleyip kıllarını kıpırdatmamaları sebebiyle suçladı.

Kardeşer ; İsrail'i kastederek 'Bizce en azından bu acımasız varlıkla ticari ilişkilerin ve diplomatik ilişkilerin kesilmesi gerek,' diye ekledi. Mısır hükümeti Araplara ve müslümanlara örnek olması için bu adımı atması gerektiğini söyledi.

Al-Nour partisinin aşırı muhafazakar İslamcıları Mursi'nin adımlarının yeterli olmadığını faili caydırmak için ve intikam alınana kadar yasal olarak suçluları takip etmek için ek adımlara ihtiyaç olduğunu söyledi.

Caddelerde Kahire'de kapalı Tahrir Meydanında Arap Birliği dışında göstericiler İsrail bayrağı yaktı. Camileri ve dini enstitüleri denetleyen bakanlık liderleri Müslüman vaizleri Cuma günü Gazze'ye destek için toplanma çağrısında bulundu.

Hamas eski sponsoru Suriye ile ayrıldı ve Kardeşler Mısır parlamentosunda liderlik kazandığından beri iki grup arasındaki ilişki daha yakın ve daha karışık oldu. Kardeşler Kahire'de Hamas liderlerini karşıladı ama grubu İsrail ile sakin ilişkiler sürdürmeye teşvik etti böylece Hamas Mısır'ı zorlu siyasi geçişinde uzun süreli idare edebilir ve her iki İslamcı grubun refahı sağlanabilir.

Kardeşlerin özgürlük ve adalet partisi liderleri Batı Şeria'da Filistin yetkisini kontrol eden batı destekli rakip grupları ve grup arasında uzlaşma aracı olmaya çalışması için Hamas'tan geri adım atmayı planladıklarını söyledi. Hamas İsrail'i tanımadı ama Kardeşler uzun zaman önce Camp David anlaşması tarafından öngörülen iki devletli çözümü desteklemek için gelmişti.

Bazı açılardan Mursi Hamas'ı hayal kırıklığına uğrattı. Mısır sınırını Gazze'ye açmadı. Aslında Mısır için bir güvenlik riski teşkil ettiğini öne sürerek İsrailli bir boykotu engellemek için Hamas tarafından kullanılan Mısır Sinai tünellerini kaçakçılık yüzünden kapatmakta yada havaya uçurmakta Hüsnü Mübarek'ten daha agresif hareket etti.

Perşembe günü Hamas liderleri Mursi'nin halk desteğinden memnundu. Hamas lideri Halid Meşal Sudan Hartum'da bir İslam konferansında; 'Halk tarafından seçilmiş Mısır liderliği herkese bir ders veriyor,' dedi. 'Mısır liderliği yeni bir vizyon benimsediğini gösterdi' .'İsrail'i memnun etme dönemi bitti.'

Gazze'de Hamas başbakanı İsmail Haniye ; 'Arap ve Müslüman şehirlerinin hepsi sessiz ama Mısır liderliğinden hızlı yanıt aldık, bizim insanlarımızın avlandığını izlerken liderler buna daha fazla seyirci kalamazlar,'dedi.

New York Times'ta yayımlanan bu makale Timetürk için Ayşe Erem tarafından çevrildi