Mısır 2010'da Nil için bombalama kararı almış

TİMETÜRK / Michelle Kelley ve Robert Johnson

Amerikan özel-güvenlik firması Stratfor’un iç yazışmalarına göre 2010’da Mısır, Sudan’la birlikte Etiyopya’ya karşı Nil nehrindeki paylarını korumak için askeri harekatı tartışmış.

Sömürge-dönemi anlaşmalarıyla Mısır ve Sudan, nehrin suyunun yüzde 90’ını alıyor. Suyun ulaştığı Uganda, Ruanda, Tanzanya, Kenya ve Etiyopya, 10 yıldan fazla süredir yeni bir anlaşma talep ediyor. Nil, güneyden kuzeye akıyor ve bu yönüyle dünyadaki az sayıdaki nehirden biri. Afrika’da ise sadece 2 tane var.

Yani Kahire, devasa bir su kaynağının üzerinde oturmaktan ziyade en sonunda yer alıyor ve akıntının kaynağında yer alan ulusların nazları ile kaprislerini çekmek durumunda. Temiz su üzerindeki her çeşit hükümet ile diplomasi bir yere kadar ilerliyor.
26 Mayıs 2010 tarihli Mısır diplomatik kaynaktan gelen bir rapor ülkenin hüsranını yansıtıyor:

“Sudan devlet başkanı Ömer Beşir, Mısırlıların Kusti’de küçük bir havaalanı yapmasına izin vermeye ikna oldu. Bu havaalanına Mavi Nil üzerindeki su tesislerini yok etmek için gönderilebilecek Mısır komandoları yerleştirilebilecek. Diğer her şey işe yaramazsa, bu da bir seçenek.”

Etiyopya’dan başlayan Mavi Nil, Mısır’dan Akdeniz’e dökülen suyun yüzde 85’ini teşkil ediyor. Mısır devrimi, Hüsnü Mübarek’i 2011 Şubat’ında devirdikten bir ay sonra Etiyopya, Büyük Etiyopya Barajı’nın inşaatını duyurmasıyla daha büyük bir tehdit haline geldi.

Bu senenin Nisan ayında The National’dan Bradley Hope, inşaatın başladığını ve dev projenin “geçen senin siyasi ayaklanmasını solda sıfır bırakacak şekilde Mısır’ı istikrarsızlaştırabileceğini” söyledi.

Mısır’ın geçen senenin başına kadar Su ve Tarım Bakan’ı olan Muhammed Nasır El-Din Allam Hope, “Siyasi, ekonomik ve sosyal istikrarsızlığa neden olur. Milyonlarca insan aç kalır. Her yerde su kesintileri olur. Çok büyük” demişti.

1 Haziran 2010 tarihli ve “Mübarek ve (o zamanlar istihbarat başkanı Ömer) Süleyman ile düzenli doğrudan ilişkiye üst-düzey Mısır güvenlik/istihbarat kaynağına” dayanan bir raporda şunlar ifade ediliyor:

“İşbirliği yapmayan tek ülke Etiyopya. Diplomatik yaklaşımla onlarla konuşmaya devam ediyoruz. Eğer iş kriz varırsa, baraja bir jet göndereceğiz ve aynı gün geri döneceğiz. Bu kadar basit. Ya da barajı sabote etmek/engellemek için özel kuvvetlerimizi gönderebiliriz. 1970’lerin ortasında, sanırım 1976’da, Etiyopya büyük bir baraj yapmaya çalışırken Mısır’ın yaptığı operasyonu hatırlayın. Denizden Etiyopya’ya giden ekipmanı havaya uçurmuştuk”.

29 Haziran 2010 tarihli ve Lübnan’ın Mısır Büyükelçisi’ne atıf yapan bir raporda Mısır ve yakında-bağımsız-olacak güney Sudan liderlerinin ordunun eğitimi dahil “her iki ülke arasındaki stratejik ilişkileri geliştirmek için anlaştığını” söyledi ve “güneyin her şeye ihtiyacı olduğu için Mısır-Güney Sudan işbirliğinin ufku sınırsız” diye ekledi.

Mısır’ın ikinci devlet başkanı Enver Sedat 1979’da, “Mısır’ı savaşa götürebilecek tek mesele yine sudur” demişti.
Şu anki Mısır Devlet Başkanı Stratfor e-postlarını, “Mısır-Etiyopya ilişkilerini bozmak için tasarlanmış” dedikodular olarak niteledi. WikiLeaks, Anonymous adlı hacker grubunun elde ettiği (2004 Haziran’ı ile 2011 Aralık arası tarihli) 5 milyon Stratfor e-postasının 53 bin 860’ını yayınladı.