2013 yılı 'Piri Reis yılı' olacak

Denizci, Coğrafyacı, Kartograf ve günümüzde kullanılan ifadesiyle “araştırmacı bir bilim adamı” olan Piri Reis’in günümüze gelen üç eserinden birincisi 1513 tarihli Dünya Haritası. 6 parçadan oluşan haritanın sadece bir parçası elde bulunuyor. Haritanın asıl büyük kısmı ise kayıp durumda. Buna rağmen, haritanın elde bulunan kısmı bile Büyük Keşifler Çağı’na dair çok önemli bir belge özelliği taşıyor.

Piri Reis’in günümüze gelen ikinci eseri ise Dünyanın ve Akdeniz’in ilk Seyir Hidrografi, ilk ekonomik ve sosyal kitabı, ilk deniz atlası gibi özellikleri olan, daha çok Kitab-ı Bahriye olarak bilinen Bahriye adlı eseri. Eser, bu özellikleri ile 16. Yüzyıl Akdeniz ve adalarının Coğrafi durumlarını, buralardaki halkların hayatlarını ekonomik ve sosyal yönleri ile de anlatan, 16. Yüzyıl Akdeniz’ini günümüze taşıyan eşsiz bir kültürel miras olarak kabul ediliyor. Eserin, aynı yıllarda yazılmış Akdeniz’e dair benzer eserlerden üstün ve gerçekçi olduğu, dünya bilim çevrelerince de kabul ediliyor.

Kitab-ı Bahriye’nin diğer bir özelliği de Piri Reis’in 15. Yüzyılda yaşamış olmasına rağmen insancıl kişiliği ile günümüz anlamında bilim adamı olduğu fikrini ortaya koyması. Piri Reis’in, kitabını “Akdeniz İnsanı için”; yani dil, din, ırk farkı gözetmeden bütün Akdenizliler için yazdığını ifade etmiş olması, Osmanlı’nın bakış açısını yansıtması bakımından da özel bir önem ve değer taşıyor.

Piri Reis’in günümüze gelen üçüncü eseri ise İstanbul ile Amerika kıtası arasındaki alanı içeren Bölgesel Haritası. Bu haritanın da tamamı değil, Amerika Kıtası’nın orta ve Kuzey Bölümünü içeren dörtte birlik parçası günümüze kadar gelebilmiş durumda. Buna rağmen eldeki parça bile keşifler tarihi için olduğu kadar, kartografya tarihi içinde önemli bir eser ve bilim çevrelerince “haritacılık şaheseri” olarak değerlendiriliyor.