Komisyon, mağdur vatandaşa ödenecek nakdi tazminatı belirleyecek
23 Eylül 2012'den sonra kesinleşen yargı kararları için temel hakların ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesi'ne "bireysel başvuru" yolunu açan Hükümet, halen AİHM'de bekleyen 17 bini aşkın dosya için de yeni bir adım atmaya hazırlanıyor.
Sabah gazetesinin özel haberine göre Mayıs ayında TBMM'ye sunulan "Yargılama Sürelerinin Uzunluğu ile Mahkeme Kararlarının Geç veya Kısmen İcra Edilmesi ya da İcra Edilmemesi Nedeniyle Tazminat Ödenmesine Dair Kanun Tasarısı" önümüzdeki hafta Adalet Komisyonu'nda ivedilikle görüşülecek. İlk etapta, uzun yargılama süresinden kaynaklanan ve AİHM'de bekleyen 3 bin civarında dosya Ankara'da kurulacak İç Hukuk Komisyonu'nda ele alınacak.
Tazminat Komisyonu gibi çalışacak bu mekanizma sayesinde AİHM'deki stok dosyalar eritilecek, mağdura nakdi ödeme yoluyla Türkiye içinde sonuçlandırılacak. Adalet Bakanı Sadullah Ergin, komisyonun performansına göre, AİHM'deki farklı konulara ilişkin yaklaşık 15 bin dosyanın da Türkiye'ye iade edilerek çözüme kavuşturulabileceğini belirtti. Ankara, Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru yolunu açtığı için 2014'e kadar AİHM'ye gidecek dosyalar dondurulurken AİHM'de duran 17 bini aşkın dosya da Ankara'ya çekilerek neticelendirilecek. AİHM, daha önce Türkiye için benzer bir kapıyı, Kuzey Kıbrıs'taki Rum varlıkları için oluşturulan "Taşınmaz Mal Komisyonu" ile "terörle mücadele çerçevesinde mağdur olan vatandaşlarla" ilgili olarak da aralamıştı.
Türkiye, AİHM'de en fazla şikayet edilen 2., hakkında en fazla ihlal kararı verilen 1. ülke konumunda. Yeni sistemin işleyişi şöyle planlanıyor:
KOMİSYONUN KAPSAMI: AİHM'ye taşınan başvurulardan, uzun yargılama süresine dayalı mağduriyetleri görüşmek ve ödenecek tazminatı tespit etmek üzere 5 üyeli komisyon kurulacak. Komisyonda Adalet Bakanlığı'nın önereceği 4, Maliye Bakanlığı'nın da 1 temsilcisi bulunacak.
BAŞVURU SINIRLARI: Ceza hukuku kapsamındaki soruşturma ve koğuşturmalarla özel hukuk ve idare hukuku kapsamındaki yargılamaların makul sürede sonuçlandırılmadığı, mahkeme kararının geç veya kısmen icra edildiği ya da hiç icra edilmediği iddiasıyla AİHM'ye yapılan başvurular, bu yasa yürürlüğe girdikten sonra Ankara'daki İç Hukuk Komisyonu'nda görüşülecek.
BAŞVURU SÜRESİ: Dosyasını AİHM'ye taşıyan mağdurlar, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde komisyona başvurabilecek. Başvurular, Cumhuriyet Başsavcılıkları aracılığıyla da yapılabilecek. Mağdur taraf komisyona başvurmaz ise AİHM'den alacağı "başvurunuz kabul edilemez" yazısının üzerinden 1 ay geçmeden yine Ankara'daki tazminat mekanizmasından yararlanabilecek.
KOMİSYONUN KARAR TAKVİMİ: Komisyon, başvuruları en geç 9 ay içinde sonuçlandıracak.
YORUM KRİTERİ: Komisyon, değerlendirmelerini AİHM'nin emsal kararlarını gözeterek verecek.
KOMİSYON KARARININ ETKİSİ: İç Hukuk Tazminat Komisyonu'nun kararı ilgili adli veya idari organa gönderilecek. Başvuruya konu işlem hala sonuçlandırılmamışsa, komisyon kararı üzerine ivedilikle sonuca bağlanacak.
YARGI YOLU YİNE AÇIK: Komisyonun takdir edeceği tazminat miktarına veya kararına karşı Ankara Bölge İdare Mahkemesi'ne itirazda bulunulabilecek. Mahkeme bu dosyayı öncelikle görüşüp 3 ay içinde sonuçlandıracak. Bu karar kesin olacak.
ÖDEME SÜRESİ: Uzun yargılama mağduru ile ilgili kararın kesinleşmesinden itibaren 3 ay içinde gerekli tazminat miktarı ödenecek.
