Spor bir kültür olarak yapılmalıdır. Kişi hangi yaşta spora başlarsa başlasın mutlaka sağlık muayenesinden geçmelidir. Bir ortopedi ve travmatoloji uzmanı ile dahiliye uzmanı tarafından muayene edilen kişinin, kas ve iskelet sisteminin, tercih edilen sporu yapmaya uygun olup olmadığına karar verilir. Kişinin belirli bir sağlık problemi varsa doktor tarafından saptanıp, kendisine uygun olan spor türünün kararlaştırılması çok önemlidir. Memorial Ataşehir Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü'nden Prof. Dr. Semih Gür, hangi yaşta hangi spor yapılması ve kişiye uygun sporlar konusunda bilgi verdi.
Çocukluk dönemindeki sporlar oyuna yönelik olmalı!
Çocukluk döneminde spora başlayan kişilerle, ileri yaşta spor yapmaya başlayanlar arasında; fiziksel, sosyal, ruhsal ve kimlik gelişimine kadar her alanda farklılıklar bulunmaktadır.
Çocukluk döneminde yapılan sporlar daha çok oyuna dayalı sporlar olmalıdır. Çocuklara ağırlığa dayalı sporlar asla yaptırılmamalıdır. Çocuklar, gelişim evresinde olduğu için kuvvet antrenmanlarına dayanıklı değildir. Çünkü çocukluk döneminde kemikler henüz gelişime açıktır, kalp kapasitesi farklıdır, karbonhidrat deposu yetişkinlere göre daha azdır.
Bunun için çocuklar aşırı efor sarf edecekleri sporlardan uzak durmalıdır. Ailelerin çocuklarını, tercih ettikleri ve sağlık durumlarının uygun olduğu spor dallarına yönlendirmesi gerekir.
Bir birey 4 yaşından itibaren spor yapmaya başlayabilir. Bu yaşlarda çocuklar bireysel çalışmalardan çok grup sporlarına yönlendirilebilir. "4-9" yaş arası çocuklar temel sporlar denilen yüzme, jimnastik, atletizm ve kayma sporlarını yapabilir. Bunlar daha çok oyuna dayalı sporlardır. Çocuklar "9-11" yaşlarına geldiklerinde ise; voleybol, basketbol, futbol, tenis, aletli jimnastik gibi teknik becerilerinin gelişebileceği spor dallarına yönlendirilebilir.
Çocuğun profesyonel sporcu olması hedefleniyorsa, öncelikle bu yolun çok zor ve çetin olduğunu kabul etmek gerekiyor. Bu gibi beklentiler iyi yönetildiği zaman çocuk rahatça yönlendirilebiliyor. Kötü yönetilmesiyse spordan soğumasına ve uzaklaşmasına neden olabiliyor. Eğer amaç çocuğun profesyonel sporculuğa yönlenmesini sağlamak değilse, her yaşta istediği spora başlayabilir. Ancak burada önemli olan ona uygun bir program çizilmesi ve özel antrenmanlara erken dönemde değil, ilerleyen dönemde başlanması. Yaşın da mutlaka göz önüne alınması gerekiyor.
2-3 yaş: Koşma, yakalama ve zıplama gibi temel hareketleri yapabiliyorlar. Dolayısıyla bunları içeren bahçede koşma, yürüme, dans etme, suda gözetim altında oynama ve deneyimli kişiler eşliğinde jimnastik eğitimi olabilir.
4-6 yaş: Dans, yüzme, jimnastik, ip atlama ve üç tekerlekli bisiklete binmek gibi sporlar ideal.
7-10 yaş: Jimnastik, yüzme, futbol, basketbol, voleybol, hentbol, bisiklet, tenis ve yüzme gibi sporlarla ilgili temel eğitime yönlendirebilirsiniz.
10 yaş sonrası: Önceki yaşlarda başladıkları sporları daha organize olarak yapmaya devam ederken, atletizm, güreş ve küreğe başlayabilirler. Birkaç yıl sonraysa güç gerektiren boks, tekvando ve karateye geçebilirler.
Kişinin 14 yaşından önce boks, halter, ağır binicilik, güreş ve karateye başlaması uygun değildir. Çünkü kemik gelişimi henüz tamamlanmamıştır ve vücuda ağırlık bir bindiren bu sporlar vücut için zararlı olabilir. Özellikle bu dönemde kişinin başlayacağı spora, fiziksel yapısının uygun olup olmadığı çok önemlidir. Gençlik dönemi genellikle takım çalışmasına yönelik sporlar için uygundur. Ancak seçilen spora bağlı olarak tek yönlü antrenmanların yapılması doğru değildir. Bu durum, çocuğun iskelet sistemi için olumsuz etkiler yaratabilir. Çünkü iskelet sistemi çok hassastır, büyüme plakları denilen boy uzama ve gelişme plakları, yüklenmelerden ve travmalardan olumsuz etkilenebilir. Bunun için aileler 14 yaşından önce kız ya da erkek çocuklarının ağırlıklarla çalışmasına izin vermemelidir. Kas kuvvetindeki en büyük artış; erkeklerde "6- 8 -13 -14", kızlarda ise "4 ve 9" yaşlarında daha hızlı olur. Bu dönemlerde kesinlikle ağırlık ve kuvvet antrenmanları yapılmamalıdır.
Parklardaki spor aletleri sakatlayabilir
Spor olanaklarını artırmak amaçlı parklara konulan aletler bilinçli kişilere yararı olabileceği gibi bilinçsizce kullananlar için tehlike oluşturabilir. Örneğin; diz problemi olan biri bilmeden dizini çalıştırırsa kendini sakatlayabilir. Bunun için bu alanlardaki aletler hakkında bilgilendirme içeriklerinin artırılması gerekir.
SPOR DALI BAŞLAMA YAŞI
Atletizm10-12
Basketbol 7-8
Boks 13-14
Bisiklet 14-15
Eskrim 7-8
Artistik Cimnastik 5-6
Cimnastik (Bayan) 6-7 1
Cimnastik (Erkek) 6-7
Kürek12-14
Kano 12-14
Kayak6-7
Futbol 10-12
Yüzme 3-7
Judo 8-10
