Rusya'da bulunan Türk şehitlikleri imar edilecek

Ankara ve Moskova, yaşanan savaşlar neticesinde birbirlerinin topraklarında hayatlarını kaybeden askerlerin mezarlarının imarı için ikili anlaşma imzalayacak. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in 15 Ekim'de Üst Düzey İşbirliği Konseyi (ÜDİK) toplantısı için gerçekleştireceği Türkiye temaslarında imzalanması beklenen anlaşma çerçevesinde, ilk olarak Krasnoyarsk Bölgesi'nde bir Türk şehitliği açılacak.

Rusya Başbakanlığı'ndan yapılan açıklamada Türkiye ile konunun hükümet düzeyinde müzakere edildiği belirtildi. Anlaşma çerçevesinde iki ülkede bulunan askerlerin hatıralarının yaşatılması ve bunun için karşılıklı işbirliği mekanizmasının kurulması planlanıyor.

PUTİN'İN TÜRKİYE ZİYARETİNDE İMZALANACAK

Şehitliklerin karşılıklı imarı konusundaki anlaşma üzerinde mutabakat sağlandığı ve anlaşmanın Türkiye'de gerçekleşecek ÜDİK toplantısında imzalanmasının beklendiği Türk diplomatik kaynaklarınca da teyit edildi.
Türk kaynaklar, ilk aşamada Krasnoyarsk'ta yeni bir Türk şehitliği açılmasının, ardından da zaman içinde eldeki bilgilere göre farklı alanlarda da çalışmalar yapılmasının öngörüldüğünü kaydetti. Çalışmaların, iki ülke arasında her alanda gelişen ilişkilere yeni ve özel bir katkı sağlaması bekleniyor.

Halen bir tarafında Osmanlıca, bir tarafında Rusça, bir tarafında da Almanca metinlerin bulunduğu Krasnoyarsk kentindeki anıt, Osmanlı esirleri adına Rusya Federasyonu'nda inşa edilen tek eser. Zamanla kentin merkezinde kalan Troitski mezarlığında bulunan anıt, aynı zamanda hayatını kaybeden Alman ve Avusturyalı esirlerin hatırasını taşıyor. 1915'de inşa edilen anıtta, "Krasnoyarsk şehrinde esir kampında müttefik Türk, Alman ve Avusturya orduları subaylarından vefat edenlere arkadaşlarının ithafı" ibaresi yer alıyor.

RUS KAMPLARINDA HER GÜN 30-40 TÜRK ESİR YAŞAMINI YİTİRİYORDU

Osmanlı'nın en çok esir verdiği devlet olan Rusya'da 1914-1917 yılları arasında Kafkas Cephesi'nden esir düşenlerin sayısının 60-70 bin civarında olduğu belirtiliyor. Farklı kaynaklara göre Rusya'da askeri esirlerin yanı sıra işgal bölgelerinden toplanmış siviller de bulunuyordu.

Rusya'da da Türk askerlerinin mezarlarının bulunduğu biliniyor. 1.Dünya Savaşı'nda Rusya Türk esirlerini Tiflis (Gürcistan) ve Bakü Nargin Adası (Azerbaycan) dışında Kozohova, Varnavin, Vetluga, Domçirkina, Arhangelsk, Kaluga, Uralsk, Krasnoyarsk, Tomsk, Kosturma, İrkutsk, Çita, Barnaul, Kazan, Simbirsk ve Ufa gibi kentlerdeki esir kamplarına aktarmıştı. Rus tarihçiler, Türk esirlerin kamplarda bazı zorluklar ve hayati tehlikelerle karşılaştıklarını belirtiyor. Rus arşivlerindeki bilgilere göre, esir kamplarında her gün 30-40 Türk askeri yaşamını yitiriyordu.

RUSYA DA SAN-STEFANO ANITININ AÇILMASINI İSTİYOR

Rusya, İstanbul yakınlarında 1877-1878 Rus-Türk savaşında ölen Rus askerlerinin anısına yapılan San-Stefano kilise anıtını yeniden inşa etmeyi planlıyor. Rus basınına konu ile ilgili açıklamada bulunan Savunma Bakanlığı'na bağlı Ölen Vatan Savunucularının Anısını Yüceltmek Dairesi Başkanı General Aleksandr Kirillin, "Devlet Başkanlığı'nın 1 Kasım 2007 tarihli talimatıyla yedi ülkede dairemize ait askeri temsilcilik açıldı. Askeri anıt yapı çalışmalarından sorumlu Temsilcilik. Türkiye'de de temsilcilik açmayı planlıyoruz. İkinci Dünya Savaşı yaşanmasa da Türkiye ile çok savaşlar oldu. Orada Birinci Dünya Savaşı yaşandı. Sarıkamış çatışmasında (Aralık 1914-Ocak 1915) 30-40 bin arası askerimiz hayatını kaybetti. Onların anısı maalesef korunmuyor. Bu Rus-Türk savaşı. Beş binden fazla askerimizin toprağa verildiği yerde San-Stefan anıtı inşa edilmişti. Ama Birinci Dünya Savaşı'nın başlarında Jön Türkler anıtı yıktı. Başka örnekler de var." şeklinde konuştu.