300 yıllık cami âtıl vaziyetten kurtarıldı

Erzurum'un Gürcü Kapı semtinde bulunan 300 yıllık İhmal Camii, restore edilerek orijinal görünümüne kavuşturuluyor. Restorasyon çalışmaları hakkında bilgi veren Erzurum Vakıflar Bölge Müdürü Kenan Ungan, tarihi mekânın etrafını vasıfsız yapılardan kurtardıklarını belirterek, "Camiye sonradan eklenen yerleri söktük. Zaman içinde tahrip olan bölümler ise orijinal malzemelerle yeninden yapıldı." dedi.

Kısa bir süre öncesine kadar tarihi İhmal Camii'nin etrafı çarpık yapılarla kuşatılmıştı. Cami, olması gerekenden daha kısa görünüyordu. Pencereleri tahrip edilmiş, gereksiz eklemeler yapılmıştı. Caminin şadırvanı ise kullanılmaz bir haldeydi. Duruma el koyup restorasyon için proje hazırlayan Vakıflar Bölge Müdürlüğü, caminin tarihi niteliklerini gün yüzüne çıkardı. Caminin tahrip edilmiş görünümünde, duvarların bitişiğine çay ocağı ve büfeler de yapılmıştı.

Kısa süre önce başlayan restorasyon çalışmaları devam ediyor. İhmal Camii'ne sonradan ilave edilmiş, kirlilik oluşturan son cemaat mahalli tamamen söküldü. Bunun yerine caminin içindeki ahşap işlemelerine uygun olarak hazırlanan malzemelerle son cemaat mahalli yeniden yapılıyor. Caminin dışında yapılan diğer bir çalışma ise duvarların etrafına yığılmış toprağın kaldırılması oldu. Buna göre, daha önce pencere seviyesine gelen toprak kaldırılarak pencerelerin yerden daha yüksekte görünmesi sağlanacak.

Caminin içindeki ahşap alanlar da tamir edildi. Tamiri mümkün olamayan kısımlar ise aynı malzemeden yapılan parçalarla değiştirildi. Caminin duvarına çimento kullanılarak yapılan sıvalar, kumlama yöntemiyle sökülerek, 'Horasan Harcı' olarak tabir edilen özel harçla yeniden sıvandı. Minber ve mihrabın, yapıldığı tarihteki gibi görünmesi sağlandı. Caminin kuzey cephesinde bulunan duvar zamanla eğildiği için söküldü. Duvar, teraziye alınarak yeniden örüldü. Dış duvarlardaki taşların üzerindeki boya ve sıvalar kumlama yönetimiyle sökülerek, taşın doğal hali ortaya çıkarıldı. Duvarların daha estetik görünmesi sağlamak amacıyla özel bir dolgu malzemesiyle taş aralarına derz çekiliyor.

Sacdan yapılan eski minaresi kaldırılarak yerine tarihi dokuyla aynı özellikleri yansıtan yeni bir minare yapıldı. Bitme aşamasına gelen minarenin külahı kurşundan yapıldı. Minarenin alemi ise kısa süre sonra yerine yerleştirilecek.

Yapının üzerindeki sacdan çatı kaldırıldı. Tavan döşemesinde bulunan kirişlerden niteliğini kaybetmiş olanlar yenileriyle değiştirildi. Daha önce toprak dama sahip olan yapının tavan döşemesi hava tabancasıyla temizlendi. Mevcut taşıyıcı kirişlerin üzerine de döşeme yapıldı. Caminin doğu cephesinde ise lavabolar ve doğalgaz tertibatı yeninden düzenlendi.

Restorasyon çalışmaları sonucu tarihi kimliği olan bir eserin daha çürümeye terk edilmekten kurtarıldığını belirten Ungan, "Tarihi İhmal Camii de kültür mirasımıza dahil edilmiştir." ifadelerini kullandı. Bölgedeki esnafın ise çalışmalardan memnun kaldığı gözlendi.