Hangi durumlarda oruç bozulur?

Diyanet İşleri Başkanlığı internet sitesinde 'En çok sorulan sorular-Oruçu bozmayan şeyler' bölümünde yer alan fetvalar arasında oruçla sağlık arasındaki ilişki vurgulandı. Tıbbın gelişmesi ile günümüzde pek çok yeni muayene ve tedavi yöntemleri ortaya çıktığı belirtilen yazıda bunlardan bir bölümünün orucu bozduğu halde, bir bölümünün etkilemediği belirtildi. Sağlık sorunu olanların kullanacakları ilaçlarla ilgili orucun bozulup- bozulmadığı konusunda yöneltilen sorulara Diyanet İşleri Din İşleri Yüksek Kurulu'nca şu fetvalar verildi:

* Astım hastalarının oksijen spreyi kullanmalar orucu bozar mı ?: Akciger hastalaının kullandıkları spreyden, bir kullanımda 1/20 mililitre gibi çok az miktar ağıza sokulmaktadır. Bunun da önemli bir kısmı ağız ve nefes boruları cidarında emilerek yok olmaktadır. Bundan geriye bir miktarın tükrük ile mideye ulaştığı konusunda kesin bir bilgi yoktur. Abdest alırken ağızda kalan suyla kıyaslandığında bu miktarın çok az olduğu görülmektedir. Halbuki oruçlu, abdest alırken, ağzına su verdiğinde sudan geri kalan miktarın mideye ulaşması halinde nasıl ki oruç bozulmuyorsa, astımlı hastaların rahat nefes almalarını sağlayan, ağıza süpkürtülen oksijenli ilaç orucu bozmaz.

* Göz damlası kullanmak orucu bozar mı ?: Uzman göz doktorlardan alınan bilgilere göre, göze damlatılan ilaç miktar olarak çok az olup, bunun bir kısmı gözün kırpılmasıyla dışarıya atılmakta bir kısmı ise göz ile burun boşluğunu birleştiren kanallarda emilerek vucuda alınmaktadır. Damlanın yok denilebilecek kadar çok az bir kısmının da sindirim kanallarına ulaşması çok az bir ihtimaldir. O nedenle göz damlası orucu bozmaz.

* Burun damlası kullanmak orucu bozar mı?: Tedavî amacıyla buruna damlatılan ilacın bir damlası yaklaşık 0.06 santimetreküptür. Bunun bir kısmı burun çeperlerince emilmekte, bir kısmı ise mideye ulaşmaktadır. Dini açıdan abdest alırken ağıza su vermede olduğu gibi değerlendirdiğinden, burun dolması orucu bozmaz.

* Kalp hastalarının dilaltı hapı kullanması orucu bozar mı ?: Bazı kalp rahatsızlıklarında dil altına konulan hap, dogrudan ağız dokusu tarafından emilip, kana karışarak, kalp krizini önlemektedir. Söz konusu ilaç ağız içinde emilip yok olduğundan, mideye ulaşmadığı için orucu bozmaz. O nedenle dil altı hapı kullanılabilir.

* Her gün hap kullanmak zorunda olan hastaların oruç tutmaları gerekir mi?: Hastalık, Ramazan'da oruç tutmamayı mubah kılan özürlerdendir. Bir kimsenin oruç tuttuğu takdirde hastalanacaksa oruç tutmayabilir. Ömrü boyunca bu durumda hasta olan kişiler ise, her gün için bir fidye verirler. Yoksul ve muhtaç kişilerin fidye vermeleri de gerekmez. Zira dinimizde hiç kimse, gücünün üstünde bir sorumlulukla yükümlü tutulmamıştır.

* Endoskopi, kolonoskopi yaptırmak, makat veya ferçten ultrason çektirmek orucu bozar mı?: Mideyi görüntülemek veya mideden parça almak için yaptırılan endoskopide, ağız yoluyla yoluyla mideye tıbbî bir cihaz sarkıtılmakta ve işlem bittikten sonra çıkarılmaktadır. Endoskopi veya kolonoskopi yaptırmak; makat veya ferçten ultrason çektirmek; yeme, içme anlamına gelmemekle birlikte, çoğunlukla cihaz içinden su verildiği için oruç bozulur. Ancak, söz konusu işlemlerde cihazların kullanımı sırasında sindirim sistemine su, yağ ve benzeri gıda özelliği bulunan bir madde girmemesi durumunda endoskopi, kolonoskopi yaptırmak, makat veya ferçten ultrason çektirmek orucu bozmaz.

* İdrar kanalının görüntülenmesi, kanala ilaç akıtılması orucu bozar mı?: İdrar kanallarına giren cihazlar veya akıtılan ilaçlar orucu bozmaz.

* Anestezi yaptırmak orucu bozar mı ?: Anestezi, nefes yolu veya iğne ile vücuda ilaç verilerek oluşturulmaktadır. Nefes yolu veya iğne ile yapılan anestezi, mideye ulaşmaktadır. Ancak bölgesel ve genel anestezide, acil durumlarda ilaç ve serum vermek amacıyla damar yolu açılarak serum vermek suretiyle durum saptaması yapılmmaktadır. Bu itibarla, lokal anestezide oruç bozulmaz. Ancak, bölgesel ve genel anestezide serum verildiği için oruç bozulur.

* Kulak damlası kullanmak ve kulak yıkattrmak orucu bozar mı?: Kulak ile boğaz arasında da bir kanal bulunmaktadır. Ancak, kulak zarı bu kanalı tıkadığından su veya ilaç boğaza ulaşmaz. O nedenle oruç bozulmaz. Kulak zarında delik bulunursa ve damlatılan ilaç, mideye ulaşırsa oruç bozulur.

* Fitil kullanmak orucu bozar mı ?: Makattan tedavi amaçlı kullanılan fitiller, her ne kadar sindirim sistemine dahil olmakta ise de, sindirim ince bağırsaklarda tamamlanmaktadır. Fitiller gıda verme özelliği bulunmadığı için orucu bozmaz. Aynı şekilde kadınlarda da tedavi amaçlı vajinadan kullanılan fitiller orucu bozmaz.

* İğne yaptırmak, hastaya serum ve kan vermek orucu bozar mı?: İğnenin orucu bozup bozmayacağı, kullanım amacına göre değerlendirilir. Acıyı dindirmek, tedavi etmek, vücudun direncini artırmak, gıda vermek gibi amaçlarla enjeksiyon yapılmaktadır. Gıda ve keyif verici olmayan enjeksiyonlar, yemek ve içmek anlamına gelmediklerinden orucu bozmazlar. Ancak, gıda veya keyif verici enjeksiyonlar orucu bozar. Hastaya serum veya kan verilmesi de orucu bozar.

* Diyaliz uygulaması orucu bozar mı?: Böbrek yetmezliği hastalarına uygulanan diyaliz, periton diyalizi, hemodiyaliz olmak üzereiki çeşittir. Buna göre hastaya herhangi bir sıvı maddesi verilmeden gerçekleştirilen hemodiyalizde oruç bozulmaz. Diğer diyaliz çeşitlerinde ise, vücuda gıda içerikli sıvı verildiği için oruç bozulur.

* Anjiyo yaptırmak orucu bozar mı?: Halk arasında 'Anjiyo' olarak bilinen operasyon, teşhis ve tedaviye yönelik olarak uygulanmaktadır. Anjiyo; 'vücut damarlarının görüntülenmesi' demektir. Damar içine, damarların görünür hâle gelmesini sağlayan ve kontrast madde olarak tanımlanan ilaç verilerek, anjiyogram denilen filimler elde edilir Bu bilgiler ışığında gerek anjiyografi, gerekse anjiyoplasti operasyonlarında yemek ve içmek anlamı bulunmadığından oruç bozulmaz.

* Biyopsi yaptırmak orucu bozar mı?: Tahlil amacıyla vücudun herhangi bir organından
parça alınması (biyopsi), orucu bozmaz.

* Kan aldırmak orucu bozar mı?: Kan aldırmak orucu bozmaz. Nitekim Hz. Peygamber de oruçlu iken kan aldırdı. O nedenle oruçlu iken gerektiği hallerde kan vermek orucu bozmaz.