Rusya-Tacikistan askeri üs krizi çözülüyor; sıra Gebele'de

Arap Baharı ve Suriye krizinin kısmen gölgesinde kalan Orta Asya'daki nüfuz mücadelesi, askeri üsler üzerinden devam ediyor. Özbekistan'ın, Rus NATO'su olarak bilinen Kollektif Güvenlik Anlaşması Örgütü üyeliğini askıya almasının ardından Azerbaycan ve Tacikistan'daki Rus askeri üsleri ile ilgili tartışmalar sürüyor. Taşkent, kapattığı Amerikan askeri üssü Hanabad'ı yeniden açma sinyali verirken, Bakü ve Duşanbe Moskova'dan kira bedelini artırmasını istiyor.

St. Petersburg'da düzenlenen Bağımsız Devletler Topluluğu Savunma Bakanları Zirvesi sonrası basına açıklamada bulunan Rusya Savunma Bakanı Anatoli Serdyukov, Rusya'nın Tacikistan üssü ile ilgili anlaşma sağlanmak üzere olduğunu söyledi. Duşanbe yakınlarındaki Kulyab ve Kurgan Tyube bölgelerinde yer alan Rusya'nın yurt dışındaki en büyük askeri varlığı 201 nolu askeri üste 7 bin personel görev yapıyor.

2014'de süresi dolacak üsle ilgili anlaşmanın Ekim ayında imzalanacağını ifade eden Serdyukov, "Tacik mevkidaşlarımız da bu konuda hazır. Mali açıdan üsle ilgili herhangi bir değişiklik olmayacağına inanıyorum" dedi. Mevcut anlaşmaya göre Rusya, Tacikistan'a herhangi bir kira bedeli ödemiyor. Rusya'nın askeri teknik ve eğitim açısından sağladığı destek kira sözleşmesinde herhangi bir kayda alınmış değil. Serdyukov, Duşanbe'deki Rus askeri üssünün, yatırım, vergi gelirleri ve istihdam açısından yeterince cazip imkanlar sunduğunu savundu.

Duşanbe'nin Rusya'dan 300 milyon dolar yıllık kira bedeli istediği ifade edilirken, Tacikistan Dışişleri Bakanı Hamrohon Zarifi, "Bizim topraklarımız bedava değil, hiç kimse ödeme yapmadan kullanamaz" resti çekmiş, Rusya'nın stratejik ortakları olduğu hatırlatmasında bulunmuştu.

Rusya Kara Kuvvetleri Komutanı Vladimir Çirkin ise üsle ilgili anlaşmanın 49 yıllığına uzatılmasında sorun olduğunu, Tacik yetkililerin 10 yılla sınırlanmasını istediklerini belirtmişti.

BDT Savunma Bakanları zirvesine katılan Tacikistan Savunma Bakanı Şerali Hayrullayev de askeri üsle ilgili çalışmalarının sürdüğünü, hazırlanmasının ardından Rusya'ya ileteceklerini söyledi. Hiç kimsenin henüz Tacikistan'ın hazırladığı taslak anlaşmayı okumadığını, kendilerinin de Rusya'nın önerisini görmediklerini ifade eden Tacik Bakan, anlaşma konusunda ümitli olduklarını söyledi.

Rusya'nın Kırgızistan'da bulunan Kant askeri üssünde kira miktarı ile ilgili sorunlar yaşanırken, Azerbaycan'da bulunan Gebele radar üssünde de mutabakat sağlanabilmiş değil. Yıl sonunda süresi dolacak Gebele radar üssü ile ilgili de Bakü 7 milyon dolar olan kira bedelini 300 milyon dolara çıkarmak istiyor. Teklife sıcak bakmayan Moskova, üssün Ermenistan'a taşınması ile ilgili alternatifleri değerlendiriyor