Lord Owen: Türkiye, Avrupa'da öncü rol üstlenebilir (Özel)

İngiltere'nin eski dışişleri bakanlarından Lord David Owen, Almanya'nın önerdiği daha entegre bir Avrupa Birliği'ne karşılık, bütün Avrupa ülkelerini kapsayacak bir 'Avrupa ortak pazarı' teklifinde bulundu. Owen, bu yeni 'Avrupa Topluluğu' oluşumunda Türkiye ve İngiltere'nin başrolü oynayabileceğini vurguladı. İngiliz Lord, Rusya ikna edilmeden Suriye'ye askeri bir müdahalenin yapılamayacağını da savundu.

İngiltere'nin 1977-79 yıllarında dışişleri bakanlığını yapan Lord Owen, yeni piyasaya çıkan "Europe Restructured (Yeniden Yapılandırılan Avrupa)" isimi e-kitabında AB'nin geleceğine ilişkin önemli öneri ve tespitlerde bulunuyor. Ülkede gündem oluşturan ve önde gelen medya organlarında yoğun bir şekilde tartışılan kitabını David Owen, Cihan Haber Ajansı'na değerlendirdi.

Kitabında Avrupa Serbest Ticaret Birliği üyelerinin ve Türkiye'nin de dahil olduğu daha geniş bir "Avrupa Topluluğu" oluşturulmasını önerdiğini söyleyen İngiliz Lord, "İzlanda'dan Türkiye'ye uzanacak ve Euro Bölgesi'ni de kapsayacak geniş katılımlı bir 'Avrupa ortak pazarı' kurulması bölge için yeni bir ekonomik açılım olabilir." diye konuştu.

Owen, teklif ettiği bu yeni Avrupa modelinde Türkiye'nin çok önemli bir yere sahip olacağına vurgu yapıyor. Türkiye'nin son dönemde özellikle ekonomik alandaki kalkınmasından büyük övgüyle bahseden Lord Owen, demokrasi ve insan hakları konusunda ise hala alınması gereken önemli bir mesafenin olduğu uyarısında bulundu.

"Türkiye'nin şimdiye kadar birliğe üye yapılmaması AB için büyük bir utançtır." diyen Owen, İngiltere gibi Türkiye'nin de, Almanya'nın önerdiği daha sıkı ve entegre bir AB yapısına (Avrupa Hükümeti) girmeye "ihtiyacı olmadığını" ve bunu "kabul etmeyeceğini" düşünüyor.

Owen, Türkiye'nin para birimi (TL) ve bankacılık gibi alanlarda problemlerini çözdüğünü hatırlatarak, "Dış politika ve güvenlik konularında da bölgede etkili bir güç haline gelen Türkiye, bunun AB tarafından kontrol altına alınmasını istemeyecektir." yorumunda bulundu.

Ekonomik ve endüstriyel gelişim açısından Türkiye'yi "başlıca Avrupa ülkelerinden biri" olarak nitelendiren David Owen, önerdiği "Avrupa Topluluğu" modelini dizayn etmek için Türkiye, İngiltere, Norveç ve Polonya'nın öncü rol oynayabileceğini ifade etti.

Halihazırda 'Avrupa Ekonomik Bölgesi (EEA)' ülkelerinin bulunduğuna işaret eden Lord Owen sözlerini şöyle sürdürdü: "Mevcut EEA'nın yönetmeliğinde ve yapısında bazı düzenlemeler yapıp Türkiye gibi bu birliğin dışında olan ülkelere de 'tam üyelik' statüsü vererek Avrupa ortak marketi kolaylıkla oluşturulabilir. 'Euro Bölgesi' de bu ortak pazarda etkili bir yapı olmaya devam eder, fakat Avrupa'daki ekonomik mevzularda tek 'karar verici' organ olmaktan çıkmış olacak."

AB ÜYESİ TÜM ÜLKELER REFERANDUMA GİTMELİ

Ülkesi İngiltere'nin de "AB üyeliği ikilemini" bir an önce çözmesi gerektiğini vurgulayan David Owen, bu konunun en kısa sürede referanduma götürülmesi gerektiğini düşünüyor.

Owen'a göre referandumda halka, "İngiltere'nin Avrupa Topluluğu'nda tek bir pazarın parçası olmasını istiyor musunuz?" ve "İngiltere'nin AB'de kalmasını istiyor musunuz?" soruları yöneltilmeli. İngiliz siyasetçi, referandumda her iki soruya da "Hayır" oyunun fazla çıkmasının, ülkenin AB üyeliğinden 'tamamen' çıkması anlamına geleceğini belirtti.

AB üyeliğinin geleceğine ilişkin ülkedeki merkez partilerinin de kendi içlerinde büyük fikir ayrılıkları yaşadığına dikkat çeken Lord Owen, "Birliğe üyeliği geçmişten bu yana eleştiren muhafazakarlar içinde bile bu konuda tam bir konsensüs sağlanmış değil. Dolayısıyla, en akıllıca yol konuyu referanduma götürerek halka sormak." şeklinde düşüncesini açıkladı.

Söz konusu referandumu sadece İngiltere'nin değil, tüm AB üyesi ülkelerin yapması gerektiğini kaydeden Owen, sözlerini şöyle sürdürdü: "Burada iki farklı yapı ortaya çıkıyor. Birincisi, Türkiye dahil tüm Avrupa ülkeleri için ortak bir pazar oluşturup; sadece güvenlik, çevre ve dış politika konularında işbirliği içinde bulunmayı sağlayan bir 'Avrupa Topluluğu' yapısı. İkincisi ise ticaret, ekonomi, sosyal adalet, çevre, tarım, dış politika, savunma gibi alanların tek çatı altında toplayan; bir merkez bankası bulunan daha entegre bir 'Avrupa Hükümeti' sistemi. Bana göre, tüm AB ülkeleri bu iki tercihi halkına referandumda sormalı."

Almanya'nın Euro Bölgesi'ni kurtarma planlarının AB'yi "Avrupa adında tek bir ülkeye" doğru ittiğini savunan Owen, bunun Londra'dan Brüksel'e "daha çok yetki aktarımı" anlamına geleceğini; dolayısıyla ülkenin 'bağımsızlığına' büyük darbe vuracağına dikkat çekti. İngiliz siyasetçi, Euro krizinin, Avrupa'nın geleceği konusunda Almanya ve İngiltere'nin ne kadar farklı düşündüğünü ortaya çıkardığını da sözlerine ekledi.

AB için yapılan 'Hıristiyan Kulübü' tanımlamasına hiçbir zaman katılmadığını da dile getiren Lord Owen, Yunanistan'ın Euro'dan çıkarılması durumunda, Güney Kıbrıs'ın bundan etkilenmeyeceğini ve Euro Bölgesi içinde kalmaya devam edeceğini düşünüyor.

RUSYA İKNA EDİLMEDEN SURİYE'YE MÜDAHALE EDİLEMEZ

Öte yandan, eski bir dışişleri bakanı olarak Suriye'de olaylara ilişkin de değerlendirmede bulunan David Owen, Rusya ikna edilmeden Suriye'ye yapılacak bir müdahalenin etkisiz olacağını savunuyor.

NATO'nun Bosna ve Kosova müdahalelerinde Rusya'nın nasıl bir tavır takındığına bakarak bir çıkarım yapılabileceğine dikkat çeken Owen, "Bosna savaşında Dayton Anlaşması'nın sağlanması için Rus askerler NATO birliklerine yardım ederek, 'kara savaşında' başarılı bir iş çıkardılar. Kosova müdahalesinde ise Batı, Boris Yeltsin'in taleplerini tam olarak karşılamadığı için aynı başarıdan söz edilemez." dedi.

Owen, Irak ve Afganistan işgalinde ABD ve İngiltere'nin büyük yanlışlıklar yaptığına dikkat çekerek, "Bu savaşlardan sonra, benim de 'sınırlı müdahale' diye adlandırdığım bir döneme girdik. Suriye'ye yönelik atılacak uluslararası bir adımda, Rusya gözardı edilemez ." diye konuştu.

Rusya'nın Akdeniz'deki merkezi deniz donanma üssünün Suriye'de bulunduğunu, Suriye'ye silah satışının yanı sıra Esed rejimi ile ciddi bir istihbarat paylaşımı yaptığına dikkat çeken Owen, "Bu durum Rus liderlerin eline Suriye konusunda güçlü bir koz veriyor. Eğer Batı Rusya'nın çıkarlarını gözetirse, Rus liderler Esed'i çekilmesi konusunda rahatlıkla ikna edebilir ve geçici hükümeti tesis edebilir." diye konuştu.