1.Kötü Beslenmenin Zararları ve Ülkemizin Başlıca Beslenme Sorunları
Kötü beslenme birey ve toplum sağlığını bozar,birbirini zincirleme etkileri etkileyen çok çeşitli sağlık ve toplumsal sorunlara yol açar.Yetersiz ve dengesiz beslenmenin etkileri ve ülkemizde sık rastlanan başlıca beslenme sorunları şunlardır:
* Beslenme yetersizliklerine en duyarlı olan grup çocuklardır.Besin öğeleri değişiklere uğrayarak hücre yapısına dönüştüğüne büyüme yeni hücrelerin eklenmesiyle sağlandığına göre,iyi beslenemeyen çocuklarda büyüme yavaşlar,ileri derecede yetersizkle ise durur.
* 1974 yılında ülkemizde yapılan geniş kapsamlı beslenme araştırma sonuçlarına göre ; okul öncesi çocukların %17.6'sında
(3).jpg)
yetersiz ve dengesiz beslenmeye bağlı büyüme geriliği bulunmuş % 2.4'ünde ise büyüme geriliğinin hastalık derecesınde ileri olduğu görülmüştür.Büyüme geriliği kentlere göre köylerde iki kat fazla bulunmuştur.En yüksek oranda büyüme geriliği % 28.6 ile Doğu Anadolu bölgesinde belirlenmiştir.*İyi beslenmeyen,büyüme geriliği olan çocuklar hastalıklara karşıda direçsiz olurlar,hastalıklara kolaylıkla yakalanırlar,hastalıkları kolay atlatamazlar.Hastalıklar nedeniyle beslenmeleri daha da buzulur.Bu kısır döngü sürer gider.Kızamık ,boğmaca,solunum yolları hastalıkları,ishal(sürgün,diyare) ve benzelerinden kolay kkurtulamazlar.
*Okul öncesi çocuklarının yarısına yakınında hafif veya ileri derecede kansızlık görülmektedir.Diş bozuklukları çok yaygındır.
Hayvansal protein yetersizliğine, riboflavin gibi vitaminlerin yetersizlik belirtilerine sık rastlanmaktadır.
*Ülkemizde basit guatr da, özellikle Doğu Karadeniz bölgesinde başta olmak üzere çeşitli yörelerde sık rastlanan bir sorundur.
Nüfusun %6,5 - 7.0 kadarında basit guatr belirtileri bulunmaktadır.
* Yetersiz ve dengesiz beslenme,çocukların yalnız vücut gelişimini olumsuz yönde etkilemez ,zihin gelişimine de zarar verir. Hastalıklara yakalanmayı kolaylaştıdığı gibi, çeşitli hastalıklara yol açar.Beriberi,pellagra,kuvaşiorkor,raşitzm,kansızlık(anemi) ve basit guatr beslenmeye yetersizliği hastalıklardandır.
.jpg)
* Araştırma sonuçları ve istatistik (sayılama) verileri, ülkemizde hayvansal protein tüketimin yetersiz olduğunu göstermektedir. 1974 Ulusal Beslenme Araştırmasında,hayvansal proteinleri çok yetersiz tüketen aile oranı ulusal düzeyde % 26.7; Kradeniz bölgesinde,%36.4 ile en yüksek ;büyük kentlerde % 10.0 ile en düşük iken, köylerde %44.3 ile en yüksek bulunmuştur.2. Beslenme Sorunlarının Nedenleri
Beslenme sorunları,birbirinden etkilenen çeşitli nedenlerle ortaya çıkar.Bunların başlıcaları şunlardır:
* Yeterli besin üretilmeyişi ; üretilenleri dağıtımı,işlenmesi,depolanması ve pazarlanmasındaki yetersizlik ve bozukluklar, beslenme sorunlarına yol açan etmenlerin en önemlilerindendir.
* Yetersiz beslenmenin en önemli nedenlerinden biri ekonomik yetersizliklerdir.
*Nüfüsun hızlı artışı ,aile ve ülke düzeyindeki sorunlarıda arttırmaktadır.Geliri yetersiz olan ailelerde çocuk sayısı çoğaldıkça, birey başına düşen gelir ve beslenme harcamaları düştükçe , çocukların yetişme imkanları azalmaktadır.Bu durum ; üretim, üretilenlerin dağıtımındaki düzensizlikleri en ekonomik sorunları daha da arttırmaktadır.
* Çevre kirliliği, besinlerin sağlık ve beslenme kurallarına uygun hazırlanmayışı,işlenmeyişi,besinlerin kirlenmesi gibi çeşitli nedenlerin beslenme bozukluklarında rolü vardır.
* Yetersiz ve dengesiz beslenme nedenlerinden biride , genel ve beslenme eğitim düzeyinin düşüklüğüdür.
* Ülkemizde zayıflık ve şişmanlık da yaygın görülmektedir.1974 Ulusal Beslenme Araştırması sonuçlarına göre,ailelerin %14.4 ü çok yetersiz düzeyde enerji tüketmemektedir.
* Kötü beslenme (direç azalması) hastalık ,beslenme yetersizliği ilişkisi nedeniyle,ülkemizde bebek ve çocuk ölüm oranları gelişmiş ülkelerdekinin yaklaşık on katıdır.Araştırma ve istatistik (sayılama)verilerine göre, ülkemizde canlı olarak doğan her bin bebekten 130-140 kadarı bir yaşına kadar ölmektedir.Yoksul ve kırsal bölgelerde bu oran binde 250 ve üzerine çıkmakta,
gelişmiş ve kentsel yörelerde ise azalmaktadır.
* Beslenmede yanlış alışkanlıklara ,inanışlara,gelenek ve göreneklere göre uygulamalar yapılmasında yetersiz ve dengesiz beslenmede rol oynar '' Aynı kaptan yeme,erkeklere öncelik tanıma,bebeklere ek besinler vermeye zamanında başlamama , ishal (sürgün ) gibi hastalıklar da su vermenin zararlı olduğunu sanma, bazı besinlerin zararına inanma'' gibi çok çeşitli çok yanlışlar yapılmaktadır.
*Bazı ailelerin ekonomik gücü ve ürettiği besinler, iyi beslenmelerini sağlayacak düzeyde olmasına karşın yetersiz ve dengesiz beslenmektedir.
