TPAO depremleri ‘Kaya Gazı’ ile tetikleyecek

Rusya'nın önemli bankalarından Sberbank’ın Gazprom’u uyarmasından sonra önce Rusya daha sonra Türkiye’de gündeme gelen Kaya Gazı’nın (Shale Gas) uluslararası enerji dengelerini değiştirme potansiyeli ve çevre üzerinde yarattığı hasar tartışılıyor.

Sberbank ABD’deki üretimden dolayı fiyatların 4 yılda yarı yarıya düşebileceği ve Gazprom'un 2016'da Avrupa'daki payını önemli ölçüde kaybedebileceği belirtildi. Putin’in Nisan ayı konuşması Rusya’nın bu konudaki kaygılarının ortaya koymuştu. Ayrıca Rus basını bu konudaki tedirginliğini artık açıkça ortaya koymaktan çekinmiyor.

ABD'nin 231 yıllık ihtiyacını kaya gazından karşılayacağı fiyatlarda büyük düşüş yaşanması üzerine Türkiye ve bazı Avrupa ülkelerinde Kaya Gazı konusundaki çalışmalar yeniden başlatıldı.

GAZ DEVRİMİ

Kaya Gazı ya da orijinal ismi ile Shale, 38 devletteki 48 farklı kaynakta bulunan metan içerikli doğal gaz ailesindendir. İlk sondaj 1821’de Amerika Birleşik Devletlerinde ticari amaçlı yapılmış üretime ise 2000’li yıllarda başlanıldı ve 2002 yılında hızlanarak arttı. Kaya Gazı konusundaki gelişmeler giderek gaz devrimi olarak değerlendirilmeye başlandı.

ABD 2009 yılından beri lider konumunda yer alıyor. Çıkarılan 745,3 milyar metre küp gazın yaklaşık % 40 kaya gazıydı. 2010’da dünyanın en büyük enerji şirketleri kaya gazı araştırma ve arama çalışmaları için 21 milyar dolar harcadı. Ancak arama ve çıkarma konusundaki maliyetler ek teknolojilerle giderek düşüyor

Kaya Gazının dünyadaki toplam rezervi 200 trilyon metre küp olduğu sanılıyor. Oysa geleneksel doğal gaza 187, 1 trilyon metre küptü. 2018 yılında yıllık üretimin 180 milyar metre küpe çıkarılması bekleniyor. Shale Gazdaki üretim artışı gaz pazarını direk etkilemeye başlıyor. Ayrıca bu rezervlerin bir yüzyıla yetecek düzeyde olması bu ekonomideki büyük ülkelerinin rollerini değiştirecek ve yeni jeopolitik durumlara yol açacak.

Onlarca yıllık dünya gaz haritasında Rusya ve Cezayir, Katar ağırlıklıydı. Sibirya kaynaklarından Gazprom şirketlerini tarafından Avrupa’ya aktarılıyor ya da körfez bölgesi ülkelerinden gönderiliyor. Böylelikle üretici ile kullanılıcı işleyişi oturmuştu. Kaya Gazı ile ciddi değişiklikler gündeme gelecek Arjantin’den başlayarak Güney Afrika cumhuriyetine Meksika’dan Polonya’ya kadar birçok ülke daha çok Shale gazı kaynaklarına dikkat çekiyor. Ama yakın zamanda birçok üretici ve ihracatçı çıkıp şimdiye kadarki oligopol dengelerini bozacaktır. Ve fiyatlarda büyük değişiklikler ortaya çıkaracak

Daha şimdiden Hindistan Washington’a başvuruda bulunup Ortadoğu’ya olan bağımlılığını kırmaya çalışırken Çin, şirketleri Sichuan bölgesinde çalışmalar başlattı. Ukrayna hükümeti de Donetsk ve Lviv bölgelerindeki çalışmalar için Royal Dutch, Shell ve Chevron şirketleriyle anlaştı.

ÖNEMLİ KAYNAKLAR ERZURUM VE DİYARBAKIR’DA

Shale gazı 32 ülke, 48 bölgede bulunduğu sanılıyor. Büyük rezervlerden birinin Kürdistan ve Türkiye’de olduğu belirtiliyor. Bu kaynaklar Erzurum, Diyarbakır ve Trakya bölgelerinde yer alıyor. Mayıs ayında Zorlu Holding’den yapılan açıklamada Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı'nın Trakya başta olmak üzere Türkiye’nin çeşitli yerlerinde sondaj çalışması yaptığı belirtilmişti.

Gazdaş Trakya Doğalgaz Dağıtım AŞ Trakya Bölge Müdürü Tamer Akaslan, düzenlediği basın toplantısında Kaya Gazı metodunun Türkiye'nin yeni umudu olduğunu savunarak “TPAO Trakya başta olmak üzere Türkiye’nin 3 noktasında kaya gazı elde etmek için çalışma başlattı. Çalışmalar umut verici. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO), Diyarbakır, Erzurum ve Trakya'daki üç alanda kaya gazı-petrol baseni olduğunu ve bu bölgelerde 20 trilyon metreküp doğalgaz belirledi. Kaya gazı bizi dışa bağımlılıktan kurtarabilir” demişti.

TPAO yetkilileri, Shell'in kaya gazı metodu ile arama yapacağını belirterek, "Haziranda ilk çalışmalar başlayacak. Önemli rezervlere ulaşabiliriz" diyor.

DEPREMLERE VE AĞIR EKOLOJİK SORUNLARA YOL AÇIYOR

Birincisi ve en önemlisi Kaya Gazı doğal yer altı sularının çok daha alt katmanlarında bulunuyor ve çıkarılma sırasında bütün yer altı su kaynaklarını kirletiyor. Yine çıkarıldığı yerlerdeki hava kalitesini bozuyor. Aynı düzeyde ortaya çıkan başka bir risk ise coğrafik dengeyi bozup depremlere ol açması. Bu yüzden birçok ülke bunun çıkarılmasına karşı çıkıyor. Fransa ve Bulgaristan bu gazın çıkarılmasını yasakladı. İngiltere, Güney Afrika ve Kanada’nın Quebek bölgesi, İspanyanın Kuzeyinde ve Niyork bölgesinde geçici olarak durduruldu.