Polis Telsizlerinde Kanlı 1 Mayıs olayı

Nokta dergisi 1986’da, kanlı 1 Mayıs’ta olayların başlamasından sonraki polis telsiz kayıtlarını da yayımlamıştı. Kayıtlar, o gün yaşanan dehşeti ve karmaşayı çarpıcı bir biçimde ortaya koyuyor.

İpek Çalışlar ve Güldal Kızıldemir’in 1986’da Nokta dergisi için yaptıkları “Kanlı 1 Mayıs: Gerçek suçlular kim?” adlı araştırmada olayın gerçekleştiği saatlerde polis telsizlerindeki konuşmalardan geniş bir bölüm yayımlanmıştı. Yazı dizisinin son bölümünde Kanlı 1 Mayıs’a ışık tutan o telsiz kayıtları bugünkü Taraf gazetesinde yayınlandı.

***

Polisin 1 Mayıs 1977 tarihli telsiz bantları, miting günü sabahın erken saatlerinden gece yarısına kadar emniyet görevlileri arasında yapılmış konuşmalarla doluydu. Tarihî bir belge niteliği taşımasına rağmen, uzun yıllar boyunca çözümü yapılmayan bantlar neden sonra Sıkıyönetim Mahkemesi tarafından çözdürülüp dava dosyasına eklenmişti.

Ancak bugüne kadar basında yayımlanmayan telsiz bantlarının çözümü, bir yandan emniyet kuvvetlerinin patlak veren olaylara yaklaşımını belgelerken, diğer yandan da yaşanmakta olan katliamın polisler üzerindeki etkilerini eksiksiz bir biçimde sergiliyordu.

Polisin telsiz bantlarının katliamın ilk saniyesinden son anına kadarki gelişimine ışık tutan ilginç bölümlerini, anlam kaymasına yol açmadan kısaltarak yayımlıyoruz:

- Bu malûm grup hangi kesimden geliyor?
- Şişli-Pangaltı istikametinden geliyorlar?
- 9 numara 10 numaranın burada bulunması gerekir. Çünkü durum hiç iyi değil!
- Bütün kuvvet orada komutanım, siz de oradasınız teşekkür ederim. Çekin kuvveti burada hazır olsun.
- Harbiye istikametinden gelen grubu tamamiyle durdurdular. Tarlabaşı’ndaki istikametin orada bir karışıklık var.
- Malûm gruplar bozularak Taksim’e giriyorlar.
- Merkez 833 bu Tarlabaşı girişinde kaçışlar kovalamalar başladı.
- Tarlabaşı’nda bulunan toplum otoları izlesinler bakalım. Ara sokaklarda herhangi bir şey olmasın.
- Müdürüm kendileri koşuyorlar. Herhangi bir şey yok arz ederim.
- Bunlar arkasından böyle kovalamaca kaçmaca yapıp bizi yanıltabilirler. Onun için kuvvetlerimizi dağıtmayalım.

Olay anı

-Merkez 832, silahlar başladı patlamaya.
-Fazla ileride ön tarafa itişmek için (15 saniye silah sesi ).
- Merkez 433 silahlar patlıyor.
- Merkez 136 Taksim tamamen dağıldı, silahlar patlıyor. Silahlar... büyük karışıklık çıktı. çok yaralı var.
- Merkez 136 çok yaralı var.
- İstasyonlar, lütfen kısa, acele ve telaşa lüzum yok.
- Panzerler meydana doğru yürüsün.
- Bu panzerler sakin bir şekilde ortalığı dağıtırsa iyi olur, izdihamdan birçok yaralı çıkabilir. Sakin bir şekilde olması lazım bu işin.
- Askerî birliklerden yardım isteyin.
- 20, iki tanesi önümüzü kesiyor... bizi sıkıştırdı. Burası harp meydanına döndü tamam.

Saat: 19.09

- Panzer birlikleri Taksim’e gelin.
- 430 Taksim’e çıkan... arkasında burada çatışma var. İçeri girip gaz bombası atalım mı?
- Merkez 430 gaz bombası at kardeşim çabuk.
- Anlaşıldı tamam.
- Toplum arabaları, panzerler değişik şekilde girsinler.
- 436, 436 su sıkarak dağıtın.
- Anlaşıldı sayın müdürüm yapacağız.
- Gerilere doğru su sıkılsa iyi olur.
- Merkez 136 bir polis arabası Sıraselviler’de devrilmiş vaziyette ben arkadaşların yardımına gidiyorum.
-Taksim’den İlk Yardım Hastanesi’ne giden sokakta bir polis arabası devrildi. İçeride arkadaşlar olduğu kanısındayız.
- Merkez 136 bir panzer İlk Yardım yoluna girsin bir polis arabamız devrildi.
- Bir arkadaş yaralı çok acele yol açın.
- Müdürüm müdürüm bize doğru dönmeye başladılar onları dağıtmak lazım geriden.
- Arabamızı tahrip ediyorlar, yolları kapatıyorlar çok acele.
- Merkez Mete Caddesi Yıl Apartmanı önünde bir memur arkadaşın yaralı olduğu söylenir en yakın olan ekip gidip baksın.
- 1 numaralı sayın valimiz bir telefon veya 66 24 15.
- 436 İstiklâl Caddesi’ndeki kalabalığı görüyorsun yürü biraz ileriye ağır ağır.
- Merkez 136 panzerin biri İstiklâl Caddesi’ne girsin ve kalabalığı dağıtsın.
- Kardeşim panzer sokmayın içeriye sokarsan yağma olur içeriye sokmayın.
- Bir durum olunca 20 numara ya.
- İlk Yardım’daki arkadaşların durumu kritik İlk Yardım’a yetiştirelim.
- İstasyonlar bir saniye sayın valimizi dinliyoruz.
- Seyir halindeyim Gayrettepe’ye geliyorum.
- Anlaşıldı vali.
- İnşallah sükunette, geliyorum şimdi.
- 436 kapıyı aç kapıyı.
- Merkez 460 ateş etmek mecburiyetinde kaldık. Dağıtıyoruz bunları mümkün olduğu kadar Tarlabaşı’na tamam.
- Merkez 409 Intercontinental önünde yaralılar var.
- Tanklar tanklar, Jandarma’yı destekleyin.
- Müdürüm yanımda bir ambulans var nereye göndereyim.
- Söyleyin ilgililere onlar da müdahale etsinler. Taksim’deki toplumu dağıtmak icap eder.
- Kültür Merkezi’nin önünde duran panzer sen de yardım et.
- Sular İdaresi’nin üstüne bak kardeşim. Sular İdaresi’nin üstüne.
- Sular İdaresi’nin üstünden ateş altında kalmayalım oraya bakın.
- 130 numara Sular İdaresi.
- 139 Sular İdaresi’nin üstüne bak kontrol altına alalım.
- Kültür Sarayı’nın önüne sarkma başladı.
- 9 numara İlk Yardım önündeki kuvvetlerin bir kısmını Kültür Sarayı’na aktaralım. Merkez 136 İstiklâl Caddesi’nde arabalar yanıyor ve ara sokaklarda ateş devam ediyor.
- Doktor ve ambulans göndersinler Taksim’e. Tamam.
- 22 tane ambulans Spor Sergi Sarayı’nın orda parkta.
- Bazı yerlerde alevler gözüküyor. İtfaiyeyi haberdar etsek iyi olur.
- Müdürüm Tarlabaşı’nda Behzat Bey başkomiserimin birliği toplu halde buraya... gruplar var... caddede panzerle dağıtmaya çalışıyor.
- 42 emirimiz kardeşim neyi dağıtmaya çalışıyorsunuz?
- Taksim’den dağılan... toplanıyorlar silahlı ateş yap...
- Merkez 136 panzer Taksim’deki topluluğun üzerine gitsin ateş ediyorlar arkadaşlarımıza, topluluğa.
- 174, 430 sağ sol yaparak git gaz bombası at kardeşim

Saat: 19.30

- Merkez 20... yolunu tıkadı bunlar askerî araba mı hastaneye taşıyamıyoruz yaralıları.
- Muhasip Eret Polikliniği’nde silahlı kişiler var.
- Sayın müdürüm biz Intercontinental Oteli’ndeyiz. Devamlı surette buraya ateş ediliyor. Baskın oluyor. Ateş etmek mecburiyetinde kalacağız. Tamam.
- 426 Intercontinental’e git Intercontinental’e git.
- Derhal Intercontinental’e.
- Acele gidin arkadaşlar mahsur kalmışlar.
- Taksim’de dağılma başladı. Intercontinental’in önünde bir şey yok.
- Otobüs durağının orda bir ceset var.
- Taksim’de de bir ceset var. Bunu arabayla taşımamız icap eder.
- Efendim dükkânlar yanıyor Taksim Caddesi’nde dükkânlar.
- Panzerlerden bir tanesi İstiklâl Caddesi’ne acele girsin.
- Merkez 136 şb. Ekiplerinin dikkatine görevimiz yaralıları hastaneye taşımak o kadar.
- Su üstünde kişiler olduğu söyleniyor. Bu adamları burayı çevirip de onları yakalayın.
- Fazla kalabalıktan her kafadan bir ses çıkıyor. Anlayamadım efendim tamam.
- Sular İdaresi’nin üstüne.
- Müdürüm oraya girdik. Toplum kuvvetleri şu anda girdi içeri ve bir kısım kimseler yakalandı ve arama yapıyorlar tamam.
- Merkez 416, 20 nolu müdürüme, müdürüm biraz önce 2... numara içinde bir ceset götürdüler hastaneye tamam.
- Merkez 447 toplumdan bir komiserimiz ve bir memur arkadaşı hastaneye götürürken otolara saldırgan halleri var. Bu otolara taş ve sopa İle silah atıyorlar yanımızdaki... silah atmak suretiyle geçirdik. Arama yapılırsa iyi olur.

Saat: 19.40

- Ne var ki arabaların arkasına saklanmaya başladınız ne var bir şey mi var?
- Sayın müdürüm yukarıdan bir şey atıldığı söylendi onun için arkadaşlar... Tamam.
- Müdürüm Taksim’e çıkmadan Alman Konsolosluğu önündeyiz, Jandarma Albayı bizi geri çevirdi, beni almak istiyor.
- Ben senin durumlarını biliyorum. Albaya söyleyin Gayrettepe’ye git.

Saat: 19.45

- İstiklâl Caddesi’ne bir kol, bir kol da Sıraselviler’i. Tarama yapın.
- Merkez 20 no.lu müdürüme. Ben de Tarlabaşı Caddesi’ni kontrol altına aldım. Burda demin anons ettiğim gibi silah kullanmak mecburiyetinde kaldık. Hâlâ şüpheli şahıslar var. Sokak aralarında. Müteyakkızım.
- Merkez 453 önündeyiz grupla çatışma halindeyiz, aşağıda büyük büyük kalabalık var. Arkadaşlarımızı hem takviye edelim hem de onların tahriklerine kapılmayalım.
- Dolmabahçe önünde de kalabalık gruplar başladı emriniz.
- Kardeşim... kullanın onlar dağılırlar takip edin.
- Müdürüm panzerlerde mermi kalmadı mümkünse mermi...
- Kardeşim... mermiyi tüm bitir...
- Mermi getirsinler karşı... mermiler bitmiş.
- Kalsın bırak.
- Mermi dediğim sis bombası gürültü bombası.
- Evet efendim evet.
-Kalsın.

Saat: 19.57

- Biz şimdi İlk Yardım Hastanesi’ndeyiz bir arkadaşımızı kaybettik bizim birlikten arkadaşların morali çok bozuk.
- Hepimizin başı sağolsun.
- Hayır arkadaşlar bir hadise yapabilirler.
- Değiştireceğim ben değiştireceğim peki.
- Araba oldukça doldu merkeze götürmemiz gerekiyor tamam.
- Merkez 20 bu yakalananların hepsini Gayrettepe’ye getirmeyelim.
- Çocuklar heyecanlı tabii, gelenleri biraz rahatsız edebilirler.
- Fakat hiçbir karakol almaz Gayrettepe’ye götürelim sonra taksim ederiz. Zaten bütün arkadaşlar vazifede efendim. Gayrettepe’de kimse yok.
-.Beyoğlu’nda muvakkaten yarım, bir saat bir yerlere tıkın veya arabada durun. Burada durum kritik.
- Anlaşıldı sayın valimiz.

Polis Telsizlerinde Kanlı 1 Mayıs olayı

Kızıldemir ve Çalışlar’ın 1986'da Nokta dergisinde yayınlanan araştırmasının son bölümünde polis telsiz kayıtları yer alıyor.