TBMM 92 yıl önce 23 Nisan 1920'de açıldı

Düşman işgali altındaki Anadolu ve Rumeli topraklarında, Kurtuluş Savaşı'nı başlatacak ve Cumhuriyet'e giden yolda adımlar atılmasını sağlayacak Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), 23 Nisan 1920'de açıldı.

Osmanlı İmparatorluğu'nun 1. Dünya Savaşı'ndan yenik çıkmasının ardından, Mondros Mütarekesi'ne rağmen ülkenin işgal edilmeye başlanması üzerine Amasya Tamimi ile Erzurum ve Sivas kongrelerinde alınan kararlar ''ulusun egemenliğini yine ulusun sağlayacağı''nı ortaya koydu.

1919 sonbaharında yapılan seçimlerden sonra Osmanlı Mebusan Meclisi 12 Ocak 1920'de, 168 üyesinden 162'sinin katılımıyla toplandı.

Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti yanlısı milletvekillerinin çoğunlukta olduğu bu meclis, 28 Ocak 1920'de yaptığı gizli oturumda ''Misakı Milli''yi kabul etti.

İstanbul'un 16 Mart'ta işgali ve Milli Mücadele yanlılarının tutuklanmaya başlamaları üzerine, milletvekilleri ve aydınlar, Ankara'ya kaçmaya başladı. Mebusan Meclisi de 18 Mart'ta son kez toplanarak, meclisin süresiz olarak tatil edilmesini kararlaştırdı.
19 Mart 1920'de yayımlanan genelgeyle ''Ankara'da olağanüstü yetkili bir meclis''in toplanacağını duyuruldu.

Genelgede, ''ulusun bağımsızlığını ve devletin kurtarılmasını sağlayacak önlemleri düşünüp uygulamak üzere ulusça olağanüstü yetki verilecek bir meclisin Ankara'da toplantıya çağrılması ve dağıtılmış olan mebuslardan Ankara'ya gelebileceklerin de bu meclise katılmaları'' istendi.

Bu amaçla yapılacak seçimle belirlenen milletvekilleri ile dağıtılan Osmanlı Mebusan Meclisi'nden kaçarak Ankara'ya gelebilenlerden 84'ü, ilk Meclis'te yer aldı.

''Tatlı ve ılık bir bahar günü'' 23 Nisan 1920'de, Hacıbayram Camisi'nde cuma namazı kılındıktan, kurbanlar kesildikten sonra ilk TBMM, İttihat ve Terakki Kulübü olarak yapılan binada açıldı.
Milli irade

TBMM, açıldığından bu yana milli iradenin yansımasının simgesi oldu. TBMM'nin ilk başkanı Mustafa Kemal oldu.
-Belli başlı öteki olaylar-

23 Nisan

1616- İngiliz oyun yazarı William Shakespeare öldü.
1920- Türkiye Büyük Millet Meclisi açıldı.
1923- Lozan Konferansı'nın ikinci dönemi başladı.
1924- Ankara'da Türk Ocakları I. Kurultayı toplandı.
1929- ''Çocuk Bayramı ve Haftası'' ilk kez kutlandı.
1930- Birinci Ulusal Mimarlık üslubunun tüm özelliklerini
yansıtan son binalardan biri olarak kabul edilen Ankara'daki
Türk Ocakları Genel Merkezi binası hizmete açıldı.
1936- Tiyatrocu Küçük Kemal İstanbul'da öldü.
1938- Fransa'nın Nice kentinde yedi ülkenin katıldığı
yarışmalarda Ordu Süvari Ekibi birincilik kazandı.
1945- Doğan Kardeş dergisinin ilk sayısı yayımlandı.
1948- II. Dünya Savaşı'ndan beri kapalı tutulan Topkapı Sarayı
Müzesi ve İstanbul Arkeoloji Müzesi törenle halka açıldı.
1960- İzmit Petrol Rafinerisi'nin temeli atıldı.
1961- İlk TBMM binası müze haline getirildi.
1961- Yerli yapım ''27 Mayıs Treni'' ilk seferini yaptı.
1965- İlk Sovyet haberleşme uydusu Maniya-1 uzaya fırlatıldı.
1969- Robert Kennedy'nin katili Sirhan Bişara Sirhan, ölüm
cezasına çarptırıldı.
1973- Tarihçi Mustafa Akdağ 60 yaşında öldü.
1979- Türkiye'nin yedi ülke ile telefon görüşmesini sağlayacak
uyduyla haberleşme istasyonu hizmete girdi.
1981- MGK, eski Gümrük ve Tekel bakanlarından Tuncay
Mataracı'nın Yüce Divan'da yargılanmasına karar verdi.
1982- TRT haftada iki gün renkli yayına başladı.
1984- AIDS'e neden olan virüs belirlendi.
1985- Sabah gazetesi yayın hayatına başladı.
1992- Sağlık kontrolü için ABD'de bulunan Cumhurbaşkanı Turgut
Özal'a prostat kanseri teşhisi konuldu.
2003- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunun aldığı karar
doğrultusunda KKTC ile Rum kesimi anasında serbest geçişler başladı.
2007- Samsun Ceyhan Petrol Boru Hattının temeli törenle atıldı.
2007- Rusya'nın eski devlet başkanlarından Boris Yeltsin öldü.
2009- Fotoğraf sanatçısı Hüsnü Gürsel 84 yaşında vefat etti.

24 Nisan
1512- I. Selim tahta çıktı.
1830- Osmanlı hükümeti, Yunan devletinin varlığını resmen kabul etti.
1898- İspanyolların Küba adasının boşaltılması istemini reddederek
ABD'ye savaş ilan etmesiyle İspanyol-Amerikan Savaşı başladı.
1909- İstanbul'a gelen ''Hareket Ordusu'' 31 Mart Ayaklanması'nı
bastırdı.
1916- Patrick Pearse önderliğindeki gizli milliyetçi örgüt
İrlanda Cumhuriyetçi Kardeşliği, Dublin'de İngiliz egemenliğine
karşı Paskalya ayaklanmasını başlattı.
1920- Mustafa Kemal, ''Büyük Millet Meclisi Reisliği''ne seçildi.
1934- Türk Askeri Uçak Filosu Moskova Havameydanı'na indi.
1946- Ulvi Cemal Erkin'in 1. Senfonisi, Ankara Devlet
Konservatuvarında ilk kez seslendirildi.
1959- Mısır Devlet Başkanı Nasır, Shell ve Anglo-Egyptian
petrol şirketlerini kamulaştırma emri verdi.
1972- TBMM, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'ın idam
kararlarını yeniden onayladı.
1980- İran'da rehin tutulan 52 Amerikalı'yı kurtarmak için
girişilen kurtarma operasyonu, rehineler kurtarılamadan sekiz
ABD askerinin ölümüyle sonuçlandı.
1991- Türkiye'nin ilk güzellik kraliçesi Feriha Tevfik öldü.
2004- BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın Kıbrıs'ta çözüm için
hazırladığı plana ilişkin referandum yapıldı. KKTC'de kabul
edilen, ancak Güney Kıbrıs Rum kesiminde reddedilen plan, her
iki toplum tarafından kabul edilmediği için reddedilmiş oldu.
2007- Türk Diş Hekimleri Birliği kurucusu ve onur üyesi
Prof. Dr. Yılmaz Manisalı 77 yaşında vefat etti.

25 Nisan
1719- Robinson Crusoe yayımlandı.
1874- Radyo dalgaları üzerinde çalışan ve bu yolla ilk
haberleşmeyi sağlayan fizik bilgini Guglielmo Marconi doğdu.
1859- Kızıldeniz ile Akdeniz'i birbirine bağlayacak 101 mil
uzunluğundaki Süveyş kanalının kazılmasına, Mısır'ın
Akdeniz'deki kıyı kenti Port Said'de başlandı.
1915- Arıburnu Zaferi kazanıldı.
1925- Mareşal Hindenburg, Almanya'nın halk oyuyla seçilen ilk
cumhurbaşkanı oldu.
1926- İran'da Rıza Han Pehlevi, kendisini şah ilan etti.
1929- ''Zabitler ve askeri memurların 25 yaşını ikmal etmeden
evlenmemelerine'' ilişkin kanun, TBMM'de kabul edildi.
1932- Başbakan İsmet İnönü, Sovyetler Birliği'ne resmi
ziyarette bulundu.
1939- Alman uçak şirketi Lufthansa ile sözleşme imzalandı.
1941- Atatürk'ün yaveri, Bilecik Milletvekili Salih Bozok öldü.
1945- 46 ülkeden gelen delegeler Milletler Cemiyeti'nin yerini
alacak ''Birleşmiş Milletleri'' kurmak üzere San Fransisco'da
bir araya geldi. Türkiye, San Francisco'da 46 ülkenin katıldığı
BM Uluslararası Örgütlenme Konferansı'na Dışişleri Bakanı
Hasan Saka başkanlığında bir heyet gönderdi.
1946- İstanbul-Ankara hattında yataklı tren seferleri başladı.
1952- Başbakan Adnan Menderes ve Dışişleri Bakanı Fuad
Köprülü, Yunanistan'a resmi ziyarette bulundu.
1953- Cambridge'den iki bilim adamı, kalıtsal özellikleri
ebeveynden çocuğa taşıyan ''Deoksiribonükleik Asit'' (DNA)
adını verdikleri molekül yapısını buldu.
1957- Fethiye'de 7.1 büyüklüğündeki depremde 67 kişi öldü.
1962- Anayasa Mahkemesi kuruldu.
1974- Portekiz'de ''Karanfil Devrimi'': General Antonio
Spinola'nın yönettiği askeri ayaklanmayla Salazar'ın faşist
diktatörlüğü devrildi.
1976- Portekiz'de faşist diktatörlük sonrasında yapılan ilk serbest
seçimleri Mario Soares liderliğindeki Sosyalist Parti kazandı.
1990- ABD uzay mekiği Discovery'nin mürettebatı, ilk uzay teleskobu
Hubble'ı yer çevresinde alçak bir yörüngeye oturtmayı başardı.
2000- TBMM'de grubu bulunan 5 siyasi partinin genel başkanları,
Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet Sezer'i cumhurbaşkanlığına
aday gösteren öneriyi imzalayarak, TBMM'ye sundu.
2001- Merkez Bankasına özerklik getiren yasa TBMM'de kabul edildi.
2002- Türkiye'de ilk TV tüpü imalatı yapan Uğurgül
fabrikalarının kurucusu Ahmet Uğurlu vefat etti.
2010- Türkiye Barolar Birliği Başkanı Özdemir Özok, kanser
tedavisi gördüğü ABD'de hayatını kaybetti.

26 Nisan
1930- Mecidiyeköy'de likör fabrikası açıldı.
1936- İlk Türk romancılarından Samipaşazade Sezai 76 yaşında
İstanbul'da öldü.
1937- Adolf Hitler'in İspanya'da ayaklanan Falanjist güçlerin
lideri Francisco Franco'ya gönderdiği uçaklar, Guernica'yı
bombaladı.
1943- Türk Tiyatrosunun ünlü komiklerinden taklit ustası
Naşit Özcan 57 yaşında İstanbul'da öldü.
1961- Yüksek Seçim Kurulu oluştu.
1986- Rusya'daki Çernobil nükleer santralinde patlama oldu.
7 milyon kişinin zarar gördüğü patlama nedeniyle ortaya çıkan
radyoaktif bulutlardan Türkiye de etkilendi.
1994- Güney Afrika'da ilk çok ırklı seçimler yapıldı. Oyların
yüzde 62'sini alan Nelson Mandela liderliğindeki Afrika Ulusal
Kongresi, seçimlerin galibi oldu.
2005- BM, CHP İstanbul Milletvekili Kemal Derviş'in BM Kalkınma
Programı başkanlığına seçildiğini resmen açıkladı.
2006- ''Haydar Haydar'', ''El Vurup Yaremi İncitme Tabip'' gibi
türküleriyle tanınan Türk halk müziği sanatçısı Ali Ekber Çiçek
71 yaşında İstanbul'da öldü.
2011- Fenerbahçe Kulübü eski başkanlarından Güven Sazak
76 yaşında İstanbul-da vefat etti.

27 Nisan
1495- Osmanlı Padişahı I. Süleyman doğdu. Kanuni Sultan
Süleyman, Avrupa'da ''Muhteşem Süleyman'' olarak anıldı.
1521- Portekiz ile İspanya adına seferler düzenleyen ve 9
Martta ulaştığı Filipinler'de imzaladığı ittifak anlaşmasıyla
İspanya'ya Büyük Okyanus bölgesindeki ilk müttefikini
kazandıran Portekizli kaşif Ferdinand Magellan, Mactan
adasındaki yerlilerle girdiği çatışmada öldürüldü.
1908- II. Abdülhamid tahttan indirildi; yerine IV. Mehmed
Reşat tahta geçti.
1918- II. Abdülhamid, Beylerbeyi Sarayı'nda vefat etti.
1927- Türkiye'de ilk radyo yayını başladı. ''Türk Telsiz
Telefon AŞ adıyla çalışmalarına başlayan özel kuruluş,
yayınlarını 1938'de devlet radyosu kurulana kadar sürdürdü.
1934- Haftalık resmi tatil, cuma gününden pazara alındı.
1938- Türkiye ile Yunanistan arasında dostluk antlaşması
imzalandı.
1940- Köy Enstitülerinin kuruluşuna ilişkin kanun kabul
edildi. Köy Enstitüleri, 1946'dan sonra öğretmen okullarına dönüştürüldü.
1960- Mersin Limanı hizmete açıldı.
1964- Ankara'da İkinci Çubuk Barajı hizmete girdi.
1965- Amerika'nın Vietnam Savaşı'na giderek artan şekilde
katılması, Fransa'da Paris sokaklarında protesto edildi.
1977- Tiyatro ve sinema sanatçısı Güner Sümer 41 yaşında öldü.
1981- Ressam Mübin Orhon 57 yaşında hayatını kaybetti.
1981- Ünlü ses sanatçısı ve besteci Münir Nurettin Selçuk,
82 yaşında İstanbul'da vefat etti.
1988- Cardiff'te yapılan Avrupa Halter Şampiyonası'nda ilk
kez Türkiye adına uluslararası bir şampiyonaya katılan Naim
Süleymanoğlu, bir dünya rekoru kırdı ve 3 altın madalya kazandı.
1992- TRT, Türk Cumhuriyetlerine yönelik uydu televizyon
yayınını (Avrasya) başlattı.
1997- Besteci Arif Sami Toker vefat etti.
2002- Eski milletvekili ve gazeteci yazar Cüneyt Canver öldü.
2006- Ünlü söz yazarı Turgut Yarkent 90 yaşında GATA Haydarpaşa
Eğitim Hastanesinde vefat etti. Yarkent, ''Mihrabım Diyerek Sana
Yüz Vurdum'', ''Duydum ki Unutmuşsun Gözlerimin Rengini'',
''Dil Şad Olacak Diye'' adlı şarkıların sözlerine imza atmıştı.
2007- Eski bakanlardan Sabahattin Savcı ve Ümit Haluk Bayülken
vefat etti.
2007- Rus viyolonsel sanatçısı ve orkestra şefi Mstislav
Rostropovitch 80 yaşında öldü.
2007- TBMM Genel Kurulunda 11. Cumhurbaşkanı seçimi için yapılan
ilk tur oylamada Abdullah Gül, 357 oy aldı. TBMM Başkanı Bülent Arınç'ın
açıkladığı ilk tur sonucuna göre oylamaya 361 milletvekili katıldı.
CHP, oylamada ''toplantı yeter sayısının 367'yi bulmadığı'' iddiasıyla
ilk turun iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle Anayasa
Mahkemesi'nde dava açtı.
2011- Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, kamuoyunda ''çılgın proje'' olarak
adlandırılan ''Kanal İstanbul'' projesini İstanbul Kongre Merkezi'nde tanıttı.
Erdoğan, İstanbul'un içinden iki deniz geçen bir şehre dönüşeceğini duyurdu.

28 Nisan
1915- ''Hilali Ahmer''in adı ''Kızılay''a çevrildi.
1936- Mısır'da Kral Fuad'ın beklenmeyen ölümü üzerine 16
yaşındaki Prens Faruk kral oldu.
1945- İtalyan diktatör Mussolini kurşuna dizildi.
1950- Nightingale Hemşire Koleji İstanbul'da açıldı.
1960- İstanbul Üniversitesinde çıkan olaylarda, Orman
Fakültesi öğrencisi Turan Emeksiz öldü. İstanbul ve Ankara'da
sıkıyönetim ilan edildi.
1975- CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit, Erzincan'da taşlı ve
silahlı saldırıya uğradı.
1979- Sovyetler Birliği'nin ilk uçak gemisi Kiev 28, İstanbul
Boğazı'ndan geçti.
1980- Abdi İpekçi'nin katil zanlısı Mehmet Ali Ağca,
İstanbul'daki yargılamada gıyabında idama mahkum edildi.
1988- Ermeni terör örgütü ASALA'nın kurucusu Agop Agopyan,
Atina'da kimliği belirlenemeyen iki kişi tarafından öldürüldü.
1993- İstanbul'daki Ümraniye çöplüğü, biriken metan gazı
yüzünden patladı; 39 kişi öldü.
1999- Terör örgütü elebaşı hakkındaki iddianamede idamı istendi.
İddianamede, terör örgütüne destek veren ülkeler tek tek sayıldı.
2003- Kıbrıs Rum kesimi ile serbest geçişler çerçevesinde 25
binden fazla Rum, KKTC'ye geldi.

29 Nisan
1920- TBMM, ''Hıyaneti Vataniye'' kanununu onayladı.
1938- Fransız şehircilik uzmanı Henri Prost'un hazırladığı
İstanbul Nazım Planı, Şehir Meclisi'nce kabul edildi. Tarihi
yarımada ve Beyoğlu kesimlerini ele alan plan; Ahırkapı ile
Harem arasında da yaklaşık 2 kilometre uzunluğunda bir tüp
geçit öneriyordu.
1955- Güney Vietnam'da iç savaş patlak verdi.
1959- ''Spor Toto'', şans oyunları arasına girdi.
1964- Parlamento Muhabirleri Derneği kuruldu.
1979- Türk tiyatro ve sinemasının önemli isimlerinden Muhsin
Ertuğrul 87 yaşında vefat etti.
1980- Gerilim ve korku türünün ünlü yönetmeni Alfred Hitchcock
öldü.
1992- Ressam Burhan Uygur 52 yaşında öldü.
2002- Bakanlar Kurulu, Afganistan'daki ISAF Komutanlığının
altı ay için Türkiye tarafından üstlenilmesini kararlaştırdı.
2007- Küba'nın 48 yıllık komünist lideri Devlet Başkanı Fidel Castro,
tüm yetkileri yeniden devralarak makamına döndü.
2009- Soyadı Nizamnamesinde yapılan değişiklikle, boşanan kadınların hakimin
izin vermesi durumunda eşinin soyadını taşımaya devam edebileceği hükmü getirildi.