Yurt dışına sudan ucuza gönderilen göl soğanının değeri nihayet anlaşıldı

Sinir sistemi hastalıkları, Alzheimer hastalıkları ve bazı virüs ilaçlarında etken maddesi olarak kullanılan göl soğanının kıymeti nihayet anlaşıldı. Göl soğanını dışarıya ucuz ham madde olarak satan, ancak ilaç olarak kat kat pahalıya alan Türkiye bu duruma son verecek. Çevre ve Orman Bakanlığı göl soğanının Türkiye'de işlenebilmesi için harekete geçti. Odun Dışı Ürün ve Hizmetler Daire Başkanlığı göl soğanını işleyecek alkoloid fabrikasının kurulması için özel sektörü teşvik edecek.

Türkiye'nin odun dışı orman ürünlerinden yıllık ihracat geliri 100-150 milyon dolarlar civarında olmasına rağmen Türkiye'nin biyolojik çeşitlilik olarak onda birine sahip olan İspanya, Portekiz gibi bazı Avrupa ülkelerinin yıllık girdileri 20 – 25 milyar dolarları buluyor. Bu durumu gören bakanlık odun dışı orman ürünlerini daha iyi değerlendirmek ve teşvik etmek amacıyla Odun Dışı Hizmetler Daire Başkanlığı kurdu.

Daire Başkanı Fuat Şanal, Sakarya Orman Bölge Müdürlüğü'nde göl soğanının değerlendirilmesi ile ilgili yapılan toplantıda bakanlığın bu güne kadar ormanda odun odaklı çalıştığını söyledi. Bu güne kadar odun dışı ürünlerin gündemde olmadığını vurgulayan Şanal, ancak bu durumun artık değişeceğini kaydetti. Türkiye'nin çok zengin biyolojik ve ekosisteme sahip olduğunu, fakat bu zenginliğini ekonomik olarak değerlendiremediğini dile getiren Şanal, "Artık kendi ürünlerimizi ham madde olarak dışarıya göndermek değil, mümkün olduğu kadar ülkemize en fazla katma değer oluşturacak şekilde işleyecek tesisleri girişimcilere kurduracağız. Bu konuda üniversiteler ile işbirliği yapıyoruz. Ege Eczacılık Fakültesi ve Anadolu Üniversitesi ile protokol aşamasına geldik. Amacımız her ürünü kendimiz işleyerek katma değeri yükseltmek." dedi.

Göl soğanına 8-10 yıl baktıklarını ve en fazla yüzde 20 fayda sağladıklarını vurgulayan Şanal, Bulgaristan ve İran'a ucuz ham madde olarak sattıklarını hatırlattı. Şanal şu bilgileri verdi: "Bizim ürünler ham madde olarak oraya gidiyor, orada bu tesislerde işleniyor, ondan sonra bize kat kat fazlasıyla geri dönüp geliyor. Örneğin kilosunu 35 dolardan İran'a satıyoruz. İran kendi tesislerinde biraz işliyor, 70 dolara Almanya'ya gönderiyor. Almanya ilaç haline getirerek bize ne kadardan sattığı belli değil. Artık Türkiye'de alkoloid tesislerinin mutlaka kurulması gerekiyor."

Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Doç.Dr. Emrah Çiçek de Türkiye'de soğanlı 500 adet tıbbi ve aromatik bitki türü bulunduğunu, bu zenginliğin ekonomik olarak değerlendirilemediğini kaydetti. Çiçek, "Bu bitkiler 100 yılı aşkın bir zamandır yurt dışına ham madde olarak satılıyor, ancak çok cüzi bir gelir elde ediliyor, ekonomiye pek katkısı olmuyor." ifadesini kullandı.