Nobel ödüllü Grass'ın İsraili eleştiren şiiri ortalığı karıştırdı

Almanya'nın Nobel ödüllü yazarı Günter Grass, Süddeutsche Zeitung gazetesinde yayınlanan son şiirinde İsrail'in İran'a karşı izlediği siyaseti eleştirdi. Grass şiirinde İsrail'in atom potansiyeli ve İran'ın atom tesislerinin uluslararası bir komisyon tarafından düzenli denetim altında tutulmasını talep etti. Şiirinde İsrail'e olan bağlılığını vurgulayan 84 yaşındaki ünlü yazar, diğer yandan ise Almanya'nın İsrail'e denizaltı gemisi satmayı planlamasını eleştirdi. Yazar İsrail'in bu denizaltı gemilerine yerleştireceği bir nükleer başlıkla dahi İran halkını "silebileceğine" dikkat çekti. Grass'ın gündeme damgasını vuran şiirinde bilhassa, "Niçin bu yaşımda ve geriye kalan son mürekkebimle söylüyorum şimdi bunları: Nükleer güce sahip olan İsrail tehdit ediyor, zaten kırılgan dünya barışını" şeklindeki dizesi öne çıktı.

Eş zamanlı olarak New York Times ve La Repubblica gazetelerinde de yayınlanan şiirde dikkat çeken diğer bir dize ise şu oldu: "İsrail'in nükleer potansiyeline ve İran'ın nükleer tesislerine, her iki ülkenin hükümetlerinin engellemeden izin vermesi gerekiyor, uluslararası bir komisyonun daimi denetimine."

Grass'ın şiirine tepkilerin gelmesi gecikmedi. Polonya Yahudisi bir aileden gelen tanımış gazeteci yazar Henryk M. Broder aynı gün Die Welt gazetesinde yayınlanan yorumunda Grass'ın "Söylenmesi Gereken" başlığını taşıyan şiiri ağır bir dille eleştirdi. Broder, Grass'ın "Yahudilerin sadece iyiliğini istiyormuş gibi görünen tipik bir eğitimli antisemit prototipi olduğunu" ileri sürdü. Şiirin devamında yer alan, "Nükleer potansiyeli -gizliden gizliye de olsa- her geçen yıl artan, ama denetime izin vermediği için kontrol edilemeyen ülkenin adını anmayı niçin kendime yasaklıyorum?" dizesinin ise Broder'i en çok kızdıran dize olduğu dikkat çekti.

Henryk M. Broder, Grass'ın 10 Ekim 2001 tarihinde Spiegel Online'a verdiği bir mülakatta İsrail'e yönelttiği eleştirilere atıfta bulunarak, "Grass'ın Yahudilerle zaten hep problemi vardı. Ancak hiç bu şiirdeki kadar açık şekilde ifade etmemişti. Grass'a göre Ortadoğu'ya barış gelmesi için İsrail'in 'tarih olması' gerekiyor. Bunu İran devlet başkanı da söylüyor, Grass da aynı hayali kuruyor." ifadelerine yer verdi. Günter Grass bu mülakatta, "İsrail'in sadece işgal ettiği bölgeden çekilmesi yeterli değil. İsrail'in Filistin topraklarına el koyması ve sahip çıkması suçtur. Bu durumun sadece sona ermesi değil, sürecin en baştaki haline geri çevrilmesi de gerekiyor. Aksi halde bölgeye barış gelmez." ifadelerini kullanmıştı. Bilindiği üzere Günter Grass "Soğanı Soymak" adlı otobiyografisinde 17 yaşında iken Nazilerin imha gücü olan SS birliklerine katıldığını itiraf etmiş ve ağır eleştirilere maruz kalmıştı. Grass 2006 yılında yayınlanan kitabında II. Dünya Savaşı'nın son döneminde yaptığı bu hata ile hesaplaşmış ve kitabının yayınlanmasının ardından ciddi siyasi ve edebi tartışmalara yol açmıştı. Bu kadar önemli biyografik bir detayı uzun yıllar boyunca saklayan yazarın ahlaki duruşu ve dürüstlüğü eleştiri konusu olmuştu.