Marzuki ölmüş birliğe ruh üflüyor

Demokratik Tunus'un ikinci bağımsız cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı, Mağrip ülkeleri liderlerini diktatörler döneminde askıda kalan demokrasi konusunda yeni bir yaklaşım sergilemeye ikna etmeye çalışıyor.

Başkanın aktif bakış açısı, birliği 'beş özgürlükler' temeli üzerinde yeniden inşa etmeye dayanıyor. Bu özgürlükler birlik vatandaşlarının dolaşım, çalışma ve beş ülke içinde oturma özgürlüğünün yanı sıra Birlik içinde sermayelerin, yatırımların ve hizmetlerin dolaşım özgürlüğünü kapsıyor. Birliği halk talebi haline getiren bu sağlam temel, vatandaşların en derin aktif çıkarlarıyla desteklenmektedir.

Marzuki'ye Mağrip Birliği'ni canlandırmaya başlamadan önce Polisario ve Batı Sahra sorunu arka planında Cezayir ile Fas arasındaki anlaşmazlığın çözüm ihtiyacı hakkında sorulduğunda şöyle cevap verdi: "Bu anlaşmazlığı bir tarafa koyalım. Çekişme dosyası havale edilen BM'ye bırakalım, yeni bir içerik oluşturmaya, yeni psikolojik çevre bulmaya başlayalım. Böylelikle Birlik deneyimini bitiren Sahra sorununu farklı şekilde ele almak mümkün olacaktır."

Dikkat çekici birinci ironi Houari Boumediene Havaalanı'nda serilmiş kırmızı halı üzerinde yürüyen ve Cezayir Cumhurbaşkanı'nın kendisini karşılayanların başında yer aldığı Marzuki'nin adının, Cezayir'e yaptığı resmî ziyareti öncesi dahi despot Zeynel Abidin bin Ali rejiminin talebine karşılık ülkeye girmesi yasaklanan isim listesinde yer alıyor olmasıydı. Dikkat çekici ikinci ironi ise despot dönemde uzun yıllar sürgünde yaşayan Tunus Cumhurbaşkanı, uzun yıllar Fas'tan da sürülmüştü. Hatta babası hâlâ orada gömülüdür. Tunus devriminden ve devrim sonrası Tunus'un ilk cumhurbaşkanı olmasından bu yana Fas'a yaptığı ilk ziyaretinde babasının kabrini ziyaret etmişti. Ziyareti, dikkat çekici resmî karşılama ve halk ilgisi gördü.

Rabat'ta Marzuki'nin ziyaretiyle eşzamanlı gerçekleştirilen 'sınırsız büyük Mağrip Birliği' başlıklı bir çalışma atölyesini takip etmiştim. Beş Mağrip ülkesinden entelektüeller ve siyasiler birlik ülkeleri arasında sınırların kaldırılması ve Marzuki'nin bahsini ettiği 'beş özgürlüklerin' etkinleştirilmesinden konuştular. Tunus'ta başlayan Arap Baharı esintisiyle birlikte Kuzey Afrika'da yeni rüzgârların estiğine dair iyimser havanın ve bütün bölgenin modern tarihinde farklı yeni bir döneme girdiğine dair umutların ortasında bu toplantı yapıldı.

Diktatörlükler, yolsuzluk ve despotluk rejimleri kendi halklarına karşı süregelen savaşlarının uzantısı olarak kendi aralarında iyi savaşıyorlar. Diktatörlükler sınırları kapatmayı, 'güvenlik tedbirleri' kılıcını çekmeyi, vatandaşların sinirlerini geren ve dikkatlerini 'dış düşmanlara' çeken sanal düşmanlar ve korkuluklar bulmayı iyi beceriyorlar. Diktatörlükler 'dış düşman' olmaksızın yaşayamaz ve hayatlarını sürdüremezler.

Arap Mağrip ülkeleri Tunus ve Libya devrimlerinden, Fas'ın yaşadığı önemli dönüşümler ve Moritanya'nın yıllardır başladığı değişimlerden sonra çıkarların ve müştereklerin güçlendirilmesi, farklı şekil ve sahalardaki sorunlara toplu karşı konulması temelinde gönüllü demokratik birliğe varmaya daha yakın bir konumda görülüyor. Cezayir, kardeşlerinin gemisine binebilirse -ki bizler bunun yakında barışçıl ve seri şekilde olacağını umut ediyoruz- demokratik dönüşümlerle birlikte birliği diriltme halkası güven kıyılarına ulaşmış olacak.

Cezayir'den özellikle bahsetmemizin sebebi, birçok Mağrip ülkesindeki şartların demokratik alternatif lehinde sonuçlanmış olması değil, Cezayir ve Fas'ın bu bölgede iki eksen ülke olması, uzun yıllara dayanan çekişmeleri, yanı sıra yine Libya despotu Muammer Kaddafi yönetiminin uzun yıllara varan zararlı müdahalelerinin birlik deneyimini başarısız kılması ve Avrupa Birliği deneyiminin etkisiyle başlamasını engellemesidir.

UREYB ERRENTAVİ, Ürdün gazetesi Ed Düstur 14 Şubat 2012

Zaman

Marzuki ölmüş birliğe ruh üflüyor

Tunus Cumhurbaşkanı, aydın ve hukukçu Munsif el Marzuki, Mağrip (Kuzey Afrika) ülkelerinin başkentlerini dolaşarak 'ölmüş birliğin cesedine ruh getirme ve sertleşmiş damarlarına yeni kan pompalama' sancağını yükseltiyor.