'Suriye rejimi yıkılacak ama...'

Cengiz Çandar*

Suriye'de mevcut rejim artık iflah etmez. Yıkılacak. Ama, yıkılırken, beraberinde birçok iddiayı, projeyi, hesabı da sürükleyebilir.

BM Güvenlik Konseyi’nde hafta sonunda yapılan Suriye oylaması 13-2 çıktı. Aleyhte oy kullanan iki ülke Rusya ve Çin. Her ikisi de Güvenlik Konseyi’nin veto yetkisine sahip daimi üyeleri olduğu için Suriye’ye ilişkin karar tasarısı veto edilmiş oldu.

Rusya ve Çin vetosu sayesinde Başşar Esad rejimi daha da gaddarlaĂtı, hafta sonu rejim karşıtı ayaklanmanın kalesi haline gelen ülkenin üçüncü büyük Ăehri Homs’a ağır silahlarla saldırıya geçildi. Sadece hafta sonu Homs’ta hayatını kaybedenlerin sayısı 200’ü aĂkın. Bu satırların yazıldığı dünün öğle sonrası saatlerinde Homs’ta 17 kişi daha hayatını kaybetmişti.

BM Güvenlik Konseyi’ndeki veto, başta ABD ve Fransa, Batılı ülkelerin Başşar’ın iktidarını terk etme girişimlerini caydırıcı olmadı. Tersine, yeni yöntemler bularak –üstelik Homs örneğine bakarak- yeni girişimlerde bulunmalarını teşvik edici nitelikte oldu.

İlk dramatik tepkiler, ABD’nin āam’daki büyükelçiliğini kapatması, İngiltere’nin büyükelçisini geri çağırması oldu. Rusya (Çin bir yana ama Suriye rejiminin asıl destekçisi olan İran, aldıkları tavırla, Suriye’de bundan sonra akacak kanın başlıca sorumluluğunu, kendiliğinden, üstlenmek zorundalar. Eğer, Suriye’deki elini kana bulamış diktatörlük rejiminin mukadder çöküşü, “uluslararası konsansüs” ile sağlanamayacaksa, bir “iç savaş” ve daha da artan ölçüde kanlı gelişmelerin ardından bu sonucun elde edileceği kesin sayılır.

“Dış askeri müdahale”ye karĂı olmak, maalesef, Suriye’de “Şiddet yoluyla” rejim değişikliğini önlemeyecek. Tam tersine, artan şiddet ölçüsüyle rejim değişikliği gerçekleĂecek.

Başşar ayakta kalamaz

Peki, Başşar Esad’ın mezhebi yani “Nusayri”, siyasi yani “Baas” azınlık diktatoryasının başka türlü üstesinden
gelinemez mi?

Arap Birliği’nin BM kararı haline getirmek istediği plan, Başşar’ın yerini yardımcısına bırakmasıyla başlayacak bir “Şiddet dışı” geçiş dönemini öngörüyordu. Rusya, İran tarafından arkalanarak ve uzaktan Çin ve hatta Hindistan desteği alarak, bu tür bir geçiş dönemini kapattığı için, Başşar’ın “Şiddet”le iktidarını yitirmesinden başka bir yöntem Suriye’ye “değişim” için bırakılmamış oluyor.

Peki, Başşar Esad’ın ayakta kalması ve iktidarını devam ettirmesi ihtimali yok mu?

Hayır, yok.

Filmi geri sarabilir misiniz? Suriye’deki gelişmeler, 2011 Mart ortasında ülkenin pek de büyük olmayan, Ürdün sınırındaki kenti Deraa’da gösterilerle başlamıştı. 11 ayda nereden nereye geldik. Homs, fiilen “düşmüş” bir Şehir. Hama, infilak etmek üzere. Türkiye sınırı yakınındaki İdlib’e kim hakim belli değil.

Irak sınırı yakınlarındaki Deir ez-Zor’un Homs’a dönüşmesi işten bile değil. āam’ın “merkezi kontrolü” daha da zayıfladığı anda, El-Cezire bölgesindeki Kürt çoğunluklu şehirler, Kamışlı, Haseki ve Amude’ye rejimin hakim

*Radikal

'Suriye rejimi yıkılacak ama...'

“Suriye, Sınav tahtasındaki Gibi” başlıklı yazısında, Suriye'de mevcut rejimin artık iflah etmeyeceğini ve yıkılacağını ama, yıkılırken, beraberinde birçok iddiayı, projeyi, hesabı da sürükleyebileceğini yazıyor.