Ürdün ve Hamas yeni sayfa açıyor

Betül Akyüz / TIMETURK

Ürdün Kralı 2.Abdullah ile Hamas Hareketi Siyasi Bürosu Başkanı Halid Meşal arasında Katar veliaht prensi Şeyh Tamim bin Hamad Al Thani aracılığıyla gerçekleştirilen görüşme ile Kral 2.Abdullah’ın 1999 yılında başa gelmesinden bu yana kesilen ilişkilerde yeni bir sayfa açılmış oldu.

Ürdün’ün Hamas Hareketi’nin Siyasi Bürosu Başkanı sıfatıyla Meşal ile ilk siyasi görüşmesi üç saat sürdü. Görüşmeye katılan heyette 13 yıl önce Amman’dan Doha’ya uzaklaştırılan liderler de ter aldı.

Ürdün eski Kralı Hüseyin, geçen yüzyılın ortalarında Hamas’ın o dönem siyasi bürosunun başkanı Musa Merzuk’un Amerika’dan sürülmesinin ardından kendisiyle görüşmüştü. 1997 yılında da Mosad’ın suikast girişiminden sonra Halid
Meşal’le bir araya geldi.

Toplantı kapalı başladı

Ürdün Kralı 2. Abdullah, Katar veliahtı ve Meşal arasındaki toplantı kapalı başladı. Bir süre sonra toplantıya Prens Ali bin Hüseyin, Ürdün Ordusu’nun komutanı General Meşal Zebin’in de aralarında bulunduğu Ürdün heyeti ile Hamas Hareketi’nin heyeti de katıldı.

Toplantı sonrası yapılan basın açıklamasında Meşal, Ürdün Kralı ile gerçekleşen bu görüşmeden duyduğu mutluluğu dile getirdi. Katar prensine ve veliahtına bu ziyaretin başarılı olmasındaki katkılarından ötürü şükranlarını sundu.

Meşal şöyle dedi: ‘Bu görüşme hayrın başlangıcı sayılır. Bu görüşme ile kalpleri ve akılları açtık. Ürdün eskiden olduğu gibi şimdi de gözümüz başımız üstünedir. Onun güvenliğini, istikrarını, menfaatlerinin gözetilmesini ve kendisiyle seçkin bir ilişki kurabilmeyi istiyoruz. 2012 yılının başlamasıyla Kral Abdullah’la bu mübarek, güzel görüşmeyi gerçekleştirdik. İnşallah bu görüşmeyi hem Ürdün’ün hem de Filistin’in çıkarlarına hizmet edecek sağlam bir ilişkinin kurulacağı yeni ve güzel bir sayfa izler.’
Ürdün liderlerine ve halkına yönelik mesajlar veren Meşal sözlerini şöyle sürdürdü: ‘Hamas, Ürdün’ün güvenliğini ve istikrarını istemektedir. Aynı şekilde ilişkinin prensiplerine, insani ilişkilerde olduğu gibi siyasi ilişkilerde de karşılıklı rızanın gözetilmesine, iki tarafın belirlediği bir ilişkinin sınırlarına ve tavanına saygı gösteriyoruz.’

İsrail’e karşı Hamas’ın tutumu

Meşal, İsrail’e yönelik tutumlarına ilişkin ise şunları söyledi: ‘Bu vesileyle şunu da vurgulamak isterim ki, topraklarımızı işgal eden, haklarımızı elimizden alan, uzlaşma ve müzakere sürecini başarısız kılan İsrail’in inadı gölgesinde Hamas Hareketi ‘yerleşim’, ‘alternatif vatan’ projelerini kesinlikle reddediyor, Filistin’in Filistin, Ürdün’ün Ürdün olması, Filistin devletinin bizim bildiğimiz anlamda varolması için ulusal hakların eksiksiz şekilde iadesinde ısrar ediyoruz.’

Diğer yandan Ürdün’den üst düzeyli resmi çevreler Meşal’in açıklamalarından ve Ürdün kralı ile görüşmesinden duydukları memnuniyeti dile getirdi.

Ürdün başbakanı Avn El-Hasene bundan önce yaptığı birden çok açıklamada Hamas liderleriyle yaşananların siyasi ve anayasal bir hata olduğunu söylemiş, kendisinin ve enformasyon bakanının Hamas’la iyi ilişkiler kurulmasının önemini vurgulamıştı. Ancak El-Hasene’nin bu açıklamaları istihbarat bölümünü birçok kez öfkelendirmişti.
Gözlemciler, her ne kadar Ürdün güvenliğinin ziyareti önemsiz göstermek için verilen öğle yemeğinde Katar veliahtı ile Meşal’in ayrı oturtulması gibi çeşitli girişimlerde bulunmuş olsa da bu girişimlerin başarısız kaldığına işaret etti. Ardından başbakanın ve istihbarat müdürünün hazır bulunmamasının krallığın Hamas’la iyileştirmek istediğinin bir göstergesi olduğunu vurguladı.

Ziyaret öncesi olumsuz mesaj

Ürdün-Hamas ilişkilerinde uzman Ürdün Üniversitesi Stratejik Araştırmalar merkezinden bir araştırmacı ziyaret öncesi protokolün Meşal’e Ürdün’ün Hamas Hareketi’yle siyasi bir ilişki kurmak istemediği mesajını gönderdiğini ifade etti.
Araştırmacı Ebu Rumman basına yaptığı açıklamada şöyle dedi: ‘Hamas’a, kendisiyle ilişkiler ancak emniyet aracılığıyla mümkün olabileceği mesajı gönderildi. Öyle ki hükümet, ziyaretin düzenlenmesinden tamamen uzak tutuldu.’

Ebu Rumman sözlerini şöyle sürdürdü: ‘Görüşmeden önce verilmek istenen tüm mesajlara, protokol yönüne ve endişeye yol açan atmosfere karşın iki tarafın da toplantının sonunda iki tarafın da bıraktığı izlenimler gayet olumlu idi.

Siyasi analist, Ürdün’de karar yapıcıların, Amerika’daki İsrail lobisini ve Batılı diplomatları aşırı dinlediklerini, Batılı diplomatların kendilerine Meşal’in Ürdün’ü ziyareti hakkında birçok soru yönelttiğini belirtti.

Amman’daki ABD büyükelçisi Stuart E. Jones, Ürdün Başbakanı Avn El-Hasene’ye son görüşmelerinde Ürdün’ün Hamas
Hareketi ile ilişkileri hususunda –özellikle de El-Hasene’nin Hamas liderlerinin ülkeden sürülmesinin siyasi ve diplomatik bir hata olduğunu söylemesinin ardından- Washington’un çekintilerini dile getirmişti.