Hazar gölü'nü kurtarma projesi
Dr. M. Cihat TUNA tarafından yeni bir proje geliştirildi. Dr.Cihat TUNA bu projenin iki temel amaca hizmet ettiğini belirtti. Bunlardan ilki, küresel ısınma, insan etkisi gibi nedenlerle kuruma ve kirlenme tehdidi altındaki ülkemizin en büyük doğal göllerinden biri olan Hazar Gölü’ne can suyu sağlanması, ikincisi ise henüz ülkemizde bulunmayan pompaj biriktirmeli HES projesi ile 1000 MW pik güç sağlayacak hidroelektrik tesis yapılması.
14 Yıl Önce Güncellendi
2011-12-07 13:03:10
Hazar Gölü’ne Cansuyu
Geliştirilen proje, küresel ısınma, insan etkisi ve uzun zaman periyodunda Hazar Hidroelektrik santrallerinin çalıştırılması gibi nedenlerle göl seviyesinin ciddi bir şekilde düştüğü ve ekolojik dengenin bozulduğu Hazar Gölü’ne, Keban Barajından 30 m3/s su takviyesini öngörmektedir. Konu ilgili olarak Dr. Tuna “Bu pompaj işlemi, yatırımı 1960’lı yıllarda yapılan fakat günümüzde atıl olarak bekleyen Hazar Hidroelektrik santralinin enerji tüneli ve cebri boruları kullanılarak yapılabilir. İhtiyacımız olan elektrik enerjisin bir kısmı, arazi eğimleri ve güneş radyasyon değerleri bakımından güneş enerjisi santrali kurmaya oldukça uygun olan Keban Baraj Gölü kıyısına yapılacak olan güneş enerjisi tarlalarından karşılanabilir” dedi.
Pompaj Biriktirmeli HES Projesi
Amerika, Almanya ve Japonya gibi gelişmiş ülkelerde yaygın olarak kullanılan pompaj HES’ler, elektrik talebinin az olduğu zamanlarda suyu yüksek bir haznede depolamak ve bu biriktirilen sudan elektrik talebinin yüksek olduğu (puant) zamanlarda hidroelektrik enerji elde etmek için yapılmaktadırlar.
Dünya genelinde 120 bin megavat (MW) kurulu gücünde pompaj HES olmasına rağmen henüz ülkemizde bu tip HES’in yapılmadığını ifade eden Dr. Tuna geliştirdiği projesiyle ilgili olarak,“Keban Barajından alınacak su 1248 m kotundaki Hazar gölüne terfi ettirilerek gölde depolanan su, Hazar Gölü Sivrice kıyısından yaklaşık 15 km uzunluğundaki enerji tüneli ile Üyürük Köyü civarına getirilerek yaklaşık 560 m düşü yüksekliğiyle Karakaya Baraj Gölü’ne deşarj edilecektir. Böylece günde 3 saat boyunca 1000 MW güç elde edilecektir.
Proje Bölge için Biçilmiş Kaftan
Dr Tuna, “Pompaj depolamalı HES yatırımın bu bölgeye yapılması hem proje maliyetleri hem de inşa kolaylığı bakımından bir çok avantajı beraberinde getirecektir. Bu avantajlar sırasıyla, bu tip santraller için inşa edilen biriktirme haznesi oldukça büyük bütçeler gerektirmektedir, Hazar Gölü ise doğal bir hazne olup yaklaşık 100 km2 yüzey alanı ile çok büyük bir depolama kapasitesine sahiptir. Sistem için bir pompa terfi ve iletim hattı gerekmektedir ki bu işlem için atıl durumda bekleyen Hazar HES’den faydalanılacaktır.
Diğer önemli bir avantaj ise üretilen elektriğin enterkonnekte sisteme verilme kolaylığıdır. Zira İnşası, Karakaya Baraj Gölü kıyısına tasarlanan Pompaj HES’te üretilecek enerji, Atatürk, Karakaya ve Keban Barajı gibi ülkemizin en büyük hidroelektrik kapasiteli barajlarının şalt sahaları ve iletim hatlarına çok yakın olup ilave bir yatırıma gerek kalmaksızın bu hatlar kullanılabilecektir. Sayılan bu avantajlar projenin en önemli bileşenlerini teşkil etmekte olup proje maliyetlerini %50 civarında düşürecektir.
Tüm bu avantajların yanında yapımı tasarlanan pompaj HES’ten, Karakaya barajına deşarj edilecek olan suyun Fırat Nehri enerji kademelerinde yer alan diğer barajlarda da enerjiye dönüşeceği hesaba katılırsa projenin biran önce hayata geçirilmesinin önemi ortaya çıkacaktır.”dedi.
Dr. Gülüzar KELEŞTEMUR, “Proje Hazar Gölü’ne Hayat Verir”
Fırat Üniversitesi Su Ürünleri Mühendisliği Öğretim Elemanı Dr. Gülüzar KELEŞTEMUR, proje ile ilgili yaptığı açıklamada,”Hazar Göl’ünde suyun sodalı oluşundan dolayı sayılı tür canlı faaliyetinin olduğunu belirterek, eğer göle Keban barajından tatlı su girişi olursa Hazar Gölü’nün sürekli olarak su değişimi sağlanacak ve orta-uzun vadede gölün sahip olduğu sodalı suyun değişimi ile de suyun tatlılaşması ve ileride gölde yaşayan canlıların artışına olanak sağlanabilecektir. Böylece gölün canlı faaliyeti artmış olacak ki, bu da diğer bir yandan ekonomiye katkı sağlayacaktır”.dedi.
Fırat Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Öğretim Elemanı*
Haber Ara