İran'a yaptırımdan İngiltere zararlı çıkar

Varol Sarıyüce / TIMETURK

İran’daki analistler ve siyasiler, İran’a karşı siyasi ve iktisadi uygulamaların artması, Batılı karşıt siyasi ve ekonomik cephenin genişletilmesi nedeniyle Tahran ve Londra arasındaki gerilimin artacağı yorumları yaptılar. Bununla birlikte Batılı devletlerin, İran Merkez Bankası’na yaptırımlarıyla İran petrolü kozunu kullanması ve askeri darbe yöneltilmesi ihtimallerine işaret ettiler.
İran parlamentosunda milli güvenlik ve dış politika komitesi üyesi Mahmud Ahmedi bu ihtimallerin uygulanması halinde ortaya çıkacak –ister siyasi ister ekonomik olsun- olumsuz sonuçların önemini azımsayarak bu durumda kaybeden tarafın İngiltere olacağına işaret etti.

El-Cezire.net’e yaptığı açıklamalarda Ahmedi şöyle dedi: ‘Parlamentonun aldığı karar sadece İran Merkez Bankası’na uygulanan yaptırımlara verilmiş hızlı bir cevap değildir. Aksine doğru ve iyice üzerinde düşünülmüş bir karardır ve birikimlerin neticesinde gelmiştir.

Ahmedi, Tahran ve Londra arasındaki gerginliğin geçen 30 yıldır var olduğunu ancak İngiltere’nin İran’a karşı düşmanca siyasetinin hızının son dönemde iyice arttığını, bu artışın da artık görülen muameleye bir sınır koyulmasını zorunlu kıldığını belirtti.

Ardından şöyle ekledi: ‘Londra’daki İran büyükelçiliğinin kapatılması ve çalışanlarının kovulması, birçoklarının tahmin ettiği beklenen bir durumdu. Ancak bu pek önemli değildi. Tüm bu olanlardan sonra İran’ın mesajı Londra’ya ulaşmıştır. Bu mesaj da şudur: Tahran karşıtı hareketliliği İran’da resmi çevrelerce de halk arasında da kabul edilir türden değildir.’

Ahmedi, İran karşıtı atılan bu adımların olumsuz sonuçlarının Londra’ya döneceğini, ancak İngiltere’nin Tahran’a daha fazla baskı yapmak ve İran’ın içinde kargaşa çıkarmak için yeni girişimlerde bulunabileceğini söyledi. Sonra şöyle dedi: ‘Yaptırımlara karşın Tahran, sekiz yıldır barışçıl nükleer programını sürdürmektedir.’

İngiltere petrol kozunu kullanabilir

Diğer taraftan Tahran Üniversitesi’nde Siyasi Sosyoloji Profesörü Dr. Hasan Haşimiyan atmosferin daha fazla gerginlik için hazır olduğunu dile getirerek, bu gerginlikten doğabilecek sonuçlara hiç de iyimser bakmadığını belirtti. Ardından Batılı ülkelerin İran’a daha fazla baskı yapabilmek için İran Merkez Bankası’na yaptırımlar dayatma yoluyla İran petrolü kozunu kullanabileceğine işaret etti.

Haşimiyan bu aşamada İran’a askeri bir darbe yöneltilmesi ihtimalinin arttığı söylemekle beraber, Batılı ülkelerin yaşamakta olduğu ekonomik krizin bu darbeyi engelleyebileceğini açıkladı.

Haşimiyan şu an yaşanan gerginliğin İran tarafının da Batı tarafının da nükleer dosya hususundaki konumunu değiştirmeyeceğini vurguladı. İngiltere’nin gelecekte; İran’la ilişkileri tamamen kesmenin ardından Irak, Afganistan ve Filistin meselesi gibi bölge dosyaları konusunda ağırlığı olan bir ülke olması nedeniyle etkileneceğini söyleyen profesör, ancak bu etkilenmenin ekonomik alanda olmayacağını çünkü iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerin zaten oldukça düşük düzeyde olduğunu ifade etti.

İngiltere’nin, İran’ın ticari ortakları listesinde 51. sırada yer aldığına işaret ediliyor. İran’ın İngiltere’den son sekiz aydaki ithalat hacmi diğer ülkelerden ithalatının sadece %0.3’ü. İran’ın İngiltere’ye ihracat hacmi de (özellikle petrol hariç) bu orandan pek farklı değil.

Etkilenme yine de söz konusu olacaktır

Tahran Üniversitesi’nden İktisat İlimleri Profesörü Muhammed Hoş Cehreh ise iki ülke arasındaki ekonomik alışverişin oldukça düşük düzeyde olmasına karşın bu ilişkilerin tamamen kopmasının muhakkak etkisinin olacağını ifade etti. Profesör Cehreh bir yandan ilişkinin tamamen koparılması eyleminin pratiğe dökülmesinden önce şu aşamada olumsuz etkilerden söz edilebilmesinin mümkün olmadığını sözlerine ekleyerek diğer yandan İran’a daha fazla ekonomik yaptırımlar uygulanması ihtimalini uzak görmediğini belirtti.

İran parlamentosunun, Londra’nın İran Merkez Bankası’na yaptırımlar dayatmasının üzerine Londra ile ilişkilerin en alt düzeye indirilmesi, İngiltere büyükelçisinin ülkeden kovulması ve maslahatgüzarın kalmasıyla yetinilmesi kararını onaylamasının ardından bir grup öğrenci İngiltere Büyükelçiliği binasını basarak binadaki bazı belgeleri yaktı.

İngiltere ise karşılık olarak İran’daki büyükelçiliğini kapatarak tüm çalışanlarını çekti. Aynı şekilde Londra’daki Tahran büyükelçiliğini de kapatarak çalışanlarını kovdu. Bazı Batılı ülkeler de istişare için Tahran’daki büyükelçilerini çağırttılar.