Türk modeli Tunus'ta ve Mısır'da yeniden doğabilir

Madjid Makedhi *

Halk ayaklanmalarından sonra Arap dünyasında yeni şekillenme nasıl olacak? "Ayaklanmalar" yaşayan ve hâlen yaşamakta olan ülkelerde hangi İslami model kendini kabul ettirecek?

Güvenlik ve Stratejik Araştırmalar Merkezinin dün düzenlediği, "Siyasi İslam ve Arap Dünyasında Yeni Değişimler" konulu konferansa katılan siyaset bilimciler, akademisyenler bu sorulara cevap bulmaya çalıştı.

Bazı Arap diktatörlerin düşmesinin ardından İslami hareketlerin yükselişine tanık olan katılımcılar, ayaklanmaların yaşandığı ülkelerin her birinde ortaya çıkabilecek İslami hareketlerin yapısını belirlemeye çalıştılar. Söz konusu ülkelerin Türkiye'deki Tayyip Erdoğan'ın ılımlı İslam modeliyle Somali yahut Afganistan'daki cihat yanlısı İslam arasında seçim yapması gerekecek.

Uluslararası ilişkiler Uzmanı Mustafa Said ve Cezayir Üniversitesinde öğretim görevlisi olan Salmi el Ayfa bölgedeki farklı İslami yapıları inceleyerek bu ülkelerin geleceği konusunda değerlendirmelerde bulundu. Mustafa Said üç senaryo olduğunu düşünüyor: "Üç örnek var; Türk modeli, Şebab hareketiyle Somali örneği ve Cezayir örneği." Said'e göre iki grup ülke bu örneklerden birini benimseyebilir, "ABD ve Katar'ın desteklediği Türk örneği bugün, Raşid el Gannuşi'nin En Nahda'sının İslam ve Batı demokrasisini uzlaştırmak istediğini açıkladığı Tunus'ta, İslami hareketler örgütü El İhvan'ın, İslamcı Türklerle benzeştiği Mısır'da ve Suriye'de yeniden ortaya çıkabilir." Said'e göre bu üç ülkenin aksine, Libya ve Yemen'de Cezayir örneğinin tekrar yaşanması tehlikesi var.

Said, "Bu iki ülkede ordu ve polis yeniden yapılandı. Öte yandan rejim ve İslamcılar arasında bir çatışma var. Cezayir deneyiminin yeniden yaşanması daha muhtemel görünüyor zira bu iki ülkedeki İslami hareketler 1990'ların başındaki Cezayirli İslamcılarla benzerlik gösteriyor." açıklamasında bulunuyor. Mustafa Said ayrıca Libya'da durumun daha kötüye gitmesi ihtimalinin olduğu ve ülkede Somali örneğinin yeniden yaşanması tehlikesi olduğu değerlendirmesinde bulunuyor. Said'e göre ABD, Türkiye ve Katar'ın çabaları Türk modelinin kabul edilmesini hedefliyor. Uzman, açıklamalarının sonunda "Dış etkilerin nüfuzunun belirgin olduğu bir dönemde demokrasinin kurulmasının zor olduğunun" altını çiziyor. Salmi el Ayfa, Arap dünyasındaki İslami hareketlerin geçmişini gözden geçirerek "Siyasi İslam, yönetimdeki rejimler tarafından uzun zamandır her türlü değişim isteğini bastırmak için kullanıldı." değerlendirmesinde bulunuyor.

* El Watan, Cezayir, Tercüme: BYEGM

Türk modeli Tunus'ta ve Mısır'da yeniden doğabilir

Halk ayaklanmalarından sonra Arap dünyasında yeni şekillenme nasıl olacak? 'Ayaklanmalar' yaşayan ve hâlen yaşamakta olan ülkelerde hangi İslami model kendini kabul ettirecek?