Varol Sarıyüce / TIMETURK
Nesebler (soy) ilmi bilindiği üzere en eski ilimlerden sayılmaktadır ve ailenin tarihini araştırmak hiç de kolay bir iş değildir. Aksine bu süreci birçok durumda ‘meşakkatli’ olarak vasıflandırmak oldukça kolaydır. Bu işin yapılmasındaki (araştırılması) hedef ise kişiden kişiye ya da toplumdan topluma değişir.
Lübnan’da yaşayan Filistinli mülteciler bu ilmin derinliklerine dalmaya karar verdi. Ancak sadece ailelerinin köklerini araştırma gayesiyle değil. Aksine bu araştırmalarında, aile fertleri arasında sosyal bağları tekrar kurma ve iletişim sağlamanın başlangıcı olması gibi daha büyük hedefleri bulunuyor. Bazı Filistinli kesimler bu araştırmanın sonuçlarını, önceki nesillerin (Filistinli) yüzyıllar önce inşa ettiği topraklarda Filistinlilerin daha çok hak sahibi olduğunu kanıtlamak, İsraillilerin toprakların gerçek sahibi oldukları iddialarını ve iftiralarını çürütmek için bir silah olarak kullanmayı düşünüyor.
Gheith ve Yahya, ailelerinin köklerini araştırmak ve kendilerine has bir soy ağacı oluşturabilmek için Beyrut’taki Mar İlyas Kampı’ndan çıkarak Suriye’nin başkenti Şam’daki Yermuk Kampı’na gitti. Yolculuğun başlangıcında Filistinli Ebu Muhammed hakkında bilgiler belirlendi. Onun hakkında Nekbe öncesinde Filistin’de yaşayan Filistinli ailelerden –aralarında kendi aileleri de olmak üzere- birçoğunun soyağacını elinde bulundurduğunu duymuşlardı. Yermuk Kampı’nda Ebu Muhammed’i arayıp bulmak kampın nüfusunun kalabalıklığı, alanının genişliği, son senelerde demografik yapısının değişmiş olması nedeniyle hiç de kolay değildi.
Araştırmanın sonucunda aranan şahsın 12 sene önce öldüğü ortaya çıktı. Çeşitli girişimlerden sonra iki genç, Ebu Muhammed’in soy ağacını miras alan oğlunu buldu. Ebu Muhammed’in oğlu bu soy ağacı belgelerini kendisine miras kaldığı için el konulur korkusundan saklamıştı. İki gencin soy ağacı sadece Ebu Muhammed’in elindeki belgeye ulaşmakla şekillenmiyordu. Aksine Ebu Muhammed’in oğlu, ağacın dallarıyla bağlantılarının kesin olarak bilinebilmesi için kendilerinden dönüp ailelerinin ikinci ve üçüncü kuşaklarını saymalarını istedi.
Gheith ve Yahya’nın yolculuğu, Nehru’l Barid Kampı’nda yaşayan Seyyid ailesi, Semiriye köyünden Yusuf ailesi, Lobiye Köyü’nden İtvat Ailesi, Sahmata’dan Ceşi ailesi gibi soy ağacını tamamlayan ailelere nazaran henüz yolun başında sayılırlar. Bu ailelerin büyük kısmı Filistin’in kuzey köylerindendir. Şu anda daha başka onlarca Filistinli aile soy ağacını oluşturmaya çalışıyor.
Filistinli ailelerin köklerinin araştırılmaya kalkılması ve önemi ‘Huviyye’ (kimlik) vakfını, aileleri hakkında belgeler toplayıp soy ağaçlarını oluşturanların tümünün bilgilerini bir araya
getirip bu kökleri belgelendirme ve koruma projesini başlatmaya itti. Vakıf, her köye ve o köyde yaşayan ailelere özel kitaplar hazırlamayı planlıyor.
Yaşlıların tanıklıklarına başvurulacak
Vakfın ‘sözlü tarih’ projesi kapsamında ise Filistin’den çıkarılan ve babalarından neler olduğunu duyan ya da İsrail güçlerinin köylerine veya şehirlerine girdiğini, işledikleri katliamları gören yaşlı kimselerin tanıklıklarının kaydedilmesi yer alıyor.
Huviyye Vakfı’nın Müdürü Yasir Kadure kurumun, bilgilere ulaşmak için gerçekleştirdiği saha ziyaretlerinin amacının soy ağacını belgelendirmekten öte tek aile bireyleri arasında iletişimi sağlamak olduğunu söyledi. Aynı şekilde vakfın kurduğu sitede her aileye soy ağacını kurması, konuya ilişkin bilgileri girmesi için yer ayrıldığına ve herkes tarafından kullanılabilir olacağına işaret etti. Kadure sözlerini şöyle sürdürdü: ‘Vakıftan aktivistler bazı aileleri ziyaret ettiğinde yaşlı ve gençlerin ailelerinin geçmişinden bahsettiklerini gördükçe projenin meyvesini verdiğini hissediyorum.’
Bu proje fikrinin, ailesinin soy ağacını oluşturmayı başaran ve bu başarısını ulusal bir projeye çevirmek isteyen bir Filistinli gençten çıktığına işaret ediliyor. Filistin’de bu tür sözlü tarih ya da köylülerin tanıklıklarına dayanılarak çalışmalar yapmış Palestine remember, Arşiv Nekbe, Ceni Vakfı gibi daha başka kurumlar da bulunuyor.
Şam ve genel olarak Suriye’deki Filistinliler, ailelerinin soy ağaçlarının temelini arayanlar için önemli bir kaynak sayılıyor. Çünkü burada yaşayan Filistinliler bu kültüre önem vermiş ve eski koleksiyonlarını korumuşlar. Bunun ise Suriye’de yaşayan Filistinli mültecilerin hayatlarındaki istikrarlılıktan kaynaklandığına işaret ediliyor.
