İtalyan karmaşasına doğaçlama çözüm

Felipe Fernandez-Armesto

Tasarruf tek savunmamız fakat tasarruf etmek aynı zamanda duraklamayı ve işsizliği derinleştiriyor. Aynı zamanda seçmenleri de sinirlendiriyor. Seçilmiş yönetimleri alaşağı eden, Yunan referandumunu iptal eden, iktidarı teknokratlara bırakan bu kriz, sadece refahı değil demokrasiyi de seçmenlerin elinden alıyor gibi. Berlusconi ve Papandreu, demokratik değerlerin en saf timsalleri değillerdi ama en azından seçmenlerin kendi başlarına musallat ettikleri felaketlerdendiler. Avrupalı bürokratlar, hiçbir zaman demokrasiye güvenmediler, şimdi de iyice kenara atmaya çalışıyorlar. Ben bu ortamda bile iyimser olmak için üç sebep görüyorum.

Öncelikle, Euro her ne kadar yeni bir para birimi olsa da, aynı zamanda arkasında tarihin motor gücü var. Ekonomik olarak Avrupalı ülkeler, zaten birbirlerine bağlıydılar. Euro, uzun zamandır devam eden bir arayışın zaferle sonuçlanmasıdır. Birbirleriyle çelişen malî ihtiyaçlar içerisindeki bölgeleri birbirine bağlıyor. ABD'nin süper güç statüsüne giden yolunda dolar da böyle bir işlev üstlenmişti. Ne zaman yeni bir konfederasyon ya da federal bir topluluk ortaya çıksa para birimi olgunlaşana kadar bu tür doğum sancıları çeker. Euro'nun çok iyi çalışmadığına üzüleceğimize sadece işliyor olmasına hayran olmalıyız. Eğer yok olursa, yeniden icat etmek zorunda kalacağız. Hakkındaki tüm kötü söylentilere rağmen Euro, hâlâ dolara direniyor, demek ki piyasa da bu noktayı anlıyor.

İkinci olarak, eğer demokrasi teknokrasiye karşı kendini yeniden kurabilirse sonuç Avrupa Birliği'nin ve Euro'nun çıkarına olacaktır. Almanların tekrar Alman Markı'na geçmek istediklerini gösteren anketler kesinlikle yanıltıcı. Alman seçmenler çocuk değiller, Euro'dan ne kadar çok kazandıklarını biliyorlar. Bu yüzden ortaklarını kurtaracak paraları var bugün. Aslında duygusallık Euro'dan yana. Tepkiler Avrupa Birliği'ne ya da Euro'ya değil de bankacılık ve gayrı mülk sektörlerini kötü idare ederek krize sebep olmuş ya da derinleştirmiş olan ulusal hükümetlere yöneltilmiş durumda.

Son olarak ise şunu görmeliyiz: Avrupa Birliği aslında oluşumunu tam olarak tamamlamış topluluklara, örneğin ABD'ye nazaran krize karşı daha donanımlı. Devletlerin istikrar ve barış zamanındansa mevcudiyetlerini tehdit eden krizler sırasında daha çok büyüdükleri bir siyaset bilimi yasası. Eğer henüz böyle bir yasa yoksa da kesinlikle oluşturulmalı.

Modern zamanların üç büyük Batılı süper gücünün tarihine bakmak bu meseleyi açıklıyor. İspanya, İngiltere ve ABD küresel hâkimiyette birbirlerini takip ettiler. Benzer güzergâhlar izlediler. Hepsi de çok öldürücü savaşlar sırasında oluştular. Avrupa Birliği de benzer bir biçimde Alman tarihçilerin Avrupa'nın iç savaşı olarak adlandırdıkları bir dönemde doğdu. Bu dönem 1945'te bitti ve birliğe giden yolda ilham verdi. Eski Çin laneti olan "Dilerim ilginç zamanlarda yaşarsın" sözü, belki de aslında hayır duasıdır.

Avrupa için aslında hayra alamet oldu. Avrupa'daki imparatorlukların çökmesi, devletleri işbirliğine itti. 1970'lerin petrol krizi o zamanlar Avrupa Topluluğu olarak adlandırılan genişlemeye yol açtı. Sovyetler Birliği'nin yıkılması aslında Batı Avrupalıları bir araya getiren bir sebebi ortadan kaldırarak birleşme sürecine son verebilirdi. Ama aksine önce Almanların birleşmesine sonra da eşzamanlı bir genişleme ve kuruluşa önayak oldu. Her krizle birlikte 'daha da yakın birliğe' doğru ilerlemek kolaylaştı. İspanya, İngiltere ve ABD, ancak devlet olarak olgunlaştıklarında krizin tılsımı sönmüş ve çatlaklar ortaya çıkmıştı. Avrupa'nın o aşamaya gelinceye kadar daha çok yolu var. The Independent 12 Kasım 2011

İtalyan karmaşasına doğaçlama çözüm

İtalyan karmaşası, çözülemeyecek bir yumak gibi duruyor. Avrupa'nın bu krizi karşılayacak kurumları ya da hem ekonomik durgunluğu hem de borçlanmayı denetleyebilecek politikaları olmadığı için umut edebileceğimiz en iyi sonuç doğaçlama olarak icat edilebilecek bir çözüm.