40 bin asker ve polisin görev yaptığı seçimler için oy kullanma işlemi yerel saatle saat 07.00'de başladı ve 19.00'a kadar devam edecek. 4 milyonu aşkın seçmen 6 tanesi yurtdışında olmak üzere toplam 33 seçim bölgesinde oy kullanacak.
Bini aşkın adayın yarıştığı ülke tarihindeki bu ilk demokratik seçimlerin, Arap dünyasındaki demokratikleşme yanlısı hareketlere esin kaynağı olması bekleniyor.
Tunusluların 10 ayı aşkın bir süre önce yoksulluğa, işsizliğe ve hükümete karşı açtığı isyan bayrağı, başta Mısır olmak üzere Orta Doğu ve Kuzey Afrika'nın birçok ülkesinde ezilen halklara yol göstermişti.
Tunus'ta, Muhammed Buazizi adlı üniversite mezunu bir seyyar satıcının bedenini ateşe vermesiyle başlayan halk isyanı, on yıllardır ülkeyi yöneten Zeynel Abidin Bin Ali'nin ülkeden kaçmasıyla ve yarım yüzyıllık dikatatörlüğün yıkılmasıyla son bulmuştu.
Bugünkü seçimle göreve gelecek kurucu meclisin en önemli görevi, ülkeyi yeni bir anayasaya kavuşturmak olacak. Meclisin önünde duran bir diğer önemli görev ise, bir geçiş hükümeti kurarak ülkeyi yeni bir devlet başkanı ve parlamento seçimlerine götürmek olacak.
Ilımlı islamcı bir çizgiye sahip olan ve Bin Ali yönetiminda yasaklı durumda bulunan en-Nahda partisini seçimden zaferle çıkması bekleniyor. Bununla birlikte, en-Nahda'nın tek başına iktidar olacak oyu alması beklenmiyor.
Bu arada, Tunus'un geçici Devlet Başkanı Fuad Mebazaa, Arapça yayımlanan Essabah gazetesine yaptığı açıklamada, kurucu meclisin yeni bir devlet başkanı atamasının ardından siyasi yaşamdan temelli çekileceğini belirtti.
SEÇİM SANDIKLARI TÜRKİYE'DEN
10 milyon nüfuslu Tunus'un ilk özgür seçimlerinin en büyük sürprizi ise halkın sandıklara az ilgi göstermesi. 9 ay önce Yasemin Devrimi'nin yaşandığı Tunus'ta seçmenlerin sadece yüzde 55'i seçim listesine yazıldı.
Tarihi seçimlere ilgisizlik organizasyon eksikliği ve devrimde başrolü oynayan gençlerin düşük katılımına bağlanıyor. Muhammed Bouazizi'nin Dostları Derneği Başkanı Bechir Noomane, "Bin Ali rejimi nedeniyle siyasete mesafeli duran gençler sandıklara daha az ilgi gösterdi. Henüz bir demokrasi kültürüne sahip değiliz. Gençlerin devrimde öne çıkmasının sebebi daha çok vatanseverlik duygularıydı." ifadelerini kullandı.
Seçimden iki hafta önce alınan bir kararla nufüs cüzdanını gösteren herkesin oy kullanmasına karar verildi. Ancak, uluslararası gözlemciler bunun listelerde bir karmaşaya yol açacağını ve seçmenlerin iki kere oy kullanmasına imkân sağlayacağını belirtiyor. Tunus'un ilk demokrasi sınavına Türkiye de lojistik yardımda bulunarak destek verdi. Bugün kullanılacak seçim sandıklarını Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) aracılığıyla Türkiye ve Danimarka gönderdi.
Bölgedeki tüm ülkeler gibi demokrasi kültürü ile ancak Bin Ali rejiminin devrilmesinden sonra tanışan Tunus'ta seçimlere katılmak için 100'den fazla siyasi parti kuruldu. Tunus'un ilk demokratik anayasasını da yapacak olan yeni mecliste Ennahda hareketinin sandalyelerin yüzde 25'inden fazlasını almasına kesin gözüyle bakılıyor. Uzun yıllar Londra'da sürgünde kalan ve rejim değişikliğiyle birlikte ülkesine dönen Raşid Gannuşi liderliğindeki Ennahda hareketinin ülkenin her tarafında kısa sürede örgütlenmesi dikkat çekiyor.
Ennahda'dan sonra uzak ara ikinci gelen parti ise Necib Çebi liderliğindeki orta solda yer alan Gelişimci Demokratik Parti. Diğer önemli bir parti ise Mustafa ben Cafer'in lideri olduğu İş ve Özgürlükler İçin Demokratik Forum (Ettakatol). Diğer iki önemli parti ise Modern Demokratik Kutup ve Tunus Komünist Partisi. Seçim sonucunda koalisyon çıkmasının büyük bir ihtimal olduğunu belirten uzmanlar, Ennahda'nın seçimler öncesi Ettakatol Partisi'yle görüşmeler gerçekleştirdiğini ifade ediyor. Gelişimci Demokratik Parti ise Ennahda ile kesinlikle koalisyon hükümetinde yer almayacağını duyurmuştu.
Rejimin çökmesiyle birlikte güvenlik ve ekonomi konularında ciddi bir çöküş yaşayan Tunus'ta iktidara gelecek olan demokratik hükümeti büyük zorluklar bekliyor. Geçen yıl 17 Aralık'ta Muhammed Bouazizi adlı seyyar satıcının görevliler tarafından engellenmesi üzerine kendini yakmasıyla başlayan gösteriler kısa sürede ülkenin dört bir yanına yayılmış ve 14 Ocak'ta Zeynel Abidin bin Ali'nin Suudi Arabistan'a kaçmasıyla 23 yıllık rejiminin devrilmesini sağlamıştı. Zengin yeraltı kaynaklarına sahip olmayan Tunus'un en önemli gelir kaynağını turizm, tekstil ve tarım oluşturuyor. Seçim sonuçlarının yarın açıklanması bekleniyor.
Laiklik tartışmaları damga vurdu
Tunus'un en büyük sorunu işsizlik ve ekonomik kriz olmasına rağmen, seçimlere laiklik ve kadın hakları tartışmaları damgasını vurdu. Bağımsızlığını kazanmasından bu yana çok sert bir laiklik rejiminin uygulandığı Tunus'ta yeni dönemde İslam'ın siyasal hayatta nasıl bir rol oynayacağı tartışması toplumu ikiye böldü. Laik çizgiyi savunan sol ve sağ partiler, seçimlerin favorisi İslami kökenli Ennahda partisinin şeriat rejimini getireceğini savunuyor. Özellikle, kıyı şehirlerinde yaşayan refah seviyesi yüksek laiklik yanlısı kesim Ennahda'yı eleştirirken, iç kısımlardaki yoksul nüfus Ennahda'yı destekliyor. Ancak, Ennahda laik rejime karşı olmadıklarını ve Türkiye'deki AK Parti modelini uygulayacaklarını söylüyor. Ennahda'nın seçim kampanyası koordinatörü Ali Larayedh, "Şeriat rejimi empoze etme gibi bir niyetimiz yok. Arap ülkeleri içinde en ileri haklara sahip kadınlarımızın statüsünü de değiştirmeyeceğiz." sözleriyle partisini savunuyor. Başörtüsüyle sokağa çıkmanın dahi yasaklandığı eski rejimin anayasasında laiklik maddesi yer almıyordu. Ennahda'nın laiklik ilkesinin yeni anayasada yer alması konusunda nasıl bir tavır alacağı merak ediliyor.
Kaynak: Etha ve Zaman
